Przepisy przewidują szczególne zasady dochodzenia odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji oraz zasady dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji w postępowaniu cywilnym. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, jak wygląda procedura dochodzenia roszczeń od przedsiębiorcy, który naruszył konkurencję, zapoznaj się z poniższym artykułem! Szczegóły poniżej!
Odpowiedzialność za naruszenie prawa konkurencji
Sprawca naruszenia jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek przez naruszenie prawa konkurencji, chyba że nie ponosi winy.
Jeżeli naruszenie prawa konkurencji skutkowało nadmiernym obciążeniem dla nabywcy bezpośredniego, a nabywca pośredni nabył produkty lub usługi, których dotyczy naruszenie, lub produkty bądź usługi będące pochodnymi takich produktów lub usług, lub zawierające takie produkty bądź usługi, domniemywa się, że nadmierne obciążenie zostało przerzucone na nabywcę pośredniego. Na domniemanie to może powołać się wyłącznie nabywca pośredni, który dochodzi naprawienia szkody wynikającej z przerzucenia na niego nadmiernego obciążenia.
Mały lub średni przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność solidarną wyłącznie wobec swoich nabywców bezpośrednich lub nabywców pośrednich lub dostawców bezpośrednich lub dostawców pośrednich, jeżeli:
jego udział w rynku właściwym jest niższy niż 5% przez cały okres trwania naruszenia prawa konkurencji oraz
poniesienie przez niego odpowiedzialności solidarnej bez ograniczeń wynikających z niniejszego przepisu stanowiłoby nieodwracalne zagrożenie dla ekonomicznej opłacalności jego działalności i skutkowałoby całkowitą utratą wartości jego przedsiębiorstwa
– chyba że mały lub średni przedsiębiorca pełnił kierowniczą rolę w naruszeniu prawa konkurencji lub nakłonił innych przedsiębiorców do udziału w tym naruszeniu lub uprzednio organ ochrony konkurencji lub sąd stwierdził naruszenie prawa konkurencji przez niego.
Wysokość kwoty, której może żądać sprawca naruszenia, który naprawił szkodę, od podmiotu zwolnionego z kary, nie może być wyższa niż wysokość szkody wyrządzonej przez podmiot zwolniony z kary jego nabywcom bezpośrednim lub nabywcom pośrednim, lub dostawcom bezpośrednim, lub dostawcom pośrednim. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli szkoda dotyczy poszkodowanego niebędącego nabywcą bezpośrednim lub nabywcą pośrednim, lub dostawcą bezpośrednim, lub dostawcą pośrednim któregokolwiek ze sprawców naruszenia ponoszących odpowiedzialność solidarną.
Jeżeli podstawą ustalenia odszkodowania są ceny z daty innej niż data ustalenia odszkodowania, poszkodowanemu należą się również odsetki ustawowe za okres od dnia, z którego ceny stanowiły podstawę ustalenia odszkodowania, do dnia wymagalności roszczenia o naprawienie szkody.
Przedawnienie roszczeń związanych z naruszeniem konkurencji
W przypadku roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji termin przedawnienia wynosi pięć lat, a jego bieg nie rozpoczyna się przez czas trwania naruszenia, a od dnia zaprzestania naruszenia.
Bieg przedawnienia ulega zawieszeniu z chwilą wszczęcia przez:
Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postępowania wyjaśniającego lub antymonopolowego lub
Komisję Europejską lub organ ochrony konkurencji innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej postępowania w sprawie naruszenia prawa konkurencji
– którego przedmiotem jest naruszenie prawa konkurencji będące podstawą roszczenia o naprawienie szkody.
Zawieszenie biegu przedawnienia ustaje po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia stwierdzającego naruszenie prawa konkurencji lub zakończenia postępowania w inny sposób.
Obowiązki związane z udzielaniem informacji w toku postępowania
Strony są obowiązane przedstawić na zarządzenie sądu posiadane przez nie informacje o:
toczących się z ich udziałem innych postępowaniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez to samo naruszenie prawa konkurencji;
orzeczeniach wydanych w innych postępowaniach.
Sąd, na pisemny wniosek powoda, który uprawdopodobnił swoje roszczenie i zobowiązał się, że uzyskany w ten sposób dowód będzie wykorzystany jedynie na potrzeby toczącego się postępowania, może nakazać pozwanemu, osobie trzeciej lub organowi ochrony konkurencji wyjawić środek dowodowy służący stwierdzeniu faktu istotnego dla rozstrzygnięcia, znajdujący się w ich posiadaniu. Wniosek o wyjawienie środka dowodowego może złożyć również pozwany, który zobowiązał się, że uzyskany w ten sposób dowód będzie wykorzystany jedynie na potrzeby toczącego się postępowania.
Jeżeli wniosek dotyczy środka dowodowego znajdującego się w aktach sprawy prowadzonej przez organ ochrony konkurencji, sąd może nakazać organowi ochrony konkurencji wyjawienie takiego środka tylko wówczas, jeżeli jego uzyskanie od strony przeciwnej lub osoby trzeciej jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.
Oświadczenia w ramach programu łagodzenia kar i propozycje ugodowe nie podlegają wyjawieniu. Jeżeli stanowią one jedynie część dokumentu, podlega on wyjawieniu w pozostałej części.
Informacje sporządzone przez osobę fizyczną lub prawną specjalnie na potrzeby postępowania prowadzonego przez organ ochrony konkurencji, informacje sporządzone przez organ ochrony konkurencji i przekazane stronom w toku tego postępowania oraz wycofane propozycje ugodowe mogą być wyjawione jedynie po zakończeniu postępowania prowadzonego przez organ ochrony konkurencji.
Wniosek o wyjawienie środka dowodowego
Wniosek o wyjawienie środka dowodowego jest sporządzany zgodnie z wymaganiami przewidzianymi dla pisma procesowego.
We wniosku wskazuje się ponadto fakt podlegający stwierdzeniu oraz środek dowodowy wraz z jego możliwie dokładnym opisem. W przypadku wniosku obejmującego kilka środków dowodowych jednego rodzaju wskazuje się w szczególności ich rodzaj, przedmiot, czas i miejsce powstania, a także inne istotne cechy umożliwiające identyfikację tych środków.
Przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje stronę, osobę trzecią lub organ ochrony konkurencji, którzy według treści wniosku znajdują się w posiadaniu środka dowodowego lub żąda od nich oświadczenia na piśmie.
Jeżeli wniosek dotyczy wyjawienia przez stronę przeciwną lub osobę trzecią środka dowodowego znajdującego się w aktach sprawy prowadzonej przez organ ochrony konkurencji, przed wydaniem postanowienia sąd informuje o wniosku ten organ i oznacza termin, w którym organ może przedstawić stanowisko co do tego, czy nie zachodzi przesłanka nieproporcjonalności środka dowodowego.
Sąd oddala wniosek o wyjawienie środka dowodowego, jeżeli:
wniosek nie spełnia wymagań określonych w przepisach lub
zgodnie z właściwymi przepisami środek dowodowy nie podlega wyjawieniu, lub
wyjawienie środka dowodowego byłoby nieproporcjonalne.
Jeżeli strona uchyla się od wykonania prawomocnego postanowienia nakazującego wyjawienie środka dowodowego lub dopuszcza się zniszczenia takiego środka w celu udaremnienia jego wyjawienia, sąd może:
uznać za ustalone fakty, które mają zostać stwierdzone przy pomocy tego środka, chyba że strona, która uchyla się od wykonania prawomocnego postanowienia nakazującego wyjawienie środka dowodowego lub dopuszcza się zniszczenia takiego środka, wykaże co innego;
obciążyć tę stronę obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania, w całości lub części, niezależnie od wyniku sprawy.
Dowody uzyskane w złej wierze
Sąd pomija dowód uzyskany na podstawie postanowienia nakazującego wyjawienie środka dowodowego wydanego na wniosek tej strony, jeżeli strona:
w złej wierze złożyła wniosek o wyjawienie środka dowodowego lub
naruszyła ograniczenia dotyczące prawa wglądu, zapoznawania się lub korzystania z dowodu, ustanowione przez sąd, lub
wykorzystała dowód w innym celu niż na potrzeby toczącego się postępowania.
