Nabycie spadku zasadniczo podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jeżeli jednak do dziedziczenia dochodzi pomiędzy członkami najbliższej rodziny, to możliwe jest skorzystanie z całkowitego zwolnienia od podatku pod warunkiem złożenia informacji SD-Z2 w odpowiednim terminie. W niniejszym artykule przeanalizujemy, kiedy podatnik powinien złożyć nową deklarację SD-Z2, a kiedy jedynie wymagana jest korekta deklaracji SD-Z2.
Zasady korzystania z całkowitego zwolnienia od podatku od spadku
Jak wskazaliśmy na wstępie, nabycie spadku po członkach najbliższej rodziny daje możliwość skorzystania z całkowitego zwolnienia od podatku. Warunkiem jest, aby spadkobierca w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego złożył we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenie SD-Z2.
W przypadku dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku lub w dacie wydania przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia.
Dodatkowo wskażmy, że w zgłoszeniu SD-Z2 należy wykazać składniki majątku wchodzące w skład masy spadkowej, udział nabywany przez każdego spadkobiercę, wartość rynkową oraz miejsce położenia.
Korekta deklaracji SD-Z2
Zgodnie z art. 81 Ordynacji podatkowej, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.
Korekta deklaracji SD-Z2 ma zatem na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu. Skorygowanie deklaracji polega więc na ponownym – poprawnym już – wypełnieniu formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji. Skorygowane zeznanie zastępuje zeznanie złożone uprzednio.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 16 listopada 2017 roku, nr 0111-KDIB4.4015.173.2017.1.MCZ, korekta złożonego już zgłoszenia SD-Z2 może dotyczyć wskazania w nim błędnych informacji dotyczących wielkości nabytych udziałów w rzeczy lub prawie majątkowym, miejsca ich położenia lub ich wartości rynkowej.
Zasadniczo zatem korekta deklaracji SD-Z2 dotyczyć powinna danych dotyczących zgłoszonych już składników majątku lub ewentualnie innych błędów i pomyłek – przykładowo poprawienia adresu zamieszkania czy numeru dowodu osobistego.
Następnie warto zastanowić się, w jaki sposób korekta deklaracji SD-Z2 wpływa na kwestię skorzystania ze zwolnienia. Pojawia się bowiem pytanie, czy złożenie korekty deklaracji po upływie 6 miesięcy nie wpłynie negatywnie na możliwość skorzystania z całkowitego zwolnienia.
Odpowiadając na tak postawione pytanie, wskazać należy, że jeżeli pierwsze zgłoszenie SD-Z2 zostało złożone w terminie ustawowym, a następnie korekta deklaracji SD-Z2 została złożona już po upływie 6 miesięcy, to nie przekreśla ta prawa spadkobiercy do skorzystania ze zwolnienia od podatku.
Na potwierdzenie można przywołać choćby treść pisma Dyrektora KIS z 25 marca 2019 roku, nr 0111-KDIB4.4015.21.2019.2.ASZ:
„Z wniosku wynika, że druk SD-Z2 został złożony przez Wnioskodawcę z zachowaniem ustawowego terminu. Jak wskazano powyżej korekta zgłoszenia może dotyczyć wartości wielkości nabytych rzeczy lub praw majątkowych. Zatem po dokonaniu wyceny nabytych w drodze spadku składników majątku Wnioskodawca może złożyć korektę ww. zgłoszenia, jeżeli w poprzednim zgłoszeniu wartość przedmiotów nabytych w drodze spadku wykazał w niewłaściwej wysokości. Korekta dotycząca wartości nabytych w spadku przedmiotów pozostanie bez wpływu na prawo Wnioskodawcy do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn”.
Przykład 1.
Podatnik nabył spadek po zmarłym ojcu. 2 lutego został wydany akt poświadczenia dziedziczenia. 2 lipca podatnik złożyć do urzędu skarbowego zgłoszenie SD-Z2 i dzięki temu skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku. Okazało się jednak, że podatnik podał nieprawidłową wartość rynkową nabytej w spadku nieruchomości. W rezultacie 10 października złożył korektę zgłoszenia SD-Z2. W tych okolicznościach podatnik zachowuje prawo do zwolnienia podatkowego.
Nowa deklaracja SD-Z2
Następnie omówmy przypadki, gdy konieczne będzie złożenie nowego zgłoszenia SD-Z2, a nie korekty.
Tutaj musimy najpierw wskazać, że zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy SD zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku (lub wydania aktu poświadczenia dziedziczenia), z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
Bardzo ważne jest właśnie owo zastrzeżenie odnoszące się do art. 4a ust. 2 ustawy SD.
Przepis ten podaje, że jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminu sześciomiesięcznego, zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Powyższa regulacja odnosi się zatem do przypadków, gdy spadkobierca nie miał wiedzy na temat wszystkich składników majątkowych nabytych w spadku i dowiedział się o nich już po upływie terminu 6 miesięcy liczonego od dnia powstania obowiązku podatkowego. W takich sytuacjach termin 6 miesięcy co do owego nowego składnika masy spadkowej będzie obliczany od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o ich nabyciu co do wysokości.
W takim przypadku podatnik nie składa jednak korekty uprzednio złożonej deklaracji, lecz powinien złożyć nową (drugą) deklarację SD-Z2 dotyczącą składnika majątku, o którym się dowiedział.
Nabycie innych niż wykazane w zgłoszeniu SD-Z2 rzeczy i praw majątkowych należących do spadku, o których spadkobierca dowiedział się po złożeniu ww. zgłoszenia, nie może być przedmiotem korekty dokonanego zgłoszenia. Ustawodawca nie przewidział w takim przypadku korekty złożonego wcześniej zgłoszenia o nabyciu, lecz nakazał obowiązek ponownego złożenia zgłoszenia.
Warto jednak podkreślić, że podatnik, który chce skorzystać ze zwolnienia, musi wykazać w pierwotnym terminie wszystkie znane mu składniki majątku wchodzące w skład spadku. Nie powinien oczekiwać ze złożeniem druku SD-Z2 aż do czasu ujawnienia wszystkich składników, ponieważ może to skutkować utratą prawa do zwolnienia.
W interpretacji Dyrektora Krajowej informacji Skarbowej z 12 kwietnia 2018 roku, nr 0111-KDIB4.4015.49.2018.1.AD, czytamy, że podatnik powinien dokonać zgłoszenia nabycia spadku w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz określić wartość i przedmioty tego spadku według swojej wiedzy (nawet, jeśli nie wie, w jakiej formie i wysokości ostatecznie go otrzyma), gdyż w przeciwnym wypadku utraci zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ustawy SD.
Przykład 2.
Podatnik nabył spadek po zmarłym ojcu. 2 lutego został wydany akt poświadczenia dziedziczenia. W skład spadku wchodziły dwie nieruchomości. 2 maja podatnik złożył zgłoszenie SD-Z2, wykazując dwie nieruchomości, których nabycie zostało zwolnione od podatku. Następnie 20 października dowiedział się, że w skład spadku wchodził również samochód osobowy. W takim przypadku podatnik powinien złożyć kolejne zgłoszenie SD-Z2, w którym wykaże wyłącznie nabyty w spadku pojazd.
Warto zatem zapamiętać, że nie jest bez znaczenia, czy w danych okolicznościach składana jest korekta deklaracji SD-Z2, czy też nowa deklaracja. Podatnicy podatku od spadków i darowizn powinni mieć świadomość, jak należy postąpić w danych okolicznościach.
