Nowe zasady stosowania karty podatkowej w przypadku małżonków

Rok 2021 przyniósł wiele zmian w zakresie rozliczania poszczególnych podatków. Nowelizacja objęła również w pewnym zakresie kartę podatkową. Chodzi tutaj o nowe zasady stosowania karty podatkowej w przypadku małżonków prowadzących działalność gospodarczą. Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.

Karta podatkowa jako uproszczona forma rozliczania podatku

Na początek pokrótce przypomnijmy zasady funkcjonowania działalności gospodarczej na karcie podatkowej. Ta forma opodatkowania uregulowana jest w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym i cechuje się znacznym ograniczeniem obowiązków podatników względem fiskusa. 

Po pierwsze wskażmy, że w myśl art. 24 ust. 1 ustawy podatnicy korzystający z karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Są oni jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. 

Specyficzne są także reguły odnoszące się do ustalania podatku. Tutaj po pierwsze konieczne jest złożenie przez podatnika wniosku o zastosowanie karty podatkowej (PIT-16). Następnie naczelnik urzędu skarbowego, uwzględniając wniosek o zastosowanie karty podatkowej, wydaje decyzję ustalającą wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej, odrębnie na każdy rok podatkowy. Stawki podatku są określane w decyzji naczelnika US na podstawie danych dla poszczególnych rodzajów działalności. 

W przypadku karty podatkowej podatnik nie ustala przychodów, kosztów oraz dochodów do opodatkowania. Podatek jest ustalany na cały rok w formie miesięcznych wpłat, których należy dokonywać bez wezwania w terminie do 7. dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień – w terminie do 28 grudnia roku podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego.

Warunki korzystania z karty podatkowej

Z opodatkowania w formie karty podatkowej nie może jednak skorzystać każdy przedsiębiorca. Jest ona bowiem przewidziana wyłącznie dla rodzajów działalności gospodarczej określonych w art. 23 ustawy o zryczałtowanym podatku.

Dodatkowo konieczne jest także spełnienie pewnych warunków. Jak bowiem podaje art. 25 ust. 1 ustawy, podatnicy podlegają opodatkowaniu w formie karty podatkowej, jeżeli:

1. złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie;

2. we wniosku zgłoszą prowadzenie działalności wymienionej w jednej z 12 części tabeli wymienionych w załączniku nr 3;

3. przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne;

4. nie prowadzą, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23, innej pozarolniczej działalności gospodarczej;

5. małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie, z której przychody (dochody) podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych;

6. nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych, na podstawie odrębnych przepisów, podatkiem akcyzowym;

7. pozarolnicza działalność gospodarcza zgłoszona we wniosku, o którym mowa w pkt 1, nie jest prowadzona poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W kontekście rozpatrywanego problemu skupimy się na pkt 5 powyższego wyliczenia. 

Otóż w stanie prawnym obowiązującym do końca 2020 roku przepis ten podawał, że warunkiem jest, aby małżonek podatnika nie prowadził działalności w tym samym zakresie.

Natomiast od 1 stycznia 2021 roku treść przepisu znowelizowano i podano, że warunkiem jest, aby małżonek podatnika nie prowadził działalności w tym samym zakresie, z której przychody (dochody) podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Powyższa zmiana ma zatem istotne znaczenie w perspektywie sytuacji, w której oboje małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą w tym samym zakresie.

O ile bowiem w poprzednim stanie prawnym wykonywanie działalności w tym samym zakresie wykluczało możliwość wyboru karty podatkowej, o tyle od początku tego roku nie stanowi to już przeszkody, aby każdy z małżonków wybrał kartę podatkową. Obecnie bowiem wyklucza z karty podatkowej prowadzenie działalności przez małżonka w tym samym zakresie, która jest opodatkowania na zasadach ogólnych lub ryczałtem ewidencjonowanym.

Przykład 1.

Małżeństwo lekarzy prowadzi działalność gospodarczą. W stanie prawnym do końca 2020 roku nie było możliwe, aby małżonkowie korzystali z karty podatkowej, ponieważ prowadzą działalność w tym samym zakresie. Obecnie możliwe jest jednak, aby każdy z małżonków wybrał opodatkowanie w formie karty podatkowej.

Przykład 2.

Małżeństwo lekarzy prowadzi działalność gospodarczą. Jeden z nich opodatkowuje swoją działalność na zasadach ogólnych. To powoduje, że drugi jako formy opodatkowania nie może wybrać karty podatkowej.

Wybór karty podatkowej jako formy rozliczania podatku z działalności gospodarczej

Małżonkowie, którzy chcą skorzystać z nowych możliwości, jakie daje nowelizacja ustawy i pragną dokonać wyboru karty podatkowej jako formy opodatkowania, muszą pamiętać o ustawowych terminach, które obowiązują w tym zakresie.

W myśl bowiem art. 29 ustawy o zryczałtowanym podatku wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej PIT-16 na dany rok podatkowy podatnik składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, nie później niż do 20 stycznia roku podatkowego. Jeżeli podatnik rozpoczyna działalność, wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego przed rozpoczęciem działalności.

Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej podatnik może dołączyć do wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej składanego na podstawie przepisów ustawy o CEIDG.

Jak zatem widać, mamy do czynienia z materialnym terminem, który w razie jego przekroczenia nie podlega przywróceniu.

Kolejną wartą zapamiętania kwestią jest to, że samo zaznaczenie w formularzu CEIDG-1 formy opodatkowania w postaci karty podatkowej nie jest wystarczające. Do wniosku należy bowiem dołączyć PIT-16. W rezultacie podatnik rejestrujący działalność gospodarczą może wniosek PIT-16 przesłać bezpośrednio do naczelnika US lub też może go dołączyć do formularza CEIDG-1.

Podsumowując nasze dzisiejsze ustalenia, możemy wskazać, że nowe zasady stosowania karty podatkowej w przypadku małżonków prowadzących działalność gospodarczą są korzystniejsze z perspektywy podatników, ponieważ dają obojgu małżonkom możliwość wyboru karty podatkowej jako formy opodatkowania, co w zeszłym roku nie było możliwe.