Pandemia koronawirusa spowodowała liczne straty w finansach przedsiębiorców. Problematyka ta dotyczy również podatku VAT. Przedsiębiorcy ponieśli bowiem wiele wydatków związanych z prowadzoną działalnością, od których go odliczyli. Zagadnienie to wiąże się z pytaniem, czy możliwe jest odliczenie VAT od zakupów dotyczących odwołania imprez z powodu COVID-19? Postaramy się odpowiedzieć na tak postawione pytanie.
Zasady odliczania podatku naliczonego
Na początku należy przeanalizować zasady odliczania podatku naliczonego. Tutaj trzeba sięgnąć do treści art. 86 ust. 1 ustawy VAT. Przepis ten podaje, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W kontekście powyższego przepisu wskażmy, że ustawodawca formułuje dwa warunki odliczenia podatku naliczonego:
-
odliczenia dokonuje czynny podatnik VAT;
-
nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.
W rezultacie prawo do odliczenia nie przysługuje podatnikom zwolnionym od podatku VAT czy też osobom fizycznym niebędącym podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy VAT.
Analiza przepisów prowadzi również do wniosku, że ustawodawca nie zastrzega jakoby warunkiem odliczenia było efektywne wykorzystanie nabytych towarów i usług do wykonywania czynności opodatkowanych. Przykładowo, aby odliczyć podatek VAT od zakupionych towarów nie jest konieczne, aby towary te zostały odsprzedane na kolejnym etapie obrotu.
Możemy zatem stwierdzić, że już sam fakt nabycia towarów i usług daje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Ważny jest już sam cel, w jakim towary bądź usługi są nabywane. Jeżeli jest to czynione na potrzeby prowadzonej działalności, to prawo do odliczenia przysługuje.
Powyższa koncepcja znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie unijnym. Przykładowo TSUE w wyroku z 17 października 2018 roku (C-249/17) stwierdził, że podatnikowi w pewnych okolicznościach przysługuje prawo do odliczenia VAT z tytułu wydatków poniesionych na zakup usług (i towarów), nawet jeśli ostatecznie nie udało się zrealizować planowanego przedsięwzięcia.
Odliczenie VAT od zakupów w przypadku odwołanych imprez
Z przedstawionych regulacji wynika zatem, że warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.
Jeśli natomiast podatnik zamierza przeznaczyć dane towary lub usługi na cele działalności opodatkowanej, to jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów i usług. W takim bowiem przypadku istnieje związek pomiędzy poniesionym wydatkiem a czynnościami opodatkowanymi (lub które potencjalnie mogą być opodatkowane).
W świetle powyższego, jeżeli czynny podatnik VAT poniósł wydatek na zakup towarów oraz usług niezbędnych do zorganizowania imprezy opodatkowanej VAT, to przysługuje mu z tego tytułu prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Powyższe uprawnienie jest zachowane, nawet jeżeli do imprezy nie doszło z uwagi na obostrzenia związane ze stanem epidemii spowodowanej koronawirusem.
Po raz kolejny warto sięgnąć do dostępnego orzecznictwa unijnego. Jak bowiem wynika z orzeczenia TSUE z 15 stycznia 1998 roku, C-37/95, w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane.
Odwołane imprezy a konieczność dokonania korekty podatku odliczonego
Ustaliliśmy już, że pomimo odwołania imprez z powodu koronawirusa podatnicy zachowują prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Trzeba jednak zastanowić się, czy w takim przypadku aktywowany zostaje obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego.
W myśl art. 91 ust. 1 ustawy VAT po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2–10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2–6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Jak natomiast podaje art. 91 ust. 7 ustawy VAT, przepisy ust. 1–6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Jak zatem widać, konieczność dokonania korekty pojawia się w sytuacji, w której zmieniło się przeznaczenie towarów i usług z opodatkowanych na zwolnione.
Z taką sytuacją nie mamy jednak do czynienia w analizowanym przez nas przypadku. Trzeba bowiem zaznaczyć, że odwołanie imprezy z powodu koronawirusa nie powoduje zmiany przeznaczenia. Jest to okoliczność niezależna od woli podatnika i powstała z przyczyn obiektywnych. Nadal mamy do czynienia z czynnościami opodatkowanymi, które jednak z uwagi na okoliczności niezależne od podatnika nie doszły do skutku.
Na zakończenie możemy także dodać, że również w zakresie podatków dochodowych podatnik zachowuje prawo do ujęcia wartości netto poniesionego wydatku w kosztach podatkowych. Także i na gruncie podatków dochodowych nie ma konieczności korygowania kosztów.
Podsumowując i jednocześnie odpowiadając na pytanie postawione na wstępie, należy wskazać, że podatnik zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów dotyczących odwołanych imprez z powodu koronawirusa. Ponadto nie ma w tym przypadku konieczności korygowania uprzednio odliczonego VAT, ponieważ nie zmienia się przeznaczenie nabytych towarów oraz usług.
