Od stycznia 2017r. nastąpiła rewolucja zmian w ustawie o VAT. Jeszcze do końca 2016r. mechanizmem odwrotnego obciążenia były objęte towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Począwszy od 2017r. mechanizmem tym zostały objęte również usługi zawarte w załączniku nr 14 do ustawy o VAT. Warto przyjrzeć się powyższym zmianom, czy zasady rozliczania są podobne jak przy towarach, czy może występują różnice? Sprawdź na czym polega odwrotne obciążenie w usługach.
Odwrotne obciążenie w usługach
Odwrotne obciążenie w usługach polega na tym, że:
-
sprzedawca towarów lub usług (z załącznika 11 lub 14 do ustawy o VAT) dokonuje dostawy wystawiając fakturę w kwocie bez podatku VAT, a na fakturze w miejsce stawki podatku VAT stosuje oznaczenia „—” bądź ”OO”, dodając obowiązkowo adnotację na fakturze w postaci wyrażenia „odwrotne obciążenie”,
-
nabywca towarów lub usług (z załącznika 11 lub 14 do ustawy o VAT) otrzymując daną fakturę od powyższego sprzedawcy, dolicza podatek VAT należny, wykazując go w rejestrze sprzedaży i ma prawo do jego odliczenia wykazując go także w rejestrze zakupu.
Kiedy może być zastosowane odwrotne obciążenie w usługach?
Artykuł 17 ust. 1 pkt 8 do ustawy o VAT wskazuje, iż dla usług wymienionych w załączniku nr 14 odwrotne obciążenie wystąpi w sytuacji, gdy:
-
sprzedawcą usług jest podwykonawca, będący podatnikiem, który nie jest zwolniony podmiotowo z VAT (czyli ze względu na obroty poniżej 200 000 zł w przeliczeniu za poprzedni rok podatkowy) i świadczy usługi wymienione w pozycji od nr 2 do nr 48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT,
-
nabywca usług jest czynnym podatnikiem VAT.
Podkreślenia wymaga fakt, iż generalny wykonawca będzie wystawiał fakturę VAT sprzedaży tak jak dla standardowych transakcji krajowych nie uwzględniających odwrotnego obciążenia. Będzie to skutkowało doliczeniem do wartości usługi wykazanej na fakturze właściwej stawki podatku VAT należnego.
Ponadto odwrotne obciążenie w usługach obliguje podwykonawców do wystawiania faktur sprzedaży bez doliczenia podatku VAT należnego od wartości tych usług wykazanej na fakturze.
Oprócz powyższego, podwykonawca świadczący usługi objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia i przy zachowaniu powyższych warunków jest zobowiązany do składania wyłącznie co miesiąc krajowej informacji podsumowującej, w której będą zawarte wszystkie transakcje sprzedaży usług objętych odwrotnym obciążeniem. Informację tę należy składać do 25 dnia miesiąca następnego po miesiącu sprzedaży powyższych usług.
Przykład 1.
Popox sp. z o.o. wykonuje instalacje elektryczne dla generalnego wykonawcy, firmy Instal-el S.A., który dostarcza kompleksowe struktury instalacyjne dla sieci handlowych. Podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT z tytułu nabytej usługi od podwykonawcy Popox sp. z o.o. będzie firma Instal-el będąca generalnym wykonawcą, jeżeli oba podmioty są czynnymi podatnikami VAT.
Instal-el S.A. wykaże daną transakcję w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K jako odbiorca usług oraz naliczy i jednocześnie odliczy podatek VAT od danej transakcji. Z kolei Popox sp. z o.o. wystawi fakturę za usługi bez stawki VAT z adnotacją „odwrotne obciążenie” oraz rozliczy daną transakcje w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K jako dostawca usług, a dodatkowo wykaże sprzedaną usługę w krajowej informacji miesięcznej VAT-27.
Przykład 2.
Kaludi sp. z o.o. jest podwykonawcą i czynnym podatnikiem VAT i wykonuje roboty budowlane zgodnie z zawartą umową z Robotos sp. z o.o. będącym generalnym wykonawcą oraz czynnym podatnikiem VAT. Część usług było wykonanych w grudniu 2016r., a część robót będących kontynuacją robót rozpoczętych w grudniu 2017r. została wykonana w styczniu 2017r. Z uwagi na to, odwrotne obciążenie w usługach budowlanych obowiązuje dla usług wykonanych od 1 stycznia 2017r. to:
-
usługi wykonane przez Kaludi sp. z o.o. w grudniu 2017r. będą opodatkowane właściwą stawką VAT dla tego typu usług, natomiast
-
usługi wykonane przez Kaludi sp. z o.o.w styczniu 2017r. będą już wykazane na fakturze bez podatku VAT z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia, a podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT z danej transakcji będzie generalny wykonawca i odbiorca tych usług, Robotos sp. z o.o.
Odwrotne obciążenie w usługach - rodzaje od 2017 roku
W roku 2017 odwrotnym obciążeniem zostały objęte niektóre z robót budowlanych, a w szczególności:
-
wznoszenie budynków,
-
budowa dróg, mostów, rurociągów, sieci rozdzielczych,
-
budowa sieci przesyłowych, rozdzielczych, linii energetycznych, systemów irygacyjnych,
-
budowa portów, stadionów, obiektów produkcyjnych, budowlanych,
-
przygotowanie terenu pod budowę oraz rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych,
-
wykonywanie instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, klimatyzacyjnych, gazowych, stolarki budowlanej,
-
wykonywanie konstrukcji dachowych, stalowych, z cegieł i kamienia,
-
fundamentowanie,
-
prace betoniarskie, malarskie, tynkarskie, szklarskie,
-
wykonanie elementów dekoracyjnych,
-
zakładanie izolacji, ogrodzeń,
-
wykładanie posadzek,
-
pozostałe, specjalistyczne roboty budowlane, gdzie indziej niesklasyfikowane.
Należy zatem pamiętać, że zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia na niniejszych warunkach znajdzie zastosowanie wówczas, gdy przedmiotem świadczenia będą usługi wymienione powyżej, a zawarte w załączniku nr 14 do ustawy o VAT. Świadczenie innego rodzaju usług nie będzie implikować konieczności rozliczenia ich za pomocą odwrotnego obciążenia.
Nie zawsze świadczenie usług zawartych w załączniku nr 14 będzie zobowiązywać dostawcę do zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia.
Nie zawsze świadczenie usług zawartych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT będzie skutkować zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia. Oto kilka sytuacji ukazujących, kiedy odwrotne obciążenie w danej transakcji nie będzie mogło być zastosowane.
Przykład 3.
Generalny wykonawca Transfer S.A. wykonuje montaż instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych dla inwestora budującego galerię handlową. Generalny wykonawca wystawi fakturę z doliczonym podatkiem VAT należnym, właściwym dla tego typu usług. Tak jak w standardowych transakcjach krajowych, w tej sytuacji mechanizm odwrotnego obciążenia nie znajdzie zastosowania.
Powyższe znajduje swoje potwierdzenie w stanowisku Ministerstwa Finansów, w którym to objaśnia, że w sytuacji gdy „usługa budowlana jest świadczona bezpośrednio na rzecz zleceniodawcy, np. generalny wykonawca inwestycji świadczy usługi na rzecz inwestora, wówczas takie usługi są świadczone na zasadach ogólnych i mechanizm odwróconego obciążenia nie ma w tym przypadku zastosowania”.
Przykład 4.
Generalny wykonawca Kolidor sp. z o.o. z uwagi na niemożność wykonania pełnej usługi malarskiej przez głównego podwykonawcę był zmuszony do szybkiego znalezienia firmy świadczącej usługi malarskie. Spółka znajdując odpowiedniego podwykonawcę – firmę malarską, w której swoje usługi oferuje pan Leszek, zleciła wykonanie pomalowania niektórych elementów ogrodzenia, które nie zostały dokończone przez głównego podwykonawcę. Firma Pana Leszka jest podatnikiem zarejestrowanym jako zwolniony z podatku VAT. Zatem w tej sytuacji zastosowanie do tej transakcji mechanizmu odwrotnego obciążenia nie będzie możliwe.
