Wysokość zaliczek na podatek dochodowy jest, co do zasady, zmienna, gdyś ustalana jest od bieżącego dochodu. Jednak podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą odprowadzał zaliczki na podatek dochodowy w stałej wysokości (niezależnej od dochodu powstającego na bieżąco w roku podatkowym), korzystając z uproszczonej formy jej wpłacania. Warunkiem skorzystania z uproszczonych zaliczek jest zawiadomienie w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze takiego rozwiązania w terminie do 20 lutego danego roku podatkowego (jeśli podatnik nie złożył stosownego oświadczenia o rezygnacji, zawiadomienie to dotyczy również lat następnych). Podatnik zobowiązany jest stosować uproszczoną formę zaliczek przez cały rok podatkowy, wpłacać zaliczki do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (zaliczkę za grudzień – w wysokości należnej za listopad – do 20 grudnia) i dokonać rozliczenia podatku za rok podatkowy.
Podstawę obliczenia uproszczonej zaliczki stanowi dochód z działalności gospodarczej wykazany w zeznaniu rocznym złożonym w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy albo w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata. W praktyce oznacza to, że np. w celu obliczenia zaliczek za 2011 rok pod uwagę należy wziąć wysokość dochodu za rok 2009 lub 2008, przy czym najpierw należy uwzględnić dochód z zeznania złożonego w roku poprzedzającym. Jeśli dochód nie wystąpił albo został wykazany w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku, to za podstawę obliczenia zaliczki należy wziąć dochód z zeznania złożonego w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata. Z tego względu zaliczek w uproszczonej formie nie mogą opłacać podatnicy podejmujący się po raz pierwszy prowadzenia działalności gospodarczej w roku podatkowym albo w roku poprzednim (musi po prostu istnieć zeznanie, na podstawie którego da się ustalić podatek od dochodów z działalności gospodarczej).
Zaliczkę oblicza się w wysokości 1/12 kwoty obliczonej od tego dochodu z zastosowaniem skali podatkowej obowiązującej w danym roku podatkowym (u opodatkowanych na zasadach ogólnych) lub stawki 19 proc. (u opodatkowanych podatkiem liniowym). Kwotę zaliczki podatnik ma prawo pomniejszyć o kwotą składki na ubezpieczenie zdrowotne (przepisy nie przewidują przy ustalaniu wysokości zaliczki możliwości uwzględnienia innych odliczeń). Przykładowo - jeśli w zeznaniu PIT-36 za 2010 r. złożonym w 2011 r. dochód z działalności gospodarczej wyniósł 50 tys. zł, to zaliczka w uproszczonej formie ustalona przy zastosowaniu skali podatkowej wyniesie 703,66 zł [50 000 zł x 18 proc. – 556,02 zł/12].
