Niejednokrotnie zdarza się, iż przedsiębiorcy podczas prowadzenia działalności gospodarczej spotykają się z nadzwyczajnymi sytuacjami. Jedną z nich jest pożar, zniszczenie mienia (towarów, środków trwałych), których skutki wywołują również konsekwencje na gruncie podatków. Sprawdź, jakie konsekwencje generuje pożar w firmie!
Zniszczone towary w kosztach firmy
Zgodnie z ogólną regułą kosztami podatkowymi mogą być tylko takie wydatki, które wpływają na osiągnięcie przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ponadto wydatek nie może znajdować się w katalogu wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Należy zatem przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów; przy czym przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodu każdy przypadek poza wyraźnie wskazanymi w ustawie wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego związku z przychodami i racjonalnością działania dla osiągnięcia przychodu.
W przypadku strat w towarach powstałych wskutek pożaru trudno mówić, że zmierzają one do osiągnięcia przychodów. Jednak wiążą się one z całokształtem prowadzonej działalności. Dlatego też co do zasady mogą stanowić koszt.
Jednak zawsze należy ocenić, czy pożar w firmie nie powstał z winy podatnika, tj. w wyniku niedbalstwa lub naruszenia przepisów. Strata z tytułu pożaru powinna być następstwem zdarzenia losowego rozumianego jako zdarzenie nieprzewidywalne i nie do uniknięcia. Nie można bowiem uznać za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych i obrotowych w sytuacji, gdy zostanie udowodnione, że środki nie były zabezpieczone lub były zabezpieczone w sposób nienależyty.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 2 marca 2012, sygn. ILPB3/423-553/11-4/EK, gdzie możemy przeczytać:
(…) aby straty w środkach obrotowych należało a priori wykluczyć z kosztów uzyskania przychodów. Oznacza to, iż co do zasady straty te, jako związane z prowadzoną działalnością, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Jednakże każdy przypadek i każde tego rodzaju zdarzenie gospodarcze należy rozpatrywać i oceniać indywidualnie jako konkretny przypadek z uwzględnieniem okoliczności faktycznych badanej sprawy. Powstałe straty w ramach działalności gospodarczej, jako efekt uboczny, nie można pomijać w rachunku podatkowym. Straty w środkach obrotowych należy oceniać pod kątem całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności.
Co do zasady poniesienie wydatków na nabycie środków obrotowych, np. towarów handlowych, materiałów, opakowań, ma na celu osiągnięcie przychodów. Wobec tego straty w tych środkach obrotowych, powstające w trakcie normalnego i racjonalnego działania podatnika (np. właściwie udokumentowane ubytki naturalne) oraz straty powstałe w wyniku zdarzeń losowych (np. pożaru) przy uznaniu ich za koszty uzyskania przychodów powinny być uwzględniane w rachunku podatkowym, w aspekcie powołanych norm prawa (…).
Co istotne, wartość utraconych towarów, które zostały ujęte w kolumnie 10, w momencie właściwego udokumentowania ich straty należy przeksięgować do kolumny 13 prowadzonej księgi przychodów i rozchodów. W ten sposób wartość tych towarów nie powiększy wartości remanentu sporządzanego na koniec roku podatkowego i w konsekwencji będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.
Pożar w firmie - utrata środków trwałych
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT do kosztów uzyskania przychodów może być zaliczona ta część straty, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi. Przy czym przez odpisy amortyzacyjne, o których mowa w tych przepisach, należy rozumieć całość dokonanych odpisów, w tym również te, które nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów.
Ponadto na mocy art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.
W konsekwencji należy przyjąć, że jeżeli likwidacja nie w pełni umorzonego środka trwałego będzie wynikiem utraty jego przydatności gospodarczej z innych przyczyn niż zmiana rodzaju działalności i nie jest zawiniona przez podatnika, to powstała strata będzie kosztem podatkowym.
Kosztem uzyskania przychodów będzie również likwidacja środka trwałego powstała wskutek jego zniszczenia, w wyniku któego utraci on przydatność gospodarczą.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 29 sierpnia 2013 r., sygn. ITPB1/415-720b/13/PSZ, gdzie możemy przeczytać:
(…) jeżeli w istocie zniszczenie budynku było następstwem zdarzenia losowego, a Pan dochował należytej staranności w zabezpieczeniu przed pożarem, to zostały spełnione przesłanki uprawniające do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, straty powstałej w wyniku ww. pożaru do wysokości odpowiadającej wartości początkowej utraconego środka trwałego (budynku) pomniejszonej o dokonane odpisy amortyzacyjne. (…)
Stratę z tytułuzaliczaną do kosztów uzyskania przychodów stanowi różnica:
-
pomiędzy jego wartością początkową a
-
naliczonymi odpisami amortyzacyjnymi (stanowiącymi koszty i niestanowiącymi kosztów uzyskania przychodów).
