Zawarta przez leasingobiorcę umowa leasingu operacyjnego może zostać przeniesiona na inny podmiot. W takim przypadku mówimy o cesji umowy leasingu, która często ma dodatkowo charakter odpłatny. Warto zatem rozważyć wszelkie skutki podatkowe cesji leasingu.
Skutki podatkowe cesji leasingu na gruncie podatku VAT
W pierwszej kolejności zastanówmy się nad kwestią podatku VAT. Tutaj należy wskazać, że umowa cesji leasingu to odpłatne świadczenie usług i tak też trzeba rozpatrywać tego typu umowę pod względem podatku od towarów i usług.
Po stronie sprzedawcy powstaje w takim przypadku podatek VAT, natomiast ciekawym zagadnieniem jest możliwość odliczenia podatku naliczonego od faktury dokumentującej cesję umowy leasingu.
Otóż organy podatkowe stoją na stanowisku, że w takim przypadku należy kierować się treścią art. 86a ustawy VAT. To powoduje, że jeżeli przedmiotem cesji jest pojazd samochodowy, który jest wykorzystywany do celów mieszanych, to nabywcy przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego.
Np. w piśmie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 sierpnia 2018 roku, nr 0113-KDIPT1-3.4012.481.2018.2.MJ możemy przeczytać, że nabycie prawa do wykorzystywania samochodu osobowego na podstawie cesji umowy leasingu wywołuje u nabywcy takie same skutki podatkowe jak w przypadku nabycia przez niego prawa do użytkowania samochodu osobowego bezpośrednio u leasingodawcy. W związku z tym wydatek taki podlega pod reguły określone w art. 86a ustawy VAT. W konsekwencji podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego wykazanego na fakturze dokumentującej przekazanie praw do umowy leasingu samochodu osobowego użytkowanego do celów mieszanych.
Natomiast jeżeli przedmiotem cesji leasingu jest samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony, to podatnik nabywający ma prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego.
Dodatkowo na takich samych zasadach przysługuje odliczenie podatku naliczonego z faktur dokumentujących raty leasingowe po przejęciu umowy leasingu.
Skutki podatkowe cesji leasingu na gruncie podatku PIT
W kontekście podatku dochodowego w pierwszej kolejności należy wskazać na treść art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT, który podaje, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodu dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu operacyjnego, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.
Przepis ten znajdzie zastosowanie również do podmiotu przejmującego umowę leasingu na podstawie cesji.
Zatem podatnik, który zawarł umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego o wartości wyższej niż 150 000 zł, do kosztów uzyskania przychodów może zaliczyć opłaty w wysokości nieprzekraczającej ich części ustalonej w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.
Natomiast cesja umowy leasingu, w wyniku której następuje zmiana dotychczasowego korzystającego, powoduje, że nowy korzystający stosuje zasady rozliczenia obowiązujące od dnia cesji.
Odstępne z tytułu cesji umowy leasingu to kwota, którą wypłaca dotychczasowemu korzystającemu przejmujący przedmiot leasingu. Pozwala to poprzedniemu korzystającemu na odzyskanie części środków finansowych włożonych w przedmiot leasingu. Co do zasady wysokość odstępnego jest „wyrównaniem” do wartości rynkowej przedmiotu leasingu. Dzieje się tak przeważnie w sytuacji, kiedy pozostałe do końca raty przejmowanej umowy leasingowej są niższe niż wartość rynkowa samochodu.
W ocenie organów podatkowych powyższy limit powinien także znaleźć zastosowanie do kwoty odstępnego określonego w umowie cesji.
Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 17 lipca 2020 roku, nr 0112-KDIL2-2.4011.422.2020.2.KP, jeżeli wartość samochodu będącego przedmiotem leasingu przekracza 150 000 zł, to raty leasingowe oraz koszty zawarcia takiej umowy cesji nie będą kosztem w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.
Nowy korzystający, rozliczając koszty podatkowe z tytułu przejętej umowy leasingowej, jest zobowiązany do stosowania limitu, zgodnie art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT, który ustala się na podstawie wartości samochodu osobowego, będącego przedmiotem umowy (czyli, mimo że przejmuje umowę leasingu w trakcie jej trwania, to limit odnosi się do wartości samochodu z pierwotnego brzmienia umowy leasingu). Wydatki z tytułu odstępnego stanowią formę opłaty za przejęcie umowy leasingu, w związku z tym również powinny podlegać limitowaniu.
Natomiast do kwoty odstępnego nie powinno się również stosować limitu określonego w art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o PIT. Przepis ten stanowi, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodów 25% poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46, na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej – jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.
W ww. przepisie wprowadzono regułę ograniczającą w sposób ryczałtowy zaliczane do kosztów uzyskania przychodów wydatki z tytułu używania samochodu osobowego przez podatników do tzw. celów mieszanych.
Podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 75% poniesionych wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego, jeżeli wykorzystuje ten samochód również do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością, czyli również do celów prywatnych.
Okoliczność, że samochód jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, powoduje, że z kosztów podatkowych należy wyłączyć 25% poniesionych przez podatnika wydatków z tytułu kosztów używania takiego samochodu.
Jednakże cesja umowy leasingu i ponoszona w związku z tym opłata w postaci odstępnego nie może być uznana za koszt używania samochodu osobowego, o którym mowa powyżej. To zatem powoduje, że całe wynagrodzenie zapłacone przez nabywcę z tytułu cesji umowy leasingu może stanowić koszt uzyskania przychodu.
Analogicznie po stronie sprzedającego otrzymana kwota odstępnego będzie stanowić przychód podatkowy z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Z przedstawionej analizy wynika, że cesja umowy leasingu wywołuje skutki podatkowe zarówno na gruncie podatku VAT, jak i podatku PIT. W obu przypadkach trzeba pamiętać o ustanowionych limitach i ograniczeniach w zakresie odliczenia podatku VAT oraz ujmowania wydatku w kosztach podatkowych.
