Timeshare - co oznacza i jakim przepisom podlega?

Umowa timeshare to umowa, na podstawie której konsument nabywa prawa do korzystania z miejsca zakwaterowania w oznaczonym czasie w każdym roku, zobowiązując się przy tym do zapłaty przedsiębiorcy ryczałtowo określonego wynagrodzenia, przy czym umowa timeshare musi obejmować okres co najmniej 1 roku. Tego typu usługi oferowane są przez hotele, ośrodki turystyczne, właścicieli apartamentów czy nawet statków pasażerskich, których atrakcyjność polega na tym, że zapewniają właścicielowi czy przedsiębiorcy efektywną eksploatację obiektu objętego udziałami. Jednak przed zawarciem umowy timeshare przedsiębiorca musi wypełnić obowiązki nałożone na niego Dyrektywą 2008/122/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do niektórych aspektów umów timeshare, umów o długoterminowe produkty wakacyjne, umów odsprzedaży oraz wymiany i wdrażającą ją do polskiego systemu prawnego ustawą o timeshare z 2011 roku.

Obowiązek informacyjny przedsiębiorcy

Przepisy chroniące interes konsumentów, którymi w rozumieniu powołanej dyrektywy i ustawy są nabywcy praw do miejsca zakwaterowania na podstawie timesharingu, wprowadzają obowiązek informacyjny obciążający przedsiębiorcę, czyli stronę umowy będącą profesjonalistą. Przyjęcie takiego rozwiązania wynika z nierównowagi stron - przedsiębiorca jest stroną silniejszą, dlatego nałożono na niego obowiązek informacyjny, który ma być wyrazem ochrony interesu konsumenta, jako strony słabszej i mniej doświadczonej.

Z powyższego wynika, że nabycie praw w ramach timesharingu dotyczy tylko osób fizycznych, które zawierają umowę w celach prywatnych.

Obowiązek informacyjny przedsiębiorcy jest realizowany poprzez załączenie do umowy i wypełnienie formularza informacyjnego. Formularz musi zachować formę pisemną - papierową lub na innym trwałym nośniku - i zostać dostarczony konsumentowi jeszcze przed zawarciem umowy, tak by konsument mógł dokładnie się z nim zapoznać. Stanowi on integralną część umowy timeshare, a w razie jego braku lub niewypełnienia, termin ustawowy odstąpienia od umowy zostaje znacznie wydłużony.

Należy podkreślić, że formularz informacyjny powinien być sporządzony w języku lub jednym z języków urzędowych państwa, w którym nabywca ma miejsce zamieszkania lub w którym przebywa, chyba że wolą nabywcy jest sporządzenie formularza w innym języku. Przedsiębiorca może skorzystać ze standardowego formularza informacyjnego stanowiącego załącznik do ustawy.

Treść formularza informacyjnego

Przedsiębiorca musi zawrzeć w formularzu przede wszystkim:

1. Dane przedsiębiorcy:

1. Imię, nazwisko i adres, jeśli przedsiębiorca jest osobą fizyczną.

2. Nazwę, siedzibę, adres, numery rejestrów, oznaczenie formy prawnej działalności oraz imię i nazwisko osoby uprawnionej do reprezentowania - jeśli przedsiębiorca jest osobą prawną.

2. Dane właściciela budynku lub lokalu bądź miejsca zakwaterowania będącego przedmiotem umowy (jeśli nie jest tożsamy z przedsiębiorcą):

1. Imię, nazwisko i adres, jeśli właściciel jest osobą fizyczną.

2. Nazwę, siedzibę, adres, numery rejestrów, oznaczenie formy prawnej działalności oraz imię i nazwisko osoby uprawnionej do reprezentowania - jeśli właściciel jest osobą prawną. 

3. Treść prawa korzystania z miejsca zakwaterowania:

1. Oznaczenie czasu w każdym roku, w którym nabywca może wykonywać swoje prawo.

2. Określenie, czy nabywca może przenieść uprawnienie do wykonywania tego prawa na osobę trzecią.

3. Określenie, czy nabywca może zmienić treść tego prawa.

4. Oznaczenie zasad zbywania tego prawa i kosztów z tym związanych.

4. Określenie miejsca zakwaterowania, będącego przedmiotem umowy lub wskazanie sposobu ich oznaczenia:

1. Dokładny opis i położenie.

2. W razie wskazania sposobu oznaczenia, należy zawrzeć listę budynków lub lokali.

5. Określenie ryczałtowego wynagrodzenia za nabycie prawa i podstawy naliczania innych należności.

6. Przesłanki wykonywania prawa miejsca zakwaterowania określone przez przepisy państwa, w którym jest ono położone.

7. Informacje o prawie odstąpienia od umowy ze wskazaniem skutków skorzystania z tego prawa.

1. Określenie sposobu skorzystania z prawa do odstąpienia.

2. Określenie kosztów, które przedsiębiorca może ponieść w przypadku odstąpienia przez nabywcę od umowy, a które nabywca będzie zobowiązany zwrócić.

Powyższy katalog będzie obejmował więcej pozycji, w przypadku gdy prawo nabywcy odnosi się do budynku lub lokalu będącego dopiero w budowie czy też dopiero zaprojektowanego. Wśród nich powinny się znaleźć m.in. termin ukończenia budowy, stan zaawansowania robót, pozwolenia na budowę, a także określenie sposobu zwrotu należności nabywcy, w przypadku, gdy roboty nie zostaną ukończone.

Ponadto w formularzu informacyjnym dotyczącym umowy timeshare muszą znaleźć się informacje dotyczące bieżącego korzystania z miejsca zakwaterowania, takie jak dane dotyczące urządzeń przeznaczonych do wspólnego używania, np. basen, sauna, taras itd.

Umowa timeshare i umowy powiązane

Pomimo szczególnej roli konspektu, to umowa timeshare jest podstawą stosunku łączącego przedsiębiorcę z konsumentem. Jest umową zawartą na ponad rok, na podstawie której konsument odpłatnie nabywa prawo do korzystania z co najmniej jednego miejsca zakwaterowania przez okres dłuższy niż 1 rok. Umowa powinna być zawarta na piśmie lub na innym trwałym nośniku

Wśród jej obligatoryjnych elementów wyróżniamy:

1. Imię, nazwisko i miejsce zamieszkania nabywcy

2. Oznaczenie czasu w każdym roku, w którym nabywca może korzystać z miejsca zakwaterowania, albo sposób jego oznaczenia

3. Oznaczenie miejsca zakwaterowania, z którego nabywca może korzystać lub sposób jego oznaczenia

4. Określenie czasu, na jaki umowa jest zawarta

5. Stwierdzenie, że wykonywanie nabytego prawa nie jest związane z dodatkowymi obciążeniami

6. Oznaczenie miejsca i daty podpisania umowy przez strony

7. Formularz informacyjny

8. Formularz odstąpienia od umowy

Jak widać, część informacji zawartych w umowie pokrywa się z danymi przedstawionymi w konspekcie. Co do zasady, w przypadku sprzeczności umowy z konspektem, strony są związane z konspektem. Wyjątek od tej zasady stanowi sytuacja, w której dokonanie przez przedsiębiorcę zmian w umowie nastąpiło w wyniku okoliczności,  na które nie miał wpływu, a nabywca został o nich powiadomiony na piśmie jeszcze przed zawarciem umowy. Odstępstwo od tej zasady powstaje również, gdy zmiany w umowie wynikają z indywidualnych uzgodnień stron. Strony będą związane tylko umową także w sytuacji, gdy formularz informacyjny został sporządzony w niewłaściwym języku lub nie został doręczony nabywcy przed zawarciem umowy.

Odstąpienie od umowy timeshare

Każdemu nabywcy przysługuje prawo odstąpienia i nie może on zostać pozbawiony tego prawa.

Wskazany termin odstąpienia zostaje wydłużony w następujących przypadkach:

• jeśli standardowy formularz odstąpienia od umowy lub wiążącej umowy przedwstępnej nie zostanie wypełniony przez przedsiębiorcę i dostarczony nabywcy na piśmie w formie papierowej lub innym trwałym nośniku - termin upływa wówczas po 1 roku i 14 dniach od dnia zawarcia umowy lub wiążącej umowy przedwstępnej

• jeżeli standardowy formularz informacyjny nie zawiera wymaganych danych i sam formularz informacyjny nie został dostarczony nabywcy na piśmie w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku.

Co ważne, jeśli nabywca korzysta z prawa odstąpienia, nie jest on zobowiązany do pokrycia kosztów poza kosztami związanymi z zawarciem umowy. Należy także zaznaczyć, że przed upływem terminu wypowiedzenia przedsiębiorca nie może, pod groźbą kary grzywny lub ograniczenia wolności, pobierać od nabywcy świadczeń określonych w umowie, wszelkich zaliczek na poczet wynagrodzenia, udzielania gwarancji, blokady środków pieniężnych na rachunku nabywcy czy uznawania długu nabywcy na rzecz przedsiębiorcy.

Obok umowy timeshare Dyrektywa wprowadza również następujące rodzaje umów:

• umowa odsprzedaży - odpłatna umowa, na podstawie której przedsiębiorca pomaga konsumentowi w sprzedaży lub kupnie prawa z timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego

• umowa o długoterminowy produkt wakacyjny - na jej podstawie konsument za opłatą nabywa prawo do zniżek lub innych korzyści związanych z zakwaterowaniem i powiązanymi usługami

• umowa wymiany - na podstawie tej umowy konsument może przystąpić do systemu wymiany, który umożliwia mu zaoferowanie czasowego dostępu do swojego miejsca zakwaterowania lub innych usług w zamian za skorzystanie z  miejsca zakwaterowania i innych korzyści przysługującym innym osobom.

Dla każdej z tych umów obowiązuje odrębny formularz informacyjny, zawierający informacje niezbędne dla danego typu umowy. Każda z tych umów posiada również własny formularz odstąpienia.

Przykładowo, umowa o długoterminowy produkt wakacyjny musi przewidywać ratalny system płatności - każde inne postanowienie umowy jest nieważne. Opłaty są dzielone na raty płacone w systemie rocznym, przy czym konsument jest wzywany do zapłaty w formie pisemnej na papierze lub innym trwałym nośniku na 14 dni przed terminem zapłaty raty. Po zapłaceniu drugiej raty konsument może odstąpić od umowy z zachowaniem 14-dniowego terminu wypowiedzenia, co nie wiąże się z dodatkowymi sankcjami.