Obecnie na rynku pracy coraz częściej można spotkać się z sytuacjami, w których zatrudnienie pracownika od razu na umowę o pracę okazuje się niemożliwe, ponieważ przykładowo jest on związany z aktualnym pracodawcą półrocznym okresem wypowiedzenia. W takim przypadku może zostać podpisana umowa przedwstępna z przyszłym pracownikiem w celu zapewnienia przyszłej współpracy.
Umowa przedwstępna w Kodeksie pracy
Pojęcie oraz warunki umowy przedwstępnej nie są regulowane wprost w Kodeksie Pracy, natomiast możliwość jej zawarcia jest określona w Kodeksie cywilnym. Art. 300. Kodeksu pracy mówi, iż w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Kodeks cywilny precyzyjnie określa pojęcie umowy przedwstępnej, gdzie jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę. Jednak istotnym warunkiem jest określenie w niej postanowień umowy przyrzeczonej, w szczególności:
- rodzaj pracy;
- miejsce wykonywania pracy;
- wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
- wymiar czasu pracy;
- termin rozpoczęcia pracy;
Zgodnie z art. 390 k.c., jeżeli termin zawarcia umowy przyrzeczonej, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia tej umowy. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie.
Umowa przedwstępna - co można w niej zawrzeć
Oprócz wymaganych informacji, strony umowy mogą również zawierać w niej pewne dodatkowe warunki lub obowiązki pracownika. Umowa przedwstępna nie ma określonej formy w ustawie, więc dopuszcza się zawieranie w formie pisemnej oraz ustnej. Warto jednak tego rodzaju deklaracje posiadać w formie pisemnej, dla własnego bezpieczeństwa w przypadku postępowania odszkodowawczego.
W przypadku, gdy pracodawca odstąpi od podpisania umowy o pracę, która została poprzedzona umową przedwstępną, pracownik ma prawo do żądania naprawienia szkody poniesionej w związku z przekonaniem o przyszłym zatrudnieniu, bądź nawet dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej. W sytuacji kiedy to jednak pracownik odstąpi od zawarcia umowy o pracę, wtedy pracodawca ma prawo jedynie do odszkodowania za straty poniesione z przekonaniem o zawarciu umowy. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania, a roszczenia z jej tytułu przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przedwstępna miała być zawarta.
Warto również wspomnieć, iż samo nadejście daty określonej w umowie przedwstępnej jako dzień zawarcia umowy o pracę nie świadczy o równoczesnym formalnym zawarciu tej umowy. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z 5 lipca 2011 r., sygn. akt. I PK 2/11.
