Samochody nabywane na potrzeby działalności gospodarczej zazwyczaj spełniają kryteria zobowiązujące podatników do zakwalifikowania ich jako środki trwałe. W konsekwencji wydatki na jego nabycie są rozliczane w kosztach podatkowych poprzez odpisy amortyzacyjne. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy przewidywany okres używania samochodu nie przekracza roku. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jakie konsekwencje powoduje wycofanie z działalności samochodu niebędącego środkiem trwałym i jego późniejsza sprzedaż!
Wartość samochodu jednorazowo zaliczona do kosztów
Samochód osobowy o wartości początkowej powyżej 10 000 zł stanowiący własność lub współwłasność podatnika, kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia go do używania, o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok powinien zostać uznany za środek trwały i poddany amortyzacji.
Przy kwalifikowaniu samochodu do środków trwałych jednym z decydujących kryteriów jest więc przewidywany okres jego używania dłuższy niż rok. O tym, jak długo składnik majątku będzie używany, decyduje podatnik. Jeżeli przewidywany okres używania danego składnika majątku, na potrzeby związane z działalnością, jest równy lub krótszy niż rok, samochód pomimo wartości powyżej 10 000 zł nie spełnia definicji środka trwałego. Podatnik może więc wydatki na jego nabycie ująć bezpośrednio w kosztach w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie 13 “pozostałe wydatki” pod datą ich poniesienia.
Samochód wykorzystywany w działalności krócej niż rok, niezaliczony do ewidencji środków trwałych podatnika podlega natomiast wpisowi do ewidencji wyposażenia.
Warto również dodać, że podatnik, który transakcję zakupu pojazdu osobowego zadekretuje bezpośrednio do kosztów podatkowych, będzie mógł zaliczać do kosztów wydatki eksploatacyjne związane z jego używaniem (paliwo, naprawy, części itp.) tylko do wysokości wynikającej z prowadzonej ewidencji przebiegu pojazdu. Samochody osobowe wykorzystywane w prowadzonej działalności i niewprowadzone do majątku firmowego wymagają prowadzenia kilometrówki.
Wycofanie z działalności samochodu na cele prywatne
Wycofanie z działalności samochodu niewprowadzonego do majątku firmowego i jego przekazanie na cele prywatne przed upływem roku od zakupu wywołuje skutki w podatku dochodowym. Co prawda, samo wycofanie z działalności samochodu do majątku osobistego nie powoduje powstania przychodu, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jednakże skutkuje koniecznością skorygowania kosztów uzyskania przychodów o kwotę wydatków poniesionych na jego zakup, która uprzednio została zaliczona do kosztów podatkowych.
Takie stanowisko organów podatkowych wynika z treści art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych - w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (wyrok z dnia 10.10.2014r., sygn. akt I SA/Wr 1673/14) wyjaśnił, że (...) z treści art. 23 ust. 1 pkt 49 u.p.d.o.f. nie wynika, aby obowiązek pomniejszenia kosztów uzyskania przychodów o wydatki zaliczone uprzednio do tych kosztów, poniesione na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, dotyczył tylko sytuacji, gdy składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej w okresie pierwszego roku ich używania. W ocenie Sądu taki obowiązek spoczywa również na podatniku, który wykorzystuje takie składniki dla celów prowadzonej działalności gospodarczej przez okres krótszy niż rok, a następnie składniki te służą celom osobistym podatnika.
Nie ulega żadnej wątpliwości, że brak obowiązku korekty kosztów dawałby możliwość podatnikom zaliczenia do kosztów działalności gospodarczej kosztów zakupu wszelkich składników majątku, które przed upływem roku byłyby wycofane na potrzeby osobiste. Oczywiste jest zatem, że takie wydatki nie mogą obciążać kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, a aprobata stanowiska skarżącego byłaby de facto przyzwoleniem na obejście prawa. Wobec powyższego, za prawidłowe należy uznać stanowisko organu, że podatnik, który wydatek na zakup rzeczowego składnika majątku zużywającego się stopniowo zaliczy ze względu na jego przewidywany okres używania krótszy niż rok - od razu w koszty, a następnie przed upływem roku wycofa go z działalności na cele osobiste - będzie zobowiązany skorygować koszty o całą kwotę (...).
Ponadto dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 21 stycznia 2014 r., sygn. IBPBI/1/415-105/14/AP wskazał, że (...) korekta kosztów wynika także z podstawowej definicji kosztu podatkowego, czyli celu jego poniesienia. Trudno bowiem twierdzić, że wydatki na rzeczowe składniki majątku zużywające się stopniowo były poniesione w celu uzyskania przychodów, skoro zostały przed upływem 12 miesięcy wycofane z prowadzonej działalności gospodarczej na cele osobiste.
Podobne stanowisko iż wycofanie z działalności samochodu przed upływem roku powoduje skutki na gruncie podatku VAT wyraził również dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 7 stycznia 2015 r., sygn. IPPB1/415-1174/14-2/KS oraz dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi interpretacji z 15 kwietnia 2013 r., sygn. IPTPB1/415-40/13-4/KSU.
Mając powyższe na uwadze, należy uznać, że jeżeli wydatki na nabycie samochodu podatnik zaliczy ze względu na jego przewidywany okres używania krótszy niż rok bezpośrednio w koszty uzyskania przychodów, a następnie przed upływem roku nastąpi wycofanie z działalności samochodu i przekazanie go na cele osobiste, to przedsiębiorca będzie zobowiązany skorygować koszty uzyskania przychodów o całą kwotę wydatków na jego nabycie, uprzednio zaliczoną w ich ciężar. Zmniejszenia kosztów należy dokonać, wpisując w kolumnie 13 “pozostałe wydatki” podatkowej księgi przychodów i rozchodów wartość samochodu ze znakiem minus.
Sprzedaż wycofanego z działalności samochodu
Podatnicy wycofując z działalności samochód a następnie go sprzedając mają nierzadko wątpliwości, czy kwota z jego sprzedaży stanowi przychód z działalności gospodarczej.
Skoro, wycofanie z działalności samochodu na cele prywatne, spowodowało że podatnik odpowiednio skorygował koszty uzyskania przychodów, to przychód z odpłatnego zbycia samochodu nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej. Wówczas profity uzyskane przez osoby fizyczne ze sprzedaży samochodu dokonywanej poza działalnością, czyli w ramach tzw. sprzedaży prywatnej, powstaną, gdy do sprzedaży samochodu dojdzie przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym został on przez podatnika nabyty (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d). W przypadku odpłatnego zbycia samochodu po upływie 6 miesięcy od daty jego nabycia podatek dochodowy nie wystąpi.
Uzyskany przychód z tytułu sprzedaży samochodu podatnik ma prawo pomniejszyć o koszty nabycia samochodu oraz o wartość nakładów poczynionych w czasie jego posiadania (art. 24 ust. 6 ustawy o PIT). Zatem obowiązek zapłaty podatku w przypadku sprzedaży samochodu powstanie jedynie w przypadku osiągnięcia przez podatnika dochodu z jego sprzedaży.
Bez względu jednak na fakt, czy podatnik ze sprzedaży samochodu w ramach majątku prywatnego uzyska dochód czy stratę, transakcja ta podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym składanym w urzędzie skarbowym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym sprzedano samochód. W tym też terminie podatnik powinien zapłacić ewentualny podatek dochodowy z tego tytułu.
Należy podkreślić, że wykazanie tej transakcji w rozliczeniu rocznym wymagane jest wyłącznie w przypadku, gdy do sprzedaży dojdzie przed upływem 6 miesięcy od daty nabycia pojazdu.
Słuszność takiego stanowiska potwierdza również dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 15 kwietnia 2013 r., sygn. IPTPB1/415-40/13-4/KSU.
Wycofanie z działalności samochodu niebędącego środkiem trwałym oraz jego sprzedaż przed upływem roku od zakupu wywołuje więc skutki w podatku dochodowym powodując konieczność skorygowania kosztów.
