W podatku VAT miejsce opodatkowania danej usługi często jest determinowane statusem usługobiorcy. Właśnie z taką sytuacją mamy do czynienia w zakresie usługi naprawy rzeczy ruchomych. Poniżej prezentujemy różne przypadki związane z ustaleniem miejsca opodatkowania gdy zachodzi wywóz towaru za granicę celem naprawy.
Wywóz towaru za granicę celem naprawy – usługa na rzecz przedsiębiorcy
Podatek VAT jest określany jako zobowiązanie podatkowe o charakterze terytorialnym, co powoduje, że w celu ustalenia miejsca opodatkowania danej usługi należy każdorazowo sięgnąć do odpowiednich przepisów. Nie zawsze bowiem miejscem opodatkowania będzie miejsce siedziby podatnika wykonującego usługę.
W świetle art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem kilku wyjątków, które nie mają zastosowania w niniejszej sprawie.
Natomiast zgodnie z art. 28h ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług na rzeczowym majątku ruchomym na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane.
W związku z powyższym kwestia ustalenia tego, czy klient jest podatnikiem, będzie kluczowa do prawidłowego określenie miejsca opodatkowania usług naprawy.
Podkreślić przy tym należy, że status podatnika nie ogranicza się wyłącznie do osoby zidentyfikowanej do celów podatku VAT w Polsce, lecz także przyznaje status podatnika osobie zarejestrowanej dla celów VAT w innym państwie, choćby nie była zarejestrowana na potrzeby VAT w Polsce.
Jeżeli zatem usługobiorcą jest podatnik (przedsiębiorca) z innego kraju, to miejsce opodatkowania usługi naprawy majątku ruchomego będzie określane przy użyciu reguły określonej w art. 28b ustawy VAT. Będzie to zatem kraj siedziby usługobiorcy, a miejsce, gdzie faktycznie naprawa zostanie wykonana, nie będzie mieć większego znaczenia.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 19 lipca 2021 roku (nr 0111-KDIB3-3.4012.282.2021.1.PK), usługi serwisowania sprzętu świadczone na rzecz podatnika z Luksemburgu powinny być – zgodnie z art. 28b ustawy VAT – opodatkowane w miejscu siedziby usługobiorcy, tj. w Luksemburgu, a nie w Polsce. Tym samym usługodawca nie będzie zobowiązany do odprowadzania podatku VAT z tytułu tych usług do polskiego urzędu skarbowego.
Dalej Dyrektor KIS wskazał, że z tego samego powodu usługi serwisowania sprzętu nie będą podlegały opodatkowaniu w Polsce na podstawie art. 28h ustawy o VAT, gdyż przepis ten odnosi się wyłącznie do sprzedaży usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.
Przykład 1.
Spółka Alfa wykonała usługę naprawy maszyny na rzecz kontrahenta z Irlandii. W tym celu wywiozła maszynę do Niemiec, gdzie zostały przeprowadzone podstawowe czynności serwisowe. Gdzie znajduje się miejsce opodatkowania świadczenia takiej usługi?
W opisanym przypadku należy zastosować regułę ogólną wyrażoną w art. 28b ustawy VAT, co oznacza, że miejscem opodatkowania usługi jest terytorium Irlandii. Nie ma tu znaczenia fakt, że prace serwisowe zostały wykonane na terytorium Niemiec, a usługodawca ma siedzibę w Polsce. Spółka Alfa powinna w tym przypadku wystawić fakturę bez kwoty i bez stawki podatku oraz z adnotacją „odwrotne obciążenie”.
Należy pamiętać, że choć powyższa usługa nie podlega opodatkowaniu w Polsce, to jednak polski usługodawca ma obowiązek zarejestrowania się na potrzeby uzyskania numeru VAT-UE (zgodnie z art. 97 ustawy VAT) oraz ma obowiązek przesyłania informacji podsumowujących do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT).
Wywóz towaru za granicę celem naprawy – usługa na rzecz konsumenta
Zgodnie z przywołanym już art. 28h ustawy VAT w przypadku świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami usług:
- pomocniczych do usług transportowych, takich jak załadunek, rozładunek, przeładunek lub podobnych usług;
- wyceny rzeczowego majątku ruchomego oraz na rzeczowym majątku ruchomym
– miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane.
Powyższy przepis stanowi wyjątek od reguły określonej w art. 28c ustawy VAT, gdzie podano, że miejscem opodatkowania usługi świadczonej na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem jest kraj siedziby usługodawcy.
Należy zwrócić uwagę, że pojęcie „usług na ruchomym majątku rzeczowym” nie zostało zdefiniowane w ustawie o VAT. W związku z tym należy termin ten interpretować, opierając się na wykładni językowej – jako wszelkie usługi wykonywane przez podatnika, w których wyniku następuje wytworzenie nowego produktu z powierzonych materiałów, jego przerobienie lub ulepszenie, przy czym podatnik świadczący usługę nie jest właścicielem towaru powierzonego ani wytworzonego, przerobionego lub ulepszonego.
Przykład 2.
Spółka Alfa wykonała usługę naprawy samochodu na rzecz osoby fizycznej mieszkającej w Czechach. W tym celu pojazd wywieziono do warsztatu zlokalizowanego w Niemczech. Gdzie znajduje się miejsce opodatkowania świadczenia takiej usługi?
Usługa naprawy rzeczy ruchomej jest opodatkowana w kraju, w którym doszło do faktycznego wykonania usługi, czyli w Niemczech. Jednocześnie polski podatnik nie może zastosować mechanizmu odwrotnego obciążenia w sytuacji, gdy nabywcą jest podmiot niebędący podatnikiem. Powoduje to, że spółka Alfa musi rozliczyć podatek VAT w Niemczech.
Obecnie polscy podatnicy nie muszą dokonywać kłopotliwej rejestracji w innym kraju UE celem rozliczenia należnego podatku VAT, istnieje bowiem możliwość skorzystania z systemu VAT OSS. W ramach tej procedury możliwe jest również rozliczanie usług, do których odnosi się art. 28h ustawy VAT.
W ramach VAT OSS podatnik z Polski rozlicza zagraniczny podatek VAT za pośrednictwem państwa swojej identyfikacji podatkowej, tj. Polski. W przypadku, gdy państwem członkowskim identyfikacji jest Polska, zgłoszenia VIU-R dokonuje się za pomocą środków komunikacji elektronicznej do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
Na mocy art. 130c ustawy VAT podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury unijnej są obowiązani składać za pomocą środków komunikacji elektronicznej deklaracje na potrzeby rozliczenia VAT (VIU-DO) do właściwego urzędu skarbowego, niezależnie od tego, czy dostawy towarów i świadczenia usług objęte procedurą unijną miały miejsce. Deklaracje VAT składa się za okresy kwartalne w terminie do końca miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
Powracając zatem do naszego przykładu, wskażmy, że Spółka Alfa, która wykonała usługę naprawy na rzecz osoby niebędącej podatnikiem na terytorium Niemiec, może rozliczyć niemiecki podatek VAT poprzez system VAT OSS. Dzięki temu nie będzie konieczne rejestrowanie się na potrzeby podatku VAT w Niemczech.
Reasumując, należy wskazać, że kwestia ustalenia miejsca opodatkowania usługi naprawy rzeczy ruchomych uzależniona jest od statusu usługobiorcy. Inne reguły obowiązywać będą w przypadku, gdy nabywcą jest inny podatnik, a inaczej ta kwestia będzie się prezentować, gdy nabywcą będzie podmiot nieprowadzący działalności gospodarczej.
