W ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedaję towary na rzecz konsumentów z innych krajów UE i korzystam z procedury VAT OSS. Czy zapłacony poprzez system VAT OSS zagraniczny podatek VAT może być moim kosztem uzyskania przychodu?
Jan, Wrocław
W świetle stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne zagraniczny podatek od wartości dodanej nie stanowi kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o VAT.
Zapłata zagranicznego podatku VAT poprzez system VAT OSS
Polski przedsiębiorca, który sprzedaje towary na rzecz konsumentów z innych krajów UE, wykonuje w tym zakresie czynność określaną jako wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO).
Zgodnie z art. 2 pkt 22a ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość ma miejsce, jeżeli towary są wysyłane lub transportowane m.in. przez dostawcę lub na jego rzecz z jednego państwa członkowskiego (nie musi to być Polska) do innego państwa członkowskiego, a dostawa towarów musi być dokonywana na rzecz:
- podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem, w których przypadku nie występuje opodatkowanie tego nabycia jako wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
- każdej innej osoby niebędącej podatnikiem.
Podstawowa reguła określająca miejsce opodatkowania WSTO została określona w art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT, który stanowi, że miejscem dostawy towarów jest w przypadku wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość – miejsce, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy.
Zasadniczo zatem miejscem opodatkowania dostawy towarów jest w tym przypadku terytorium innego kraju UE. Polski podatnik nie musi jednak dokonywać rejestracji w każdym kraju zakończenia wysyłki, ponieważ zagraniczny podatek VAT może opłacić poprzez zastosowanie procedury VAT OSS.
Zgodnie z art. 130b ustawy o VAT podatnik może złożyć zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z procedury unijnej w państwie członkowskim identyfikacji (VIU-R). Procedura unijna ma zastosowanie do wszystkich dostaw towarów lub każdego świadczenia usług objętych tą procedurą, dokonywanych przez podatnika na terytorium Unii Europejskiej. W przypadku gdy państwem członkowskim identyfikacji jest Rzeczpospolita Polska, zgłoszenia dokonuje się za pomocą środków komunikacji elektronicznej do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
Właściwy naczelnik urzędu skarbowego dokonuje identyfikacji podatnika na potrzeby procedury unijnej i potwierdza zgłoszenie, wykorzystując numer, za którego pomocą podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.
Na mocy art. 130c ustawy o VAT podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury unijnej są obowiązani składać za pomocą środków komunikacji elektronicznej deklaracje na potrzeby rozliczenia VAT (VIU-DO) do właściwego urzędu skarbowego, niezależnie od tego, czy dostawy towarów i świadczenia usług objęte procedurą unijną miały miejsce. Deklaracje VAT składa się za okresy kwartalne w terminie do końca miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
Podatek VAT jako koszt uzyskania przychodu
Przechodząc na grunt podatku dochodowego, należy wskazać, że Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać, że wydatki na rzecz pracowników pozostają w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i z uzyskiwanymi przez niego przychodami, a jednocześnie wydatki te nie mogą znajdować się w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.
Zgodnie zaś z art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodu podatku od towarów i usług. W myśl art. 5a pkt 17 ustawy o PIT, ilekroć w ustawie jest mowa o ustawie o podatku od towarów i usług – oznacza to Ustawę z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.
Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług – ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o podatku od wartości dodanej – rozumie się przez to podatek od wartości dodanej nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem podatku od towarów i usług nakładanego tą ustawą.
Należy zatem zauważyć, że ustawa o VAT odróżnia polski podatek od towarów i usług od unijnego podatku od wartości dodanej.
Jednocześnie jednak za ugruntowany trzeba uznać pogląd, że powyższa definicja legalna zawarta w art. 2 pkt 11 ustawy o VAT pełni tylko funkcję porządkującą pojęcia języka prawnego, nie jest natomiast przepisem materialnym, który obok podatku od towarów i usług konstytuuje nową formę opodatkowania – podatek od wartości dodanej.
Pojęcie podatku od wartości dodanej obejmuje zarówno „podatek od towarów i usług” obowiązujący na terenie Polski, jak i „podatek od wartości dodanej”, o którym mowa w powołanym art. 2 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. podatek nakładany na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej. Z uwagi na brak rozróżnienia między podatkiem od wartości dodanej a podatkiem od towarów i usług dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych podatek ten powinien podlegać tym samym regulacjom podatkowym przewidzianym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych co podatek od towarów i usług obowiązujący na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 maja 2018 roku (I FKS 926/16), w którym stwierdzono, że definicja legalna zawarta w art. 2 pkt 11 ustawy o VAT pełni tylko funkcję porządkującą pojęcia języka prawnego, nie jest natomiast przepisem materialnym, który obok podatku od towarów i usług konstytuuje nową formę opodatkowania – podatek od wartości dodanej. To, że omawiane określenia nie są literalnie tożsame, nie może zasadnie stawiać podatnika w gorszej sytuacji dlatego, że mimo że poniósł on koszt w tym samym istotowo podatku, to jednak inaczej określanym.
Gdy mowa jest o „podatku od wartości dodanej”, należy go odnieść do podatku nakładanego na terytorium państwa członkowskiego, gdy zaś chodzi o ten sam podatek, nakładany jednak Ustawą o VAT z dnia 11 marca 2004 roku, adekwatne jest określenie go jako „podatek od towarów i usług”. W konsekwencji nie ma powodu, aby terminy „podatek od towarów i usług” oraz „podatek od wartości dodanej” nie mogły być traktowane jako równoważne znaczeniowo.
Z powyższego wynika więc, że pojęcia podatku od wartości dodanej oraz podatku od towarów i usług są tożsame. Oznacza to, że podatek od wartości dodanej jest odpowiednikiem polskiego podatku od towarów i usług, w związku z czym podatek od wartości dodanej obowiązujący na terenie krajów Unii Europejskiej powinien podlegać tym samym regulacjom podatkowym przewidzianym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych co podatek od towarów i usług obowiązujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Oznacza to, że do zapłaconego za granicą podatku od wartości dodanej również znajduje zastosowanie przywołany art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT, który wyklucza z kategorii kosztów podatkowych tego rodzaju wydatek.
Na koniec należy zauważyć, że takie stanowisko potwierdza się również w treści wydawanych przez Dyrektora KIS interpretacjach indywidualnych, czego przykładem może być pismo z 10 grudnia 2019 roku (nr 0111-KDIB1-2.4010.411.2019.2.MZA). Odpowiadając zatem na postawione pytanie, trzeba wskazać, że unijny VAT opłacony poprzez VAT OSS nie jest kosztem podatkowym w podatku PIT.
