VAT OSS to szczególna procedura unijna rozliczenia podatku VAT. Wyjaśniamy, na czym polega procedura VAT OSS, jakie uproszczenia przewiduje i kogo dotyczy oraz jak przebiega rejestracja do VAT OSS.
Procedura VAT OSS
VAT OSS (One Stop Shop) to elektroniczny punkt kompleksowej obsługi upraszczający rozliczenie należnego podatku VAT przy sprzedaży na rzecz konsumentów, czyli osób fizycznych z innych krajów unijnych. Procedura VAT OSS umożliwia rejestrację dla celów rozliczenia VAT w jednym państwie członkowskim, bez konieczności rejestracji do podatku VAT w poszczególnych krajach UE z wykorzystaniem punktu kompleksowej obsługi (OSS). Punkt kompleksowej obsługi (OSS) umożliwia podatnikowi rozliczenie podatku VAT od transakcji zagranicznych w ramach współpracy z administracją podatkową z państwa członkowskiego siedziby działalności gospodarczej i w języku przedsiębiorcy.
Podatnik może złożyć zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z procedury unijnej w państwie członkowskim identyfikacji. Procedura unijna ma zastosowanie do wszystkich dostaw towarów lub każdego świadczenia usług objętych tą procedurą, dokonywanych przez podatnika na terytorium Unii Europejskiej.
Skorzystanie z procedury VAT OSS pozwala na składanie jednej elektronicznej kwartalnej deklaracji podatkowej i jednorazowe opłacenie należnego podatku VAT z tytułu wykonania określonych czynności na rzecz konsumentów we wszystkich państwach Unii Europejskiej. W ramach procedury VAT OSS podatnicy zobligowani są do opodatkowania transakcji sprzedaży stawką podatku VAT właściwą w kraju nabywcy.
Rejestracja do VAT OSS jest dobrowolna. Podatnik wykonujący określone czynności na rzecz konsumentów w UE może jej dokonać lub zarejestrować się do podatku VAT w poszczególnych krajach członkowskich, w których realizuje taką sprzedaż. Trzeba jednak mieć na uwadze, że decydując się na rejestrację do VAT OSS, należy w ramach tej procedury rozliczać wszystkie transakcje na rzecz konsumentów z krajów członkowskich.
Kogo dotyczy procedura VAT OSS?
Procedura VAT OSS jest przeznaczona zarówno dla czynnych podatników VAT, jak i przedsiębiorców korzystających ze zwolnienia. Co więcej, stosowanie procedury VAT OSS nie ma wpływu na prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT, ponieważ sprzedaży na rzecz konsumentów w UE w ramach procedury VAT OSS nie uwzględniamy do limitu sprzedaży dla celów zwolnienia podmiotowego z VAT. Przypomnijmy, że przedsiębiorcy są uprawnieni do korzystania z niego do momentu, gdy wartość sprzedaży nie przekracza limitu 200 000 zł. Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej podmiotowo z VAT przekroczy kwotę 200 000 zł, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Rozliczeniu poprzez punkt kompleksowej obsługi (OSS) mogą podlegać określone transakcje w relacji podatnik – konsument (B2C), tj. wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość, świadczenie usług, a także niektóre dostawy krajowe.
Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO) to dostawa towarów wysyłanych przez dostawcę z terytorium jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej do nabywcy, który jest:
- podatnikiem podatku od towarów i usług lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od towarów i usług, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub
- podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub
- podmiotem niebędącym podatnikiem.
W przypadku wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość miejscem dostawy towarów co do zasady jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy. Sposób rozliczenia VAT od transakcji sprzedaży towarów na odległość na rzecz konsumentów z UE uzależniony jest od tego, czy podatnik dokonujący tej sprzedaży przekroczy limit 10 000 euro (42 000 zł) wartości dostaw towarów i świadczenia usług na rzecz odbiorców z innych państw Unii Europejskiej w skali roku. Do limitu wliczamy wartość dostaw towarów sprzedawanych konsumentom z innych państw członkowskich oraz wartość usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz konsumentów z innych krajów UE. Limit odnosi się do sumy sprzedaży do wszystkich państw należących do Unii Europejskiej. Do momentu jego przekroczenia przedsiębiorca rozlicza sprzedaż tak samo jak sprzedaż krajową lub może dobrowolnie zarejestrować się do VAT w kraju, w którym sprzedaje towary. Po przekroczeniu limitu powstaje natomiast obowiązek rejestracji do VAT w państwach, w których sprzedawane są towary, lub rejestracja do VAT OSS.
Procedura VAT OSS obejmuje sprzedaż usług na rzecz konsumentów z innych krajów Unii Europejskiej, które wcześniej objęte były procedurą VAT MOSS, a więc elektronicznych, nadawczych i telekomunikacyjnych. Dodatkowo procedurę VAT OSS można stosować do innych usług, m.in. zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, transportowych i pomocniczych do usług transportowych, wynajmu środków transportu, restauracyjnych i cateringowych czy usług związanych z nieruchomościami. Trzeba jednak mieć na uwadze, że limit 10 000 euro (42 000 zł) odnosi się wyłącznie do usług elektronicznych, nadawczych i telekomunikacyjnych. W razie świadczenia innych usług na rzecz konsumentów z krajów członkowskich, których miejsce opodatkowania jest w kraju nabywcy, należy dokonać rejestracji do VAT w państwie konsumentów lub skorzystać z uproszczenia w postaci procedury VAT OSS bez względu na wartość sprzedaży.
Rejestracja do VAT OSS - jak wypełnić deklarację VIU-R?
Skorzystanie z procedury VAT OSS wymaga dokonania rejestracji do niej. W tym celu należy złożyć zgłoszenie na formularzu VIU-R „Zgłoszenie informujące w zakresie szczególnej procedury unijnej rozliczania VAT”. Aktualnie obowiązuje wersja zgłoszenia rejestracyjnego VIU-R(4) dla procedury OSS. W zgłoszeniu rejestracyjnym podatnik podaje datę rozpoczęcia korzystania z procedury VAT OSS.
Wypełniony druk przesyłany jest za pomocą systemu e-Deklaracje do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Naczelnik urzędu po weryfikacji zgłoszenia przesyła do podatnika komunikat o przyjęciu lub odmowie przyjęcia do procedury szczególnej. W razie otrzymania postanowienia o odmowie przyjęcia zgłoszenia podatnikowi przysługuje prawo złożenia zażalenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.
Rejestracja jest skuteczna, począwszy od pierwszego dnia kwartału kalendarzowego następującego po kwartale, w którym podatnik złożył zgłoszenie do procedury VAT OSS. Jeżeli jednak podatnik rozpoczął świadczenie usług lub dokonywanie dostaw towarów przed tą datą, ich rozliczanie w ramach procedury VAT OSS zacznie obowiązywać od pierwszego dnia świadczenia usług lub dokonywania dostaw towarów, pod warunkiem że podatnik do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym po raz pierwszy dokonał świadczenia usługi lub dostawy towarów zgłosi naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście rozpoczęcie działalności w ramach procedury VAT OSS. Podatnik ma wówczas obowiązek złożyć kwartalną deklarację VIU-DO obejmującą kwartał, w którym miało miejsce pierwsze świadczenie usług lub dostawa towarów.
Aktualizacji danych oraz wyrejestrowania z procedury VAT OSS dokonuje się także na formularzu VIU-R. Podatnik zobowiązany jest zaktualizować dane objęte zgłoszeniem VIU-R w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpiła okoliczność wymagająca zawiadomienia. Okolicznościami wymagającymi zawiadomienia są w szczególności:
- zmiana w zakresie danych rejestracyjnych podanych w zgłoszeniu VIU-R;
- zmiana w zakresie działalności objętej procedurą VAT OSS, w której wyniku podatnik przestał spełniać warunki stosowania tej procedury;
- zaprzestanie sprzedaży objętej procedurą VAT OSS.
Nie ma natomiast konieczności aktualizacji VIU-R w odniesieniu do zmiany danych, które podatnik zaktualizował poprzez formularz VAT-R lub na podstawie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.
Rozliczenie w ramach procedury VAT OSS
Kwartalną deklarację VIU-DO składa każdy podatnik, który dokonał rejestracji i stosuje procedurę VAT OSS. Rejestracja do VAT OSS oznacza konieczność składania kwartalnych deklaracji VIU-DO ze wszystkimi zrealizowanymi transakcjami objętymi procedurą VAT OSS. Termin złożenia deklaracji VAT-DO upływa ostatniego dnia miesiąca następującego po zakończonym kwartale.
Podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury unijnej są obowiązani składać za pomocą środków komunikacji elektronicznej deklaracje na potrzeby rozliczenia VAT, zwane dalej deklaracjami VAT, do właściwego urzędu skarbowego, niezależnie od tego, czy dostawy towarów i świadczenia usług objęte procedurą unijną miały miejsce.
Deklarację VIU-DO należy zatem składać za każdy kwartał, nawet wówczas, gdy nie dokonano żadnej sprzedaży objętej procedurą VAT OSS. Podatnik zobowiązany jest wtedy do złożenia tzw. deklaracji zerowej.
Przykład 1.
Pani Jolanta prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, a w ramach tej działalności dokonuje sprzedaży towarów na odległość na rzecz konsumentów z różnych krajów Unii Europejskiej. W 2022 roku przekroczyła limit 10 000 euro (42 000 zł) wartości dostaw towarów na rzecz odbiorców z innych państw Unii Europejskiej, w związku z czym zarejestrowała się do VAT OSS i składała kwartalne deklaracje VIU-DO. Czy w 2023 roku pani Jolanta powinna składać deklaracje VIU-DO, począwszy od pierwszego kwartału, czy dopiero po przekroczeniu ustawowego limitu sprzedaży?
Jeżeli pani Jolanta w 2022 roku dokonała rejestracji dla potrzeb stosowania procedury VAT OSS i składała kwartalne deklaracje VIU-DO, to w kolejnym roku powinna składać deklaracje VIU-DO, począwszy od pierwszego kwartału niezależnie od wartości dostaw towarów na rzecz odbiorców z innych państw Unii Europejskiej.
