Czy zawieszenie działalności na okres krótszy niż 30 dni jest skuteczne?

Przedsiębiorca ma prawo do zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach przewidzianych w odpowiednich przepisach prawa. Skutkiem takiego działania jest modyfikacja jego dotychczasowych zobowiązań. Czy zawieszenie działalności na okres krótszy niż 30 dni wywołuje określone powinności w zakresie ubezpieczeń społecznych? Więcej na ten temat w artykule.

Zawieszenie działalności gospodarczej — zasady określone w Prawie przedsiębiorców

Zasady dotyczące zawieszania prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej określono w Ustawie z dnia 6 marca 2018 roku — Prawo przedsiębiorców, zwanej dalej „ustawą”. 

Mimo tego, że zawieszenie działalności gospodarczej może mieć zastosowanie do tych spośród przedsiębiorców, którzy nie korzystają przy wykonywaniu tej działalności z pracy osób będących pracownikami, ustawa przewiduje wyjątek w tym zakresie. Polega on na tym, że z uprawnienia do zawieszenia działalności może skorzystać również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym, urlopie opiekuńczym lub urlopie rodzicielskim, niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Jeżeli doszło do zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami prawa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej (art. 22 ust. 2 ustawy).

W przepisach ustawy jest mowa o tym, że przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w niniejszej ustawie, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji zawieszenie działalności wywołuje określone skutki prawne wynikające z przepisów Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, określanej dalej jako „ustawa systemowa”.

Oznacza to, że: 

• przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie opłaca ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego (art. 36a ust. 1 ustawy systemowej);

• zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania tej działalności (art. 36a ust. 2 ustawy systemowej).

Natomiast w przypadku podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) może on zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać tej działalności i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 25 ust. 1 ustawy). 

Jednocześnie we wskazanym okresie przedsiębiorca:

• może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;

• może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

• może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;

• ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

• wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;

• może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

• może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;

• może powołać lub odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w Ustawie z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.

Zawieszenie działalności gospodarczej — obowiązujące terminy

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy zawieszenie oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej. W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do: 

• CEIDG — okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej, albo do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego;

• rejestru przedsiębiorców KRS — okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.

Zawieszenie działalności gospodarczej a obowiązki względem ZUS-u

W odniesieniu do zobowiązań publicznoprawnych przedsiębiorcy zamierzającego zawiesić prowadzenie działalności gospodarczej, w tym w przedmiocie obowiązków względem ZUS-u, stosuje się odpowiednie postanowienia ustawy.

Tak więc od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, należy liczyć okres, w którego czasie przedsiębiorca będzie mógł odstąpić od realizacji zobowiązań np. względem ZUS-u, przy czym trzeba pamiętać, że minimalny okres zawieszenia działalności wynosi 30 dni. Od zasady 30-dniowego minimalnego okresu zawieszenia działalności jest 1 wyjątek.

Przykład 1.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą zawiesiła jej prowadzenie w okresie od 1 do 29 lutego 2024 roku. Okres ten jest krótszy niż ustawowe 30-dniowe minimum. Mimo tego przedsiębiorca mógł zostać objęty zwolnieniem z opłacania składek na ZUS za ten okres.

Postępowanie przedstawione w pytaniu ma całkowicie legalny charakter, ponieważ wyjątek od ogólnej zasady jest przewidziany w prawie. Stosownie do brzmienia art. 23 ust. 3 ustawy, jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc (luty) danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym. 

Kolejną istotną kwestią jest termin zawieszenia działalności gospodarczej, ponieważ przedsiębiorca nie zapłaci składek ZUS jedynie wówczas, gdy okres zawieszenia obejmuje pełny miesiąc kalendarzowy.

Przykład 2.

Przedsiębiorca zawiesił działalność gospodarczą od 1 do 31 lipca 2024 roku. Ponieważ zawieszenie aktywności gospodarczej nastąpiło z pierwszym dniem miesiąca oraz jest spełniony minimalny okres, na jaki można dokonać zawieszenia (30 dni), przedsiębiorca nie musi płacić składek na ZUS za lipiec 2024 roku. Inaczej mówiąc, ostatnie należności w tym zakresie należy opłacić za czerwiec 2024 roku. 

Jeżeli okres zawieszenia przypada w trakcie miesiąca kalendarzowego, składki na ZUS należy opłacić proporcjonalnie do liczby dni, w których w danym miesiącu przedsiębiorca prowadził działalność. 

W tym przypadku ma zastosowanie art. 18 ust. 9 ustawy systemowej, zgodnie z którym za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Zawieszenie działalności na okres krótszy niż 30 dni. Podsumowanie

Przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, jednak nie krótszy niż 30 dni. Zawieszenie działalności na okres krótszy niż 30 dni nie odniesie skutku, np. w formie zwolnienia z obowiązków składkowych, ponieważ takie zawieszenie będzie nieskuteczne. Istnieje 1 wyjątek od tej zasady określony w ustawie — Prawo przedsiębiorców. Ponadto przedsiębiorca nie musi opłacać składek ZUS tylko wówczas, gdy okres zawieszenia obejmuje pełny miesiąc kalendarzowy.