Wielu przedsiębiorców, zwłaszcza świadczących usługi transportowe, decyduje się na zakup pojazdów ciężarowych. Wynika to między innymi z faktu, że przy samochodach ciężarowych po spełnieniu określonych warunków istnieje możliwość pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z zakupem oraz eksploatacją. Jednym z kryteriów jest przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego. Czy brak badania technicznego samochodu ciężarowego może powodować negatywne konsekwencje dla podatnika oraz czy pozbawia podatnika 100% odliczenia podatku VAT? Odpowiedź w artykule.
Definicja samochodu ciężarowego a podatek od towarów i usług
Przepisy ustawy o VAT jednoznacznie nie definiują, jakie pojazdy uznawane są za ciężarowe. Na podstawie przepisów wymienionych między innymi w art. 86a ustawy o VAT oraz kodeksu drogowego przyjmuje się jednak, że są to co do zasady pojazdy o całkowitej masie powyżej 3,5 tony, które są przystosowane do przewożenia ładunków.
Dodatkowo należy mieć na uwadze, że niższa masa własna pojazdu nie wyklucza pełnego odliczenia VAT, jednak powinien on spełniać określone warunki:
- pojazdy konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie (art. 86a ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT);
- pojazdy, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT). Należą do nich:
- pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
- klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
- z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;
- pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.
Ponadto dla pojazdów, których konstrukcja wyklucza użytek prywatny, spełnienie wymagań niezbędnych do określenia pojazdu jako ciężarowy, należy potwierdzić co do zasady poprzez:
-
wykonanie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz otrzymanie zaświadczenia wydanego przez tę stację, a także
-
wpis do dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań.
Pełne odliczenie VAT przysługuje również dla pojazdów specjalnych, takich jak:
- agregat elektryczny/spawalniczy,
- pojazd do prac wiertniczych,
- koparka, koparko-spycharka,
- ładowarka,
- podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
- żuraw samochodowy.
W przypadku pojazdów specjalnych również konieczne jest posiadanie właściwego wpisu w dowodzie rejestracyjnym po przeprowadzonym dodatkowym badaniu technicznym w celu potwierdzenia wymagań do pełnego odliczenia VAT.
Brak badania technicznego samochodu ciężarowego – stanowisko organów podatkowych
W celu wykluczenia użytku prywatnego pojazdu konieczne jest przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego oraz uzyskanie wpisu w dowodzie rejestracyjnym. Zatem pojawia się pytanie, jaki jest termin przeprowadzenia takiego badania oraz jakie konsekwencje powstają w przypadku jego braku? Tutaj stanowiska są podzielone, zdaniem organów podatkowych badanie takie należy bowiem przeprowadzić niezwłocznie w momencie zakupu samochodu bądź rozpoczęcia trwania umowy leasingowej, w przypadku gdy pojazd został wzięty w leasing operacyjny lub finansowy.
Brak badania technicznego samochodu ciężarowego może nieść za sobą negatywne konsekwencje. Zgodnie z interpretacją indywidualną dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 lipca 2018 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.309.2018.1.IT: (…) W przypadku niewykonania dodatkowego badania technicznego (oraz braku stosownej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym) do czasu złożenia deklaracji VAT za okres, w którym nastąpiło nabycie pojazdu uznaje się, że pojazd nie mieści się w katalogu pojazdów wskazanych w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy, czyli pojazdów, które ze względu na swoją konstrukcję ustawowo uznawane są za pojazdy wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Oznacza to, że w stosunku do takiego pojazdu zastosowanie znajdą zasady ogólne. Odliczenie podatku VAT w pełnej wysokości uzależnione wówczas będzie od spełnienia warunków wskazanych w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy. Zgodnie z ww. przepisem odliczenie pełne przysługuje jeżeli sposób wykorzystania pojazdu przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach jego używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tego pojazdu ewidencją przebiegu, wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Ponadto w takim przypadku wystąpi również obowiązek złożenia do naczelnika urzędu skarbowego informacji o tym pojeździe (VAT-26).
Podobne stanowisko przedstawił organ podatkowy w sprawie samochodów specjalnych posiadających odpowiedni wpis w dowodzie rejestracyjnym, od których również przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 marca 2018 r.
Wskazać należy, że samo stwierdzenie, że charakter funkcjonalności tego pojazdu – jak wskazał Wnioskodawca – wyczerpuje znamiona art. 86a ust. 9 pkt 3a – agregat elektryczny/spawalniczy, nie jest wystarczające, bowiem jak wyżej wskazano spełnienie wymagań określonych ww. przepisie musi być stwierdzone na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym (...).
Odmienne zdanie na ten temat mają jednak sądy. W ich mniemaniu o prawie do odliczenia 100% VAT decyduje konstrukcja samochodu. Dodatkowe badanie techniczne oraz adnotacja w dowodzie rejestracyjnym mają na celu jedynie potwierdzenie tego prawa, a ich brak nie powinien powodować negatywnych skutków na gruncie podatkowym.
Takie stanowisko potwierdza wyrok naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 965/16:
Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko strony, że przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego nie jest warunkiem, którego niedopełnienie lub spełnienie z opóźnieniem skutkuje utratą prawa do pełnych odliczeń podatku od towarów i usług. (...) warunkiem zastosowania pełnego prawa do odliczenia podatku naliczonego jest - jak w niniejszej sprawie – spełnienie określonych cech konstrukcyjnych pojazdu, które potwierdza badanie techniczne. Jednakże istnienie tych cech konstrukcyjnych jest kryterium obiektywnym, a badanie techniczne to wymóg jedynie formalny, dowodowy, potwierdzający ich istnienie, ale nie samoistnie kreujący prawo do odliczenia.
W związku z powyższym organy podatkowe trzymają się stanowiska, że aby skorzystać z prawa do pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdem, konieczne jest niezwłoczne przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego oraz uzyskanie wpisu w dowodzie rejestracyjnym. Wyroki sądu podważają tę opinię, uznając to za wymóg jedynie formalny, niewpływający na prawo do odliczenia VAT. Biorąc pod uwagę rozbieżności w obu podejściach przed rozpoczęciem użytkowania pojazdu ciężarowego w działalności, należy jak najszybciej przeprowadzić badanie techniczne. Jednakże w przypadku przewidywanych opóźnień w jego dokonaniu warto skonsultować się z własnym urzędem skarbowym bądź wystąpić o interpretację indywidualną, która będzie obowiązywała w konkretnej sprawie.
