Zakupiłem od kontrahenta z Bangladeszu usługę świadczoną drogą elektroniczną. Niestety nie jestem w stanie uzyskać od niego faktury. Posiadam jednak jego dane (nazwa firmy, adres). Jestem czynnym podatnikiem VAT. Jak zaksięgować import usług w przypadku braku faktury?
Antoni, Lublin
W przypadku zakupu usług mogą wystąpić sytuacje, kiedy świadczący usługę nie przekaże nabywcy faktury bądź wystawi dokument niespełniający wymogów faktury VAT w świetle polskich przepisów. Ze względu na specyfikę księgowania transakcji importu usług brak otrzymanej faktury lub otrzymanie dokumentu bez wymaganych danych nie zwalnia jednak nabywcy z obowiązku rozliczenia tego typu transakcji na gruncie podatku VAT.
Import usług – definicja
Zgodnie z art. 2 ust. 9 ustawy o VAT poprzez import usług należy rozumieć świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4. Oznacza to nabycie usługi od kontrahenta posiadającego siedzibę miejsca zamieszkania lub stałego prowadzenia działalności poza terytorium kraju, niezależnie od tego, czy siedziba znajduje się na terenie UE czy poza UE. Usługobiorcą w tej sytuacji musi być podatnik, czyli osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu na terytorium Polski, zobowiązana do rozliczania w Polsce.
W przypadku transakcji importu usług obowiązek rozliczenia podatku VAT z tytułu tego typu transakcji spoczywa po stronie nabywcy, czyli opodatkowanie odbywa się na zasadach odwrotnego obciążenia. Warunkiem do wystąpienia transakcji importu usług jest zatem brak rozliczenia przez usługodawcę podatku należnego z tytułu tej transakcji.
Obowiązek podatkowy z tytułu importu usług
Podstawą opodatkowania w przypadku importu usług jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługobiorca jest należny podmiotowi wykonującemu usługę, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę świadczonej usługi.
Do podstawy opodatkowania należy doliczyć podatki, cła, opłaty (z wyjątkiem kwoty podatku), a także wszelkie dodatkowe koszty pobierane przez usługodawcę, które wpływają na wartość świadczonej usługi, takie jak np. prowizje.
Obowiązek podatkowy z tytułu importu usług regulują jednakowe zasady jak w przypadku transakcji krajowych – czyli powstaje on z chwilą wykonania usługi. Jeśli natomiast przed jej wykonaniem dokonano zapłaty za usługę w całości lub części, obowiązek podatkowy powstaje w momencie jej przekazania w odniesieniu do zapłaconej kwoty.
Jeżeli usługa świadczona jest w następujących po sobie okresach rozliczeniowych, gdzie ustalone są następujące po sobie terminy płatności, obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się płatności, aż do momentu zakończenia jej świadczenia.
Przykład 1.
Firma z Norwegii świadczy dla polskiego kontrahenta usługi informatyczne. Umowa została zawarta na rok. Polska firma do 10. dnia każdego miesiąca płaci ustaloną kwotę na rzecz firmy norweskiej z tytułu świadczonej usługi. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?
Obowiązek podatkowy VAT z tytułu importu usług powstanie ostatniego dnia każdego miesiąca.
Jeżeli faktura została wystawiona w walucie obcej, konieczne jest jej przeliczenie na PLN po właściwym kursie. Wedle art. 31a ust. 1 ustawy o VAT przeliczenia dokonuje się zgodnie z kursem opublikowanym przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Jednak w sytuacji gdy faktura zostanie wystawiona przed dniem powstania obowiązku podatkowego, przeliczenia dokonuje się na mocy art. 31a ust. 2 po kursie z dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury.
Jak wykazać import usług w przypadku braku faktury?
Podatek VAT w przypadku transakcji importu usług rozliczany jest na zasadach odwrotnego obciążenia, przez co podatnik nabywający usługę zobowiązany jest do naliczenia podatku VAT z jej tytułu oraz ma prawo do jego odliczenia, o ile usługa związana jest z wykonywaną przez niego działalnością opodatkowaną.
Obowiązek ten dotyczy wszystkich podatników dokonujących tego typu transakcji bez względu na to, czy posiadają dokument zakupu, czy też nie. W sytuacji gdy nabywca nie otrzyma faktury dokumentującej import usług, zachodzi konieczność sporządzenia własnego dokumentu – jest tzw. dokument wewnętrzny opodatkowania – zawierającego przynajmniej następujące dane:
-
kwotę netto zapłaty, np. na podstawie potwierdzenia zapłaty,
-
naliczoną kwotę podatku VAT,
-
kwotę brutto.
Jeśli zapłata została dokonana w walucie obcej, wartość należy przeliczyć na PLN.
Na podstawie sporządzonego dokumentu trzeba wykazać podatek należny w rejestrze sprzedaży VAT oraz w przypadku działalności opodatkowanej VAT można odliczyć VAT naliczony.
Odmienna sytuacja występuje na gruncie podatku dochodowego. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów jednoznacznie określa katalog dokumentów, jakie mogą stanowić podstawę księgowanie kosztu w KPiR. Dokument wewnętrzny opodatkowania, sporządzony na potrzeby wykazania importu usług, nie został wymieniony w katalogu dokumentów księgowych będących podstawą zapisów w KPiR, zatem na jego podstawie transakcja nie będzie mogła stanowić kosztu uzyskania przychodu.
Konsekwencje niewykazania importu usług w obowiązującym terminie
Import usług wykazany w obowiązującym terminie jest neutralny podatkowo, ponieważ wymaga wykazania podatku należnego z tytułu tej transakcji. Jeżeli jednak zakup przeznaczony jest do działalności opodatkowanej, istnieje możliwość odliczenia podatku naliczonego.
Jeżeli podatnik nie wykaże importu usług w obowiązującym terminie, może skorygować ten fakt na zasadach ogólnych przez trzy kolejne miesiące. W tej sytuacji powinien cofnąć się do okresu powstania obowiązku podatkowego i wykazać zarówno podatek należny, jak i naliczony.
Inaczej wygląda sytuacja, gdy upłyną już trzy miesiące od momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu importu usług, a podatnik nie wykaże tej transakcji w deklaracji VAT. Zgodnie z art. 86 ust. 10i ustawy o VAT, jeżeli podatek należny z tytułu importu usług nie zostanie wykazany w ciągu trzech miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego, podatek naliczony można odliczyć dopiero w deklaracji bieżącej.
W związku z powyższym, jeżeli podatnik nie wykazał importu usług w obowiązującym go terminie, jest zobligowany cofnąć się do okresu powstania obowiązku podatkowego i wykazać jedynie VAT należny. Podatek naliczony odliczy dopiero w okresie bieżącym.
Przykład 2.
Przedsiębiorca Radosław 2 marca 2020 roku dokonał zakupu licencji na program komputerowy w formie elektronicznej od kontrahenta z UE. Fakturę dokumentującą zakup zgubił i nie zaksięgował jej w obowiązującym terminie. Faktura została odnaleziona dopiero w lipcu 2020 roku. W jaki sposób pan Radosław powinien ją wykazać na gruncie podatku VAT?
Z racji tego, że minęły już trzy miesiące od momentu powstania obowiązku podatkowego, pan Radosław jest zobligowany, by wykazać podatek należny z tytułu tej transakcji w marcu 2020 roku, co będzie wiązało się z korektą deklaracji VAT-7 i zapłatą należności z jej tytułu wraz z ewentualnymi odsetkami. Natomiast podatek naliczony będzie mógł odliczyć na bieżąco w lipcu 2020 roku.
Import usług w przypadku braku faktury - jak zaksięgować w systemie wfirma.pl
Import usług w przypadku braku faktury należy zaksięgować wyłącznie do rejestru VAT sprzedaży i zakupów (w przypadku podatnika VAT czynnego). W systemie wfirma.pl w celu księgowania należy przejść do zakładki WYDATKI » KSIĘGOWANIE » DODAJ » FAKTURA VAT, gdzie należy wybrać właściwy rodzaj wydatku oraz uzupełnić wymagane dane.
W kolejnym kroku trzeba przejść do zakładki IMPORT Z ZAGRANICY I INNE ZAAWANSOWANE, gdzie należy zaznaczyć opcję IMPORT USŁUG oraz wybrać właściwą walutę. Jako skutek księgowy wybiera się opcję KSIĘGUJ DO VAT.
