Zdarzają się sytuacje, w których przedsiębiorca musi wypłacić odszkodowaniedla byłego pracownika z tytułu niezgodnego z prawem zwolnienia z pracy. W związku z tym rodzi się pytanie, czy taki wydatek przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu? Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy sięgnąć do przepisów.
Definicja kosztów uzyskania przychodów
W myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do kosztów uzyskania przychodów należą koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Dodatkowo, ustawodawca enumeratywnie wymienia koszty nieklasyfikowane do kosztów uzyskania przychodów (art. 23 przytoczonej ustawy).
Podsumowując, kosztem uzyskania przychodu może być wydatek, który:
nie znajduje się na liście wydatków, które zostały wykluczone z kosztów uzyskania przychodu (art. 23 ust. 1 ustawy),
pozostaje w związku przyczynowym z przychodem lub jego źródłem, tzn. został poniesiony w celu jego osiągnięcia albo zabezpieczenia lub zachowania jego źródła,
został właściwie udokumentowany.
Aby dany wydatek mógł obniżyć podstawę opodatkowania, spełnione muszą zostać wszystkie trzy wspomniane przesłanki. Jednak wydatek nie musi w sposób bezpośredni wygenerować przychodu, wystarczy by spełniał powyższy cel.
Czy odszkodowanie dla byłego pracownika jest kosztem?
W pierwszej kolejności należy wskazać, że odszkodowanie dla byłego pracownika nie znajduje się na liście wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodu (art. 23). Kolejnym krokiem jest ustalenie, czy tego rodzaju wydatek ma związek z uzyskiwanym przychodem albo zabezpieczeniem lub zapewnieniem jego źródła.
Należy zwrócić uwagę, że jeżeli w trakcie postępowania sądowego wszczętego przez zwolnionego pracownika zawarto ugodę sądową, na mocy której pracodawca został zobowiązany do wypłacenia odszkodowania, jego zapłata nie przyczynia się w żaden sposób do powstania przychodu po stronie przedsiębiorcy. Dodatkowo kwota odszkodowania dla byłego pracownika nie jest wypłaconym zaległym wynagrodzeniem. Stanowi ona sankcję za niezgodne z prawem działanie pracodawcy, czyli niezgodne z prawem zwolnienie pracownika. Co oznacza, że wydatku tego nie zaliczymy do kosztów uzyskania przychodu.
Potwierdzeniem takiego stanowiska jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 lipca 2010 roku (sygn. akt I SA/Łd 438/10), w którym Sąd rozstrzygnął spór dotyczący zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków, które spółka poniosła w związku z zawarciem ugody ze swym pracownikiem. Po negocjacjach spółka zgodziła się wypłacić byłemu pracownikowi odszkodowanie w okresie pozostawania przez niego bez pracy i na własny koszt zlecić firmie doradztwa personalnego poszukiwanie pracy odpowiadającej jego kwalifikacjom, a pracownik ze swej strony przyjął wypowiedzenie. Sąd podkreślił, że ani odszkodowanie dla byłego pracownika, ani też wydatki poniesione w związku z poszukiwaniem dla niego nowego miejsca zatrudnienia, nie można powiązać z osiągniętym czy planowanym przychodem spółki. Wydatki te ponoszone są w czasie, kiedy ich beneficjent nie jest pracownikiem spółki, tj. gdy nie ma żadnego wpływu na osiągnięte przez stronę wyniki ekonomiczne. W konsekwencji sąd uznał, że wydatki poniesione przez spółkę w związku z wykonaniem przedmiotowej ugody nie mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. |
Celem poniesionego przez spółkę wydatku nie będzie uzyskanie przychodu ani zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Celem wypłaty odszkodowania jest uwolnienie spółki spod zobowiązania. Nie przynosi to żadnego przychodu. Dodatkowo kwota odszkodowania nie jest wypłaconym zaległym wynagrodzeniem pracownika, lecz sankcją za niezgodne z prawem działaniem pracodawcy. W związku z tym wydatku nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
