Przedsiębiorcy będący czynnymi podatnikami VAT często korzystają z możliwości odliczenia VAT. Art. 88 ust. 3a Ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że nie zawsze jest to możliwe. Poniżej przedstawimy sytuacje, w których nie można odliczyć naliczonego podatku VAT z faktury zakupu.
Odliczanie VAT z faktury wystawionej przez nieistniejący podmiot
Przedsiębiorcy nie mogą odliczyć podatku VAT od faktur wystawionych przez nieistniejący podmiot. Należy przy tym dodać, że w przepisach ustawy o VAT nie doprecyzowano, co kryje się pod pojęciem „podmiot nieistniejący”. Jak wynika z art. 88 ust. 3a ustawy o VAT, pkt 1 lit. a ogólnie sformułowanie to rozumie się jako fikcyjny podmiot, a
Faktura za towar/usługę niepodlegające lub zwolnione z opodatkowania
Nierzadko przedsiębiorcy z powodu niewiedzy, pośpiechu, czy wręcz chęci celowego łamania prawa, wystawiają fakturę opodatkowującą czynność, która według prawa nie podlega opodatkowaniu lub została z niego zwolniona. W takiej sytuacji zamiast informacji o zwolnieniu („zw”) na fakturze zastosowanie znajdują stawki 5%, 8% lub 23%. Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2, od faktur tych także nie można odliczyć podatku naliczonego – również w sytuacji, gdy podatek ten zostanie zapłacony.
Istnieje jednak wyjątek od tej zasady - w sytuacji, kiedy nabywca otrzymał fakturę zawierającą błędną stawkę VAT – przykładowo na fakturze uwzględniono stawkę 5% zamiast 23%. Jeśli zdarzy się tego rodzaju błąd, to w oparciu o taki dokument przedsiębiorca ma możliwość obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.
Faktura a transakcje niezgodne ze stanem faktycznym
Zgodnie z art. 88 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT nabywca nie może odliczyć naliczonego podatku VAT w przypadku faktur dotyczących transakcji niezgodnych ze stanem rzeczywistym. Głównie dotyczy to faktur (oraz dokumentów celnych, faktur korygujących), które:
- stanowią tzw. „puste faktury”, czyli takie, które stwierdzają niedokonane czynności,
- potwierdzają takie czynności, które dotyczą przepisów określonych w art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego,
- zawierających kwoty, które są niezgodne z rzeczywistością.
Przedostatni punkt, który odnosi się do art. 58 k.c. podkreśla, że czynność prawna, która jest sprzeczna z ustawą lub mająca na celu jej obejście jest nieważna. Wyjątkiem może być sytuacja, w której właściwy przepis przewiduje
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Faktura bez akceptacji sprzedawcy - nieważna
Zgodnie z pkt. 6 omawianego przepisu ustawy o VAT nie jest możliwe odliczenie podatku naliczonego w sytuacji, kiedy to nabywca sam wystawi fakturę – tzw. samofakturowanie – bez uzyskania akceptacji faktury przez sprzedawcę. Zmiany w tym przypadku mają zastosowanie od 1 stycznia 2014 roku i zostały określone w art. 106d ust. 1 wspomnianego aktu prawnego. Samofakturowanie przysługuje nabywcy jedynie w sytuacji, w której jest:
- osobą prawną niebędącą podatnikiem,
- podatnikiem podatku od towarów i usług,
- podatnikiem podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze.
Warto dodać, że samofakturowanie dotyczy dokumentowania sprzedaży towarów i usług dokonanej przez podatnika na rzecz tego nabywcy oraz w przypadku wystawiania faktury zaliczkowej. Obejmuje także dostawy towarów oraz świadczenia usług podlegających opodatkowaniu w kraju trzecim. Jak wskazują przepisy obowiązujące w 2014 roku, warunkiem niezbędnym w samofakturowaniu jest wcześniejsze zawarcie umowy dotyczącej wystawiania faktur w imieniu i na rzecz tego podatnika, w której strony określą procedurę zatwierdzania poszczególnych faktur przez sprzedawcę.
Faktura dla czynności, od której nie wykazuje się podatku na fakturze
Zgodnie z art. 88 ust. 3 pkt 7 podatnik nie może odliczyć VAT-u w przypadku wystawienia faktury z wykazaną kwotą podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze. Przykładem może być faktura na zakup towarów z tzw. odwrotnym obciążeniem.
