Od 2022 roku prawie wszyscy płatnicy zobowiązani są do comiesięcznego wypełniania deklaracji ZUS DRA i wysyłania jej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dodatkowo wypełnianie ZUS DRA stało się bardziej skomplikowane ze względu na zmiany w wyliczaniu składki zdrowotnej, której wysokość zależy od formy opodatkowania i taką informację należy umieścić w deklaracji rozliczeniowej. Jak wypełnić sekcję w DRA dotyczącą składki zdrowotnej? Odpowiemy na to pytanie na przykładach!
Opodatkowanie dochodów według skali podatkowej a ZUS DRA
Od lutego 2022 roku osoby rozliczające się według skali podatkowej za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu obliczają na nie składkę od podstawy stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który składka jest naliczana. Natomiast składka zdrowotna stanowi tu 9% podstawy. Co ważne, nie może być ona niższa od 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym. W 2023 roku jest to 314,10 zł (9% z 3 490zł).
Przykład 1.
Pan Jakub rozlicza się według skali podatkowej. Przychód za styczeń wynosi 6000 zł, natomiast koszty 4000 zł (ujęte tu są opłacone w styczniu składki społeczne).
Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco:
- dochód za styczeń, tj.: 6000 zł – 4000 zł = 2000 zł;
- podstawa składki zdrowotnej 2000
- składka zdrowotna 314,10 zł.
W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:
- 01, gdzie wprowadza się X;
- 02, gdzie wpisuje się dochód – tu 2000 zł;
- 03, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 3490 zł;
- 04, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 314,10 zł.
Opodatkowanie dochodów podatkiem liniowym a ZUS DRA
Dla osób korzystających z podatku liniowego podstawa składki zdrowotnej to dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka. Samą składkę stanowi 4,9% podstawy.
Istotne jest to, że w tym przypadku składka również nie może być niższa od 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym.
Przykład 2.
Pani Anna rozlicza się liniowo. Przychód za styczeń wynosi 12 000 zł, natomiast koszty 4000 zł (ujęte są tu opłacone w styczniu składki społeczne).
Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco:
- dochód za styczeń, tj.: 12 000 zł – 4000 zł = 8000 zł;
- podstawa składki zdrowotnej: 8000 zł;
- składka zdrowotna: 392,00 zł (8000 zł x 4,9%).
W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:
- 05, gdzie wprowadza się X;
- 06, gdzie wpisuje się dochód – tu 8000 zł;
- 07, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 8000 zł;
- 08, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 392 zł.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w ZUS DRA
Osoby, które jako formę opodatkowania wybrały ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, opłacają składki zależne od wysokości przychodu:
- osiągniętego w danym roku kalendarzowym (tzw. metoda standardowa)
- lub osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym (tzw. metoda uproszczona).
Przychód może zostać pomniejszony o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne pod warunkiem, że te nie zostały odliczone od dochodu lub zaliczone do kosztów.
Od osiągniętego przychodu zależy podstawa wymiaru składki zdrowotnej, którą stanowi odpowiednia stawka procentowa przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego (włącznie z wypłatami z zysku). Sama składka wynosi 9% tej podstawy. Wartości przedstawia poniższa tabela:
Roczny przychód | Podstawa naliczenia stawki zdrowotnej | Wysokość miesięcznej składki zdrowotnej |
Do 60 000 zł | 4 179,56 zł (6 965,94 zł × 60%) | 376,16 zł (4 179,56 zł x 9%) |
Do 300 000 zł | 6 965,94 zł (6 965,94 zł × 100%) | 626,93 zł (6 965,94 zł x 9%) |
Powyżej 300 000 zł | 12 538,69 zł (6 965,94 zł × 180%) | 1 128,48 zł (12 538,69 zł x 9%) |
Przedsiębiorca, który wybrał metodę standardową, powinien śledzić przychód na bieżąco, a w miesiącu przekroczenia danego progu przychodu opłacić składkę zdrowotną w wyższej wysokości. W tym przypadku konieczna będzie zapłata wyrównania według stawki obowiązującej za ostatni miesiąc w roku za miesiące, w których naliczono stawkę niższą. Dopłaty dokonuje się w ciągu miesiąca od upływu terminu złożenia zeznania rocznego PIT za rok ubiegły, czyli do 31 marca.
Przykład 3.
Pan Karol jest na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych i wybrał opłacanie składki zdrowotnej według metody standardowej. W okresie styczeń–luty jego przychód wyniósł 62 000 zł przychodu narastająco (pomniejszonego o opłacone składki ZUS).
Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco:
- przychód za styczeń i luty, tj.: 62 000 zł;
- podstawa składki zdrowotnej: 6 965,94 zł;
- składka zdrowotna: 626,93 zł.
W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:
- 12, gdzie wprowadza się X;
- 13, gdzie wpisuje się przychód – tu 62 000 zł;
- 14 i 15 w tym przypadku pozostają puste;
- 16, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 6 965,94 zł;
- 17, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 626,93 zł.
Osoby rozliczające się ryczałtem mogą skorzystać z metody uproszczonej ustalania składki zdrowotnej. Warunkiem jest prowadzenie działalności przez cały poprzedni rok kalendarzowy oraz korzystanie z opodatkowania zeszłorocznych przychodów:
- według skali podatkowej;
- podatkiem liniowym;
- podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej;
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
W tym przypadku przy określaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej przyjmuje się przychód uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym pomniejszony o kwotę opłaconych w poprzednim roku kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu. Tak ustaloną podstawę stosuje się przez cały rok kalendarzowy. Jednak po jego zakończeniu konieczne będzie zweryfikowanie faktycznie osiągniętego przychodu i wskazanie, czy będzie trzeba opłacić wyrównanie.
Przykład 4.
Przychody pani Jolanty za 2022 roku wyniosły 356 000 zł. W 2023 roku wybrała jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i zdecydowała się na opłacanie składki zdrowotnej na zasadach uproszczonych.
Ustalenie podstawy składki zdrowotnej w lutym będzie wyglądało następująco:
- przychód za 2022 rok, tj.: 356 000 zł;
- podstawa składki zdrowotnej: 12 538,69 zł;
- składka zdrowotna: 1 128,48 zł.
W tej sytuacji DRA za luty w bloku XI uzupełnia się pola:
- 12, gdzie wprowadza się X;
- 13 pozostawia się puste;
- 14, gdzie wprowadza się X;
- 15, gdzie wpisuje się przychód z poprzedniego roku, tj. 356 000 zł;
- 16, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 12 538,69 zł;
- 17, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 1 128,48 zł.
Karta podatkowa a ZUS DRA
Osoby na karcie podatkowej mają najprostszy sposób ustalania podstawy składki zdrowotnej. Jest to kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym. W 2023 roku składka zdrowotna wynosi 314,10 zł (3 490 zł x 9%).
Przykład 5.
Pan Kamil rozlicza się w formie karty podatkowej, dlatego w DRA w bloku XI uzupełnić należy pola:
- 09, gdzie wprowadza się X;
- 10, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 3490 zł;
- 11, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 314,10 zł.
Pozostali przedsiębiorcy
Wspólnik spółki komandytowej (komandytariusz lub komplementariusz), właściciel jednoosobowej spółki z o.o. oraz akcjonariusz prostej spółki akcyjnej od 2023 roku opłacają składkę zdrowotną w wysokości 9%, naliczoną od podstawy stanowiącej 100% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Wynosi ona zatem 626,93 zł (6965,94 zł x 9%).
Przykład 6.
Pan Roman jest właścicielem jednoosobowej spółki z o.o., dlatego w DRA w bloku XI uzupełnia pola:
- 18, gdzie wprowadza się X;
- 19, gdzie wpisuje się podstawę składki zdrowotnej – tu 6965,94 zł;
- 20, gdzie wpisuje się kwotę składki zdrowotnej – tu 626,93 zł.
Gdzie jeszcze wpisuje się dane dotyczące składki zdrowotnej w DRA?
Istotne jest to, że na podstawie danych wprowadzonych w bloku XI wypełnia się także:
- sekcje X pole 05, gdzie wpisuje się podstawę wymiaru składki zdrowotnej;
- sekcje VI, gdzie w polach 02, 05, 07 wpisuje się wyliczoną składkę zdrowotną.
ZUS DRA w systemie wFirma
System wFirma ułatwia wypełnianie deklaracji rozliczeniowej. Wystarczy jej wygenerowanie w START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ, a wszystkie dane w części dotyczącej składki zdrowotnej zostaną uzupełnione na podstawie danych księgowych wprowadzonych w systemie.
Dodatkowa sekcja w ZUS DRA, mimo że wygląda na bardzo skomplikowaną, po zrozumieniu jej funkcjonowania będzie prosta do wypełnienia. Dzieje się tak w szczególności dlatego, że większość pól pozostawia się pustą, a co miesiąc wypełnia się te same obszary.
