Czym jest kara umowna?
Kara umowna jest odpowiednikiem odszkodowania. Jeżeli dłużnik nie wykonał zobowiązania, wykonał je po terminie lub wykonał je z nienależytą starannością, można domagać się naprawienia szkody. Obowiązek zapłaty kary umownej i jej wysokość można uzależniać od wystąpienia konkretnych okoliczności lub zastrzec, że dłużnik musi ją zapłacić w przypadku jakichkolwiek uchybień. Sprawdź, kiedy kontrahent musi zapłacić karę umowną.
Uwaga! Kara umowna zastępuje odszkodowanie oraz pełni rolę stymulującą i represyjną! |
Stosowanie kar umownych jest bardzo powszechne. Możliwość żądania kary umownej jest uzależniona bowiem tylko od wystąpienia zobowiązania niepieniężnego, polegającego na działaniu (lub wstrzymaniu się od działania - co też jest czynnością) przez zobowiązanego.
Podstawa żądania kary umownej
Kary umowne stosowane są również w przypadkach umów o dzieło, których efektem jest uzyskanie konkretnego rezultatu, lub umów zlecenia, które podlegają starannemu działaniu.
Termin zapłaty kary umownej
Termin zapłaty jest określony w umowie ilościowo, np. w ciągu 14 dni, lub z konkretnie ustaloną datą, np. 10 grudnia. Kara umowna może być naliczana od dnia następnego po wyznaczonej dacie.
W przypadku różnic pomiędzy terminem płatności określonym w umowie a terminem płatności podanym na fakturze, wiążący będzie termin ustalony w umowie.
Wysokość kary umownej
Nie sprecyzowano górnej ani dolnej granicy, która ograniczałyby wysokość kary umownej. Zatem jej wysokość mogłaby być dowolna. W praktyce jednak nie przekracza ona wartości świadczenia, którego wykonanie ma zabezpieczać groźba poniesienia kary umownej.
Zgodnie z art. 484 § 1 Kodeksu cywilnego dłużnik powinien zapłacić karę umowną w pełnej wysokości, jaką określono w umowie. Zapis dotyczący kary umownej stosuje się najczęściej w umowach handlowych i cywilnoprawnych takich jak umowy zlecenie czy umowy o dzielo.
Art. 484. § 1. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły. |
Możliwe jest jednak określenie innej (mniejszej) wysokości kary umownej, niż ta zapisana w umowie, szczególnie w przypadku gdy:
- zobowiązanie zostało wykonane w znacznej części lub
- gry kara jest rażąco wygórowana.
W przypadku częściowego wykonania zobowiązania jego wysokość powinna być obniżona procentowo, a nie kwotowo.
Art. 484 § 2. Kodeksu cywilnego |
Czy zawsze kontrahent musi zapłacić karę umowną?
Zgodnie z Uchwałą Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 6 listopada 2003 r., III CZP 61/03: Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody.
