Znowelizowana ustawa o VAT od 1 kwietnia 2014 roku wyznacza nowe zasady odliczania podatku naliczonego od samochodów osobowych. Bardzo ważną zmianą jest dodanie art. 90b, który nakłada na przedsiębiorców nowe obowiązki. Dotyczą one konieczności sporządzenia korekty podatku naliczonego w sytuacji, gdy zakupili oni samochód osobowy lub inny pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (z wyłączeniem pojazdów konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób) i dokonali zmian w zakresie jego wykorzystywania. Przy czym sposób dokonywania korekty podatku naliczonego uzależniony jest od prawa do odliczenia VAT.
Pojazdy z prawem do odliczenia 100 proc. VAT
W sytuacji gdy przedsiębiorca wykorzystuje zakupiony samochód osobowy wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą, na dowód czego prowadzi kilometrówkę dla celów VAT, zgłosił rzeczony pojazd na formularzu VAT-26 oraz ustanowił regulamin użytkowania auta w firmie, wówczas ma on prawo odliczyć 100 proc. VAT od jego nabycia oraz od wydatków eksploatacyjnych z nim związanych. Jeżeli jednak w ciągu 60 miesięcy liczonych od daty zakupu samochodu zmieni jego przeznaczenie, wówczas będzie zobligowany do odpowiedniego zmniejszenia odliczonego podatku.
Pojazdy z prawem do odliczenia 50 proc. VAT
Podatnik może w prowadzonej działalności wykorzystywać również pojazd, od którego przysługuje mu 50-procentowe odliczenie VAT (np. nie prowadzi ewidencji przebiegu pojazdu dla celów VAT). Także w tym wypadku jeżeli w ciągu 60 miesięcy dokona on opodatkowanej sprzedaży takiego samochodu lub zmieni jego przeznaczenie na wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, będzie mógł dokonać stosownej korekty VAT. W takim wypadku możliwe będzie zwiększenie VAT do odliczenia w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty. Oznacza to, iż wartość korekty zależy od momentu, w którym przedsiębiorca dokonał zmiany przeznaczenia samochodu.
Uwaga! Pojazdy samochodowe o wartości początkowej do 15 tys. zł podlegają omawianej korekcie w okresie 12 miesięcy od dnia nabycia. |
Co ważne, system korekt nie może być wykorzystywany w przypadku nabycia pojazdów osobowych przed dniem wejścia w życie wspomnianej ustawy. Wyjątkiem jest jedynie sprzedaż takich samochodów.
Zasady obliczania okresu korekty
Okres korekty (zarówno 60- jak i 12-miesięcznej) liczy się od dnia nabycia lub importu. W sytuacji gdy podatnik dokona omawianych zmian w zakresie przeznaczenia samochodu już po upływie okresu korekty, nie będzie miał już możliwości skorygowania odliczonego podatku od towarów i usług.
Przykład 1. Samochód powyżej wartości 15 000 zł Przedsiębiorca w kwietniu 2014 roku zakupił samochód o wartości 24 600 zł. Pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej, w związku z czym podatnik ma prawo do pełnego odliczenia VAT od zakupu, czego dokona w deklaracji za kwiecień 2014 roku, składanej do 25 maja 2014 roku. Zakładamy, że w październiku 2014 roku przedsiębiorca zmieni decyzję i ten pojazd będzie wykorzystywał również w prywatnych celach. Odliczenie podatku VAT za kwiecień 2014 roku będzie wyglądać następująco: Faktura za samochód:
Odliczenie VAT w kwietniu 2014 roku: 4 600 zł. Korekta odliczonego VAT w październiku 2014 roku: 4 600 zł x 50% = 2 300 zł. Podatnik powinien dokonać korekty podatku w deklaracji VAT za październik 2014 roku, a kwotę korekty wpisać w rubrykę 43 deklaracji VAT-7 ze znakiem minus. |
Tak samo będzie wyglądało skorygowanie VAT od samochodu o wartości początkowej poniżej 15 tys. zł, jeżeli jego właściciel zrezygnuje z pełnego odliczenia VAT na rzecz odliczenia w wysokości 50 proc.
Przykład 2. Samochód powyżej wartości 15 000 zł Przedsiębiorca w kwietniu 2014 roku zakupił samochód o wartości 30 750 zł. Założył, że będzie on wykorzystywany zarówno dla celów prywatnych, jak i działalności gospodarczej, w związku z czym będzie mu przysługiwało ograniczone do 50% prawo odliczenia VAT naliczonego. Zakładamy, iż w listopadzie podatnik postanawia wykorzystywać zakupiony pojazd tylko i wyłącznie dla celów firmowych. Takie postępowanie pozwoli mu na skorygowanie nieodliczonego w całości podatku VAT od zakupionego samochodu. Korekty odliczonego VAT będzie musiał dokonać proporcją do pozostałych okresów możliwych do skorygowania. W jego przypadku wyglądałoby to następująco: Okres korekty: 60 miesięcy Miesiąc zakupu: kwiecień 2014 roku Miesiąc zmiany decyzji: listopad 2014 roku Pozostałe okresy do skorygowania: od listopada 2014 roku do października 2019 roku, czyli 53 miesiące W deklaracji za kwiecień 2014 dokonał odliczenia VAT od samochodu w kwocie: 2 875 = 5 750 x 50% Korekty od listopada 2014 do października 2019: 2 875 zł : 60 m-cy = 47,92 zł - miesięczna kwota korekty 47,92 zł x 53 m-ce = 2 539,76 zł - łączna suma korekt |
Przykład 3. Samochód poniżej wartości 15 000 zł (zmiana odliczenia VAT z częściowego na pełne) Podatnik zakupił w kwietniu 2014 roku samochód o wartości 14 760 zł. Samochód ten będzie wykorzystywał zarówno dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i prywatnych. We wrześniu podatnik zdecyduje, iż samochód będzie wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej, w związku z czym będzie mógł dokonać korekty odliczonego w kwietniu podatku VAT od faktury zakupu samochodu:
W przypadku samochodu o wartości poniżej 15 000 zł podatnik ma prawo dokonać korekty VAT przez 12 miesięcy liczonych od daty zakupu. W tej sytuacji podatnik będzie mógł sporządzić korekty do marca 2015 roku. VAT odliczony w kwietniu 2014 roku - 1 380 zł = 2 760 zł x 50% Korekty od września 2014 do marca 2015 roku: 1 380 zł : 12 = 115 zł - wartość miesięcznej korekty 115 zł x 7 = 805 zł - łączna wartość korekt |
Szczególne przypadki wykorzystywania pojazdu
Omawianego systemu korekt nie stosuje się do samochodów nabywanych w drodze leasingu operacyjnego, najmu, dzierżawy oraz na podstawie innych umów o podobnym charakterze. Wynika to z faktu, iż wydatki z tego typu umów długoterminowych rozlicza się miesięcznie, dlatego możliwe jest weryfikowanie odliczenia podatku od towarów i usług na bieżąco, czyli w miesiącu zmiany przeznaczenia pojazdu.
Natomiast jeżeli podatnik wykorzystuje pojazd również do czynności zwolnionych (przy sprzedaży mieszanej), w przypadku zmiany jego przeznaczenia może dokonać właściwej korekty, uwzględniając proporcję ustaloną dla odliczenia VAT naliczonego.
