Licencja na fonty to nie to samo co licencja na czcionki. Różnica między fontem a czcionką polega na formie użytkowania. Font to krój pisma zaprojektowany i udostępniony przez jego autora w postaci elektronicznego zapisu. Czcionka natomiast jest nośnikiem znaków pisma drukarskiego, więc wykorzystywana jest poza technologią cyfrową. Korzystając z krojów pisma dostępnych elektronicznie (internet, oprogramowania), należy pamiętać, że są one przejawem kreatywności konkretnego człowieka. Twórcza działalność autorów fontów w myśl Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest chroniona. Nie tylko wspomniany wyżej akt prawny reguluje kwestie prawa własności do fontu ale również obowiązujący, międzynarodowy akt prawny - Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych.
| Uwaga!
|
Licencja na fonty - rodzaje
Licencja na fonty to inaczej umowa, więc poszczególne licencje mogą się od siebie różnić. Strony mogą dowolnie kształtować jej treść. Nie istnieje jedna uniwersalna licencja na fonty, ponieważ każdy z autorów posiada odmienne, subiektywne wyobrażenie o swoim dziele. Niektóre licencje zupełnie zakazują wykorzystywania fontów do celów komercyjnych. Przykładowo, przedsiębiorca nie będzie mógł upubliczniać logo własnej firmy, które zawiera w sobie font o takim zastrzeżeniu. Można przypuszczać, że zwyczajnie autor fontu nie godzi się na bezpłatne i bezwarunkowe rozporządzanie przez innych swoim dziełem. Podobnie użycie fontu na stronie internetowej przeznaczonej do prowadzenia działalności gospodarczej lub jej promowanie przez wykorzystanie konkretnego kroju pisma - będą zakazane. Występują również licencje, które wyraźnie wskazują limit odsłon strony, na której użyto fontu. Zwykle strony te nie mogą być bardziej popularne niż strona dystrybutora fontu. Jest to problematyczna kwestia, jeśli w zamyśle chcemy, aby użyty na stronie font swoją estetyką przyciągał jak największą liczbę osób. Ponadto wyróżnić można licencje, które uzależniają cenę i warunki umowy od liczby procesorów w serwerze czy ilości osób korzystających z licencji.
| Ważne! Prawo autorskie daje autorowi fontu możliwość decydowania, na jakich warunkach udostępnia swoje dzieło. Jest to jego prawo. Pobiera on pożytki, czyli korzyści finansowe z wytworzonego przez siebie dzieła. |
Rozważanie nad legalnością wykorzystania fontu należałoby rozpocząć od określenia preferowanego przez nas zastosowania kroju pisma. Wówczas łatwo skonfrontować to, czego potrzebujemy, z tym na co autor wyraził zgodę, udostępniając dzieło. Licencji jest wiele i znacznie różnią się między sobą. Wynika to właśnie z określonych w nich wytycznych autora. W prostym podziale występują:
-
licencje dołączone do oprogramowania,
-
licencje na korzystanie z fontu w systemie,
-
licencja na korzystanie z fontu w aplikacji,
-
licencja typu EULA umożliwiająca swobodne kształtowanie umowy między dystrybutorem fontu a nabywcą,
-
licencja SIL OFL charakteryzująca się swobodnym wykorzystaniem ogólnodostępnych fontów w celach prywatnych i komercyjnych.
| Ważne! Font jest chronionym dziełem w myśl ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Swobodnie wykorzystywać można go tylko w granicach prawa przyznanego przez licencje. |
Licencja na fonty a działania nielegalne niezależnie od jej rodzaju
Sprzeczne z prawem jest sprzedawanie fontów bez wiedzy autora oraz przypisywanie sobie praw do dzieł niewytworzonych przez siebie. Ochronę twórcy przed nielegalnymi praktykami zapewniają wewnętrzne akty prawne oraz konwencje międzynarodowe, o czym wspomniano na początku. Autor lub dystrybutor fontu ma możliwość wyciągnięcia prawnych konsekwencji wobec nielegalnego korzystania z dzieła.
Z czym trzeba się liczyć, gdy licencja na fonty nie zezwala na komercyjne użycie pisma?
Legalne jest wykorzystywanie fontów z oprogramowań do celów komercyjnych, jeśli jest to wyrażone wprost w licencji. To, że program nie jest darmowy, nie oznacza, że płacąc za niego, otrzymujemy pełnię praw do jego dobrodziejstw. Programy graficzne nabywane właśnie w celu stworzenia unikatowego logo czy kampanii reklamowej
bywają udostępniane z zastrzeżeniem komercyjnego wykorzystywania.
Otwarty typ licencji SIL-OFL charakteryzuje się swobodnym wykorzystywaniem fontów w celach komercyjnych. Umożliwia kreowanie stron WWW z użyciem i modyfikacją pobranych krojów pisma. Jednocześnie zdarza się, że autor chce, aby jego nazwisko znalazło się w miejscu wykorzystania fontu. Jak zostało wspomniane wcześniej, licencje mają odmienny zakres swobody, więc każdorazowo przy wyborze preferowanego fontu należy zapoznać się z dołączonym do niej tekstem licencji. Niezgodne z licencją wykorzystywanie krojów pisma jest prawnie sankcjonowane. Pobieranie fontów z nielegalnego źródła, w przypadku kiedy nie pochodzą one z Open Font License (licencja SIL OFL), jest nielegalne. Kwota, która będzie sankcją za niezgodne z prawem korzystanie z fontu, może znacznie uszczuplić budżet firmy. Warto zatem zastanowić się nad doborem kroju i dozwolonymi formami jego wykorzystania.
| Ważne! Przy wyborze fontu należy zapoznać się z licencją, która wskazuje zakres wykorzystania danego fontu. |
Gdzie należy szukać odpowiedzi na pytanie na co pozwala konkretna licencja na fonty?
Co do zasady licencja na fonty i jej treść jest dołączona do oprogramowania lub znajduje się na stronie do pobierania. Można ją znaleźć również na oficjalnej stronie dystrybutora fontu. W razie wątpliwości należy skorzystać z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
