Przedsiębiorco, powinieneś wiedzieć, że rok 2014 przyniósł ze sobą wiele kluczowych zmian w Ustawie o podatku od towarów i usług. Fundamentalne modyfikacje dotyczą momentu powstania obowiązku podatkowego, co ma duże znaczenie dla terminu odliczenia podatku VAT naliczonego. Poniżej zaprezentowane zostaną najczęściej spotykane sytuacje w odniesieniu do sposobu odliczenia podatku po zmianach w ustawie o podatku VAT.
Obowiązek podatkowy a prawo do odliczenia podatku VAT w 2014
Najważniejszym czynnikiem, który spowodował tak wiele zmian w zasadach odliczania podatku VAT jest moment powstania obowiązku podatkowego po stronie sprzedawców. Do końca roku 2013 obowiązywała zasada (od której istniały wyjątki), że moment ten przypadał na dzień wystawienia faktury (którą trzeba było sporządzić w ciągu 7 dni od wydania towaru czy wykonania usługi). Teraz pod tym względem zasadnicze znaczenie ma data dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi. Natomiast prawo do odliczenia podatku naliczonego następuje w chwili powstania obowiązku podatkowego po stronie sprzedawcy, jednak nie wcześniej niż w momencie otrzymania faktury, o czym mówi nam art. 86 ust.10.
Faktura a prawo do odliczenia podatku VAT w 2014
Zanim podatnik dokona odliczenia podatku z faktury, muszą być zatem spełnione dwa warunki. Po pierwsze musi wystąpić obowiązek podatkowy, czyli: zostanie dostarczony towar, wykonana usługa lub dokonana zapłata. Po drugie podatnik musi otrzymać fakturę.
Fakturę należy wystawić co do zasady najpóźniej do 15 dnia miesiąca po miesiącu, w którym wystąpił obowiązek podatkowy. Podatnik ma prawo do odliczenia podatku w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymał fakturę lub w jednym z dwóch kolejnych okresów - miesięcy bądź kwartałów (art. 86 ust.11 ustawy o VAT).
Znaczenie ma zatem data otrzymania tej faktury. Wyobraźmy sobie sytuację, że obowiązek podatkowy po stronie sprzedawcy powstał w styczniu, a podatnik otrzymał fakturę dopiero w lipcu. W takim wypadku podatnik ma prawo do odliczenia podatku z faktury w terminie jej otrzymania lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Prawo do odliczenia VAT jest podstawowym prawem podatnika, a przepisy powinny umożliwić jego realizację. Dodatkowo, zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie zdążył dokonać odliczenia VAT w ustawowych terminach, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Dla podatników wątpliwy był zapis ust. 11, mówiący o odliczeniu podatku VAT w dwóch kolejnych okresach, bowiem nie odnosił się wprost do ust. 10b, który z kolei uzależnia odliczenie VAT od faktu otrzymania faktury. Kwestię tę wyjaśniły wydane przez dyrektorów izb skarbowych interpretacje indywidualne, w których potwierdzono, że dwa kolejne okresy na odliczenie podatku VAT można liczyć również od daty otrzymania faktury.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Organy podatkowe w swoich interpretacjach przyjmują jednolicie, iż jeżeli nie dokonano obniżenia podatku należnego o podatek naliczony na podstawie faktury pierwotnej, to prawo to przysługuje w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano duplikat faktury lub w dwóch kolejnych okresach.
Import towarów a prawo odliczenia podatku VAT w 2014
Importem towarów określa się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej. W powyższym przypadku obowiązek podatkowy spoczywa na osobach, które:
- zostały obciążone obowiązkiem uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną,
- uprawnione do korzystania z procedury celnej obejmującej uszlachetnianie czynne, odprawę czasową, przetwarzanie pod kontrolą celną, w tym również osoby, na które zgodnie z odrębnymi przepisami zostały przeniesione prawa i obowiązki związane z tymi procedurami.
Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnik, który wykorzystuje nabyte towary w celu wykonywania czynności opodatkowanych, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu. Podatnik może zatem pomniejszyć podatek należny o kwotę podatku naliczonego z tytułu importu towarów. Obowiązek podatkowy w takim wypadku powstaje z chwilą powstania długu celnego, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał dokument celny (ust. 10 b pkt 1 ustawy o VAT).
Transakcje z zagranicznym kontrahentem - państwem członkowskim UE - a prawo do odliczenia podatku VAT 2014
Import usług według art. 2 pkt. 9 ustawy o VAT jest to świadczenie usług z tytułu wykonania, których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. aktu prawnego. Import usług ma miejsce w momencie kiedy zostaną spełnione niżej wymienione warunki:
- usługodawcą jest podatnik, który nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, w przypadku usług związanych z nieruchomościami (art. 28e ww. ustawy), podatnik nie jest zarejestrowany jako czynny płatnik VAT bądź jest zwolniony z tego obowiązku;
- usługobiorcą jest: podatnik lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, zarejestrowana lub zobowiązana do zarejestrowania na potrzeby VAT-UE (art. 28b ww. ustawy); podatnik posiadający siedzibę lub stałe stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania na potrzeby VAT-UE.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
- usługa jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności usługobiorcy, znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba - wówczas miejscem opodatkowania jest stałe miejsce prowadzenia działalności,
- usługobiorca nie posiada stałego miejsca prowadzenia ani siedziby działalności gospodarczej - wówczas miejscem opodatkowania jest miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu,
- oraz wyjątki od zasady określone w art. 28 ustawy o VAT dotyczą usług związanych z nieruchomościami, transportem, wstępem na imprezy kulturalne, sportowe i edukacyjne, usług restauracyjnych i kateringowych, krótkoterminowy wynajem środków transportu oraz usługi turystyki.
Nadal obowiązuje zasada, iż podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu usług. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi, chyba że wcześniej została dokonana zapłata w całości lub części. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania zapłaty (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT). Co za tym idzie, aby wykazać transakcję importu usług nie jest potrzebna do tego faktura. Wystarczy dowód zapłaty, na podstawie którego można wystawić dowód wewnętrzny w ramach prowadzonej działalności.
W związku z powyższym, a w odniesieniu do art. 86 ust. 2 pkt 4 lit a ww. aktu prawnego, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca, podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w okresie powstania obowiązku podatkowego, jeżeli uwzględni kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej, w której jest on zobowiązany go rozliczyć. Natomiast, jeżeli podatnik nie odliczy kwoty podatku naliczonego w okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy, ma prawo tego dokonać w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Najczęściej zatem odliczenia VAT z tytułu importu usług dokonuje się w tym samym okresie, w którym występuje obowiązek wykazania podatku należnego z danej transakcji. Zasadniczo więc dla czynnych podatników VAT rozliczenie po stronie zakupu i sprzedaży powoduje, iż transakcja staje się neutralna pod względem podatku VAT.
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów jest to nabycie towarów rozumiane jako pozyskanie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które są wysłane lub transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego UE niż kraj rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez sprzedawcę. W tej sytuacji kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu WNT (art. 86 ust. 2 pkt 4 lit c ustawy o VAT). Podstawowym warunkiem odliczenia podatku VAT przez podatnika jest obowiązek uwzględnienia kwoty podatku naliczonego w tej samej deklaracji podatkowej, w której jest zobowiązany rozliczyć podatek należny.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Odwrotne obciążenie - nabywca podatnikiem a prawo odliczenia podatku VAT 2014
W październiku 2013 roku pojawił się wykaz produktów objętych odwrotnym obciążeniem w transakcjach krajowych. Podatnik, który nabywa takie towary powinien otrzymać od sprzedawcy fakturę bez wykazanej stawki VAT, ponieważ to nabywca powinien dokonać rozliczenia z tytułu podatku od towarów i usług, bez względu na to, czy korzysta ze zwolnienia, czy też nie.
Podatnik, który wykorzystuje nabyte towary do dalszych czynności opodatkowanych ma prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego w okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy. Co więcej, podatnik winien wykazać podatek należny od transakcji odwrotnego obciążenia w deklaracji podatkowej, którą jest zobowiązany składać (VAT-7, VAT7K, VAT-7D).
Inaczej jest w przypadku podatników, którzy korzystają ze zwolnienia - nie mają oni prawa do odliczenia podatku naliczonego. Kwota podatku należnego będzie zatem kosztem uzyskania przychodu w momencie zapłaty. Tacy podatnicy, aby rozliczyć transakcję odwrotnego obciążenia powinni sporządzić deklarację VAT-9M, a kwotę podatku wpłacić na konto US.
Faktury za media a termin odliczenia podatku VAT w 2014
Zmiany wprowadzone od 1 stycznia 2014 sprawiły, że w przypadku faktur za media termin zapłaty nie odgrywa kluczowej roli. Według art. 19a ust. 5 pkt. 4 ustawy o VAT, który reguluje moment obowiązku podatkowego po stronie sprzedawcy, należy przyjąć termin wystawienia faktury.
Jak mówi art. 86 ust. 10 oraz 10b ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, jednak nie wcześniej niż w momencie otrzymania faktury. Jeżeli jednak podatnik nie dokona odliczenia zgodnie z powyższym przepisem, to według art. 86 ust. 11 ww. aktu prawnego ma prawo do odliczenia w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.
