Pierwotnie podatek cukrowy miał zostać wprowadzony w lipcu 2020 roku. Termin ten został jednak przesunięty na 1 stycznia 2021 roku. Podatek cukrowy ma na celu zmniejszenie popytu na niezdrową żywność poprzez zwiększenie cen tych produktów. Powinien również wpłynąć na producentów i przyczynić się do obniżenia zawartości cukru, kofeiny i tauryny. Kiedy istnieje obowiązek zapłaty podatku cukrowego i jakie kary grożą za jego niedopełnienie? W artykule zostaną przedstawione najważniejsze informacje związane z podatkiem cukrowym.
Podatek cukrowy – czym jest?
Opłata cukrowa (podatek cukrowy) jest nową formą daniny, którą wprowadzono od stycznia 2021 roku. Przepisy dotyczące podatku cukrowego wprowadza art. 7 ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów. Opłata ma na celu wpłynąć zarówno na konsumentów, jak i producentów niezdrowej żywności. Klienci powinni zacząć decydować się na zdrowsze produkty, a producenci na zmniejszenie zawartości substancji słodzących w swoich wyrobach. Zmiany te powinny wpłynąć na zmniejszenie populacji z nadwagą i otyłością. Opłata cukrowa nie została wprost nazwana „podatkiem”, jednak należy ją wpłacać do urzędu skarbowego.
Podatek cukrowy dotyczy napojów z dodatkiem:
-
cukrów (monosacharydów, disacharydów, środków spożywczych zawierających te substancje);
-
substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 (na przykład ksylitolu, sorbitolu, aspartamu);
-
kofeiny lub tauryny.
W przepisach wymieniono także, na jakie napoje nie jest nałożony podatek cukrowy. Opłata nie obejmuje napojów, które:
-
są wyrobami medycznymi;
-
są suplementami diety;
-
są żywnością specjalnego przeznaczenia, preparatami do początkowego i dalszego żywienia niemowląt;
-
wyrobami akcyzowymi;
-
zawierają więcej niż 20% soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego, a zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g na 100 ml napoju;
-
są roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, w których zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju;
-
są wyrobami na bazie mleka albo jego przetworów (jogurty, maślanki, kefiry, mleko zsiadłe itp.).
Podatek cukrowy – kogo obowiązuje?
Zgodnie z art. 12d. ust 1 ustawy o zdrowiu publicznym obowiązek zapłaty podatku cukrowego dotyczy osoby fizycznej, osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, która:
-
sprzedaje napoje do punktów sprzedaży detalicznej;
-
produkuje, nabywa napoje z innych krajów UE lub spoza UE i prowadzi ich sprzedaż detaliczną;
-
zamawia u producenta wyprodukowanie napoju objętego opłatą, a skład napoju podlegającego opłacie stanowi element umowy – obowiązek zapłaty ciąży na zamawiającym.
W momencie gdy przedsiębiorca sprzedaje lub wprowadza na rynek napoje, od których opłata została uiszczona wcześniej, nie ma on obowiązku wykazywania tych napojów w informacji ani płacić od nich podatku cukrowego.
Przykład 1.
Pan Jacek prowadzi mały sklep osiedlowy. Zamawia i następnie sprzedaje produkty objęte podatkiem cukrowym. Czy jest obowiązany zapłacić podatek cukrowy?
Nie, pan Jacek nie ma obowiązku zapłaty podatku cukrowego. Zobligowany do jego uiszczenia był producent.
Podatek cukrowy – jak poinformować urząd skarbowy?
Producent, który zawarł umowę z zamawiającym na wyprodukowanie napoju podlegającego podatkowi cukrowemu, ma obowiązek poinformowania o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo miejsce siedziby zamawiającego najpóźniej w dniu powstania obowiązku uregulowania opłaty cukrowej.
W przepisach określono, co musi znajdować się w tej informacji. Mianowicie powinny być tam zawarte:
-
dane producenta i podmiotu zobowiązanego do uiszczenia opłaty (nazwa firmy albo imię i nazwisko, adres siedziby albo miejsce zamieszkania, numer NIP, imię i nazwisko, numer telefonu lub adres poczty elektronicznej osoby wskazanej do kontaktu);
-
informacja o składzie napojów będących przedmiotem umowy, w tym o dodatku kofeiny lub tauryny, substancji słodzących oraz o zawartości cukrów w przeliczeniu na objętość napojów w zakresie pozwalającym na obliczenie wysokości opłaty;
-
data i podpis producenta lub osoby przez niego upoważnionej.
Producent zobowiązany jest także przekazać identyczną informację zamawiającemu, który zobligowany jest uiścić podatek cukrowy. Informacja ta powinna być przekazana przez producenta w terminie, w którym zamawiający będzie miał możliwość uregulowania opłaty we właściwym czasie.
Podatek cukrowy – ile wynosi?
Kwestie dotyczące wysokości opłaty cukrowej uregulowane są w art. 12f ustawy o zdrowiu publicznym. Podatek cukrowy obliczany jest jako suma dwóch wartości: stałej i zmiennej.
Na każdy litr napoju opłata cukrowa wynosi:
-
0,50 zł opłaty stałej – za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju lub za zawartość w jakiejkolwiek ilości co najmniej jednej substancji słodzącej;
-
0,05 zł opłaty zmiennej – za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju.
Występuje zróżnicowana wysokość podatku cukrowego uzależniona od zawartości cukrów i dodatków spożywczych w 100 ml produktu.
Wyższym podatkiem objęte są napoje zawierające kofeinę lub taurynę: dodatkowo 0,10 zł na litr napoju. Najwyższa wysokość opłaty nie może być większa niż 1,2 zł w przeliczeniu na litr napoju.
Mniejszy podatek cukrowy dotyczy napojów o zawartości wyższej niż 5 g cukrów w 100 ml:
-
w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego;
-
będących roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi (np. napoje izotoniczne).
Na napoje te nałożono jedynie część zmienną podatku cukrowego wynoszącą 0,05 zł za każdy gram cukru powyżej 5 g w 100 ml napoju. Nie występuje tu opłata stała.
Przykład 2.
Zawartość cukru w 100 ml napoju wynosi 12,4 g. Za zawartość cukrów w ilości równej 5 g w 100 ml napoju pobierana jest opłata stała w wysokości 0,50 zł. Za zawartość cukrów powyżej 5 g, tj. 7,4 g, opłata zmienna wynosi 0,40 zł (8 * 0,05 zł). W związku z tym wysokość opłaty od litra napoju wynosi 0,90 zł.
Przykład 3.
Zawartość cukru w 100 ml napoju z 25% soku owocowego wynosi 7 g. Za zawartość cukrów w ilości równej 5 g w 100 ml napoju nie jest pobierana opłata stała (w związku z zawartością 25% soku owocowego). W tym wypadku pobierana jest tylko opłata zmienna wynosząca 0,10 zł (2 * 0,05 zł). Wysokość opłaty od litra napoju wynosi zatem 0,10 zł.
Przykład 4.
Zawartość cukru w 100 ml napoju zawierającego taurynę wynosi 3 g. Za zawartość cukrów w ilości poniżej 5 g w 100 ml napoju pobierana jest opłata stała w wysokości 0,50 zł. Napój zawiera taurynę, dlatego doliczana jest opłata w wysokości 0,10 zł na litr napoju. W związku z tym wysokość opłaty od litra napoju wynosi 0,60 zł.
Przykład 5.
Napój zawiera kofeinę i jedną substancję słodzącą. Za zawartość substancji słodzącej w 100 ml napoju pobierana jest opłata stała w wysokości 0,50 zł. Napój zawiera kofeinę, dlatego doliczana jest opłata w wysokości 0,10 zł na litr napoju. W związku z tym wysokość opłaty od litra napoju wynosi 0,60 zł.
Przykład 6.
Zawartość cukru w 100 ml napoju zawierającego kofeinę wynosi 20,7 g. Za zawartość cukrów w ilości równej 5 g w 100 ml napoju pobierana jest opłata stała w wysokości 0,50 zł. Za zawartość cukrów powyżej 5 g, tj. 16 g, opłata zmienna wynosi 0,80 zł (16 * 0,05 zł). Napój zawiera kofeinę, dlatego doliczana jest opłata w wysokości 0,10 zł na litr napoju. W związku z tym wysokość opłaty od litra napoju wynosiłaby 1,40 zł. Maksymalna wysokość opłaty nie może być większa niż 1,20 zł w przeliczeniu na litr napoju. W związku z tym wysokość opłaty od litra napoju wynosi 1,20 zł.
Podatek cukrowy – do kiedy i na jaki rachunek wpłacić?
Przedsiębiorca jest zobowiązany uregulować podatek cukrowy, wpłacając właściwą kwotę na rachunek naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę firmy. Oprócz tego jest zobligowany do złożenia informacji o wysokości opłaty cukrowej (deklaracja CUK) za pomocą systemu informatycznego ministra finansów.
Deklaracja CUK została opublikowana w Centralnym Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych. Jej złożenie będzie umożliwione za pomocą aplikacji „Klient JPK” udostępnionej przez Ministerstwo Finansów, a podpisanie wyłącznie podpisem kwalifikowanym. Nie będzie można skorzystać z podpisania jej podpisem zaufanym czy też danymi autoryzującymi. Z tego powodu nie będzie możliwości złożenia deklaracji za pomocą innych kanałów elektronicznych, takich jak np. bramka e-Deklaracje.
W informacji o podatku cukrowym powinny być zawarte:
-
okres, za który jest składana;
-
miejsce składania informacji – nazwa właściwego urzędu skarbowego;
-
cel składania informacji: a) złożenie informacji, b) korekta informacji;
-
dane podmiotu obowiązanego do uiszczenia opłaty: a) nazwa (firma) albo imię i nazwisko, b) NIP, c) imię i nazwisko, numer telefonu lub adres poczty elektronicznej osoby wskazanej do kontaktu;
-
właściwie ustalona kwota opłaty;
-
kwota opłaty do uiszczenia;
-
informacje o opłacie: a) łączna kwota opłaty, b) kwota opłaty za poszczególne napoje, c) liczba litrów napojów sprzedanych w danym okresie – w podziale na poszczególne napoje wraz z informacją o dodatku w składzie kofeiny lub tauryny, lub substancji słodzących oraz o zawartości cukrów w 100 ml napoju, d) numery faktur, daty ich wystawienia, odpowiednio NIP dostawcy albo nabywcy oraz numery partii towaru, jeżeli nie są zawarte na fakturze;
-
data i podpis podmiotu obowiązanego do zapłaty opłaty lub osoby przez niego upoważnionej;
-
pouczenie, że informacja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego.
W sytuacji gdy podatnik nie ureguluje podatku cukrowego w wyznaczonym czasie, organ podatkowy nałoży dodatkową opłatę w wysokości 50% kwoty należnej opłaty.
