Na podatniku ciąży szereg obowiązków względem urzędu skarbowego, które podlegają kontroli. Urzędnik sprawdza w jaki sposób i czy w ogóle podatnik się z nich wywiązuje. Po przeprowadzeniu czynności sprawdzających sporządzony zostaje protokół podsumowujący. Niekiedy w następstwie dokonanej weryfikacji może zostać wszczęte postępowanie podatkowe.
W jakim celu wszczynane jest postępowanie podatkowe?
Głównym i najważniejszym celem postępowania podatkowego jest rozstrzygnięcie sprawy (stanu faktycznego) poprzez wymiar podatku oraz odtworzenie przeszłych faktów istotnych z punktu widzenia zaistnienia stosunku zobowiązania podatkowego.
Wszczęcie postępowania podatkowego
Kwestia wszczynania postępowania podatkowego została uregulowana w Ordynacji podatkowej. Postępowanie po dokonanej kontroli co do zasady wszczynane jest z urzędu. Za dzień wszczęcia postępowania uważa się, zgodnie z art. 165 par. 4, dzień doręczenia stronie postanowienia o wszczęciu postępowania.
Postępowanie to z reguły jest podejmowane, gdy kontroler wykryje nieprawidłowości co do wywiązywania się z obowiązków wynikających z prawa podatkowego. Co ważne, postępowanie podatkowe może zostać wszczęte do 6 miesięcy od zakończenia kontroli, przy czym przez zakończenie kontroli należy rozumieć dzień otrzymania protokołu przez podatnika.
Jak uniknąć wszczęcia postępowania podatkowego?
Podatnik może uniknąć wszczęcia postępowania, jeżeli złoży deklarację lub dokona korekty deklaracji w całości uwzględniającej nieprawidłowości ujawnione podczas kontroli. Stanowisko to wynika z treści Ordynacji: “art. 165b. § 1. W przypadku ujawnienia przez kontrolę podatkową nieprawidłowości co do wywiązywania się przez kontrolowanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego oraz niezłożenia przez podatnika deklaracji lub niedokonania przez niego korekty deklaracji w całości uwzględniającej ujawnione nieprawidłowości, organ podatkowy wszczyna postępowanie podatkowe w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej, nie później niż w terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli.”
Jednak jeżeli podatnik po zakończeniu kontroli złoży deklarację, bądź korektę deklaracji i nie uwzględni w nich wszystkich nieprawidłowości wykazanych w otrzymanym protokole, w dalszym ciągu musi liczyć się z tym, że w jego sprawie może zostać wszczęte postępowanie.
Osoba kontrolowana ma także możliwość złożenia wyjaśnień lub zastrzeżeń do protokołu, które - jeżeli w całości zostaną uwzględnione przez organ kontrolujący - również powodują, że postępowanie nie będzie wszczynane.
Wszczęcie postępowania podatkowego po terminie
Postępowanie podatkowe wszczęte po terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli skutkuje wadą nieważności decyzji podatkowej wydanej w takim postępowaniu.
Podatnik powinien wiedzieć, że przepisy podatkowe, mimo wszystko, przewidują wyłącznie dwie sytuacje, w których postępowanie może zostać wszczęte pomimo upływu ustawowego terminu 6 miesięcy. Regulacja tej kwestii została ujęta w par. 3 art. 165b Ordynacji podatkowej i zgodnie z jej treścią postępowanie podatkowe może być wszczęte także po upływie 6 miesięcy od zakończenia kontroli podatkowej, jeżeli:
podatnik dokona ponownej korekty deklaracji, w której nie zostaną uwzględnione nieprawidłowości ujawnione w kontroli podatkowej,
organ podatkowy otrzyma informacje od organów podatkowych lub od innych organów, uzasadniające wszczęcie postępowania podatkowego.
