Leasing jest formą finansowania samochodów, na którą często decydują się przedsiębiorcy. Pozwala rozłożyć koszty inwestycji w postaci zakupu samochodu w czasie, przy jednoczesnej możliwości korzystania z niego bez ograniczeń. Nieodłącznym elementem leasingowania samochodu jest jego wykup. Przedsiębiorca ma możliwość zakupu leasingowanego samochodu, z przeznaczeniem na cele prowadzonej działalności lub na cele prywatne. Czynność ta generuje określone skutki podatkowe.
Przychody na gruncie PIT
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w ustawie oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Ustawa różnicuje sposób opodatkowania od źródła przychodu, podkreślając, że pozarolnicza działalność gospodarcza oraz odpłatne zbycie, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, innych rzeczy stanowią odrębne źródła przychodu.
Na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód ze sprzedaży rzeczy ruchomej np. samochodu kwalifikowany jest do odpłatnego zbycia rzeczy, chyba że sprzedaż następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej.
Jeżeli jednak składniki majątku zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat, wówczas zbycie podlega opodatkowaniu na zasadach dotyczących opodatkowania przychodu z działalności.
środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
składnikami majątku, których wartość początkowa nie przekracza 10 000 zł., z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1 500 zł,
składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, nie podlegających ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
- wykorzystywanymi na potrzeby związane z działalnością gospodarczą.
Przychody z odpłatnego zbycia wyżej wymienionych składników majątku, podlegają opodatkowaniu, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.
W wyniku nowelizacji przepisów przedsiębiorca, który nawet na cele prywatne wykupi z leasingu samochód i zamierza go w niedługim czasie sprzedać zobowiązany jest do zapłacenia podatku dochodowego do osób fizycznych. Sprzedaż pojazdu wykupionego z leasingu, wycofanego z działalności przed upływem 6 lat na gruncie podatku dochodowego wywołuje takie same skutki jak sprzedaż pojazdu stanowiącego środek trwały działalności.
Darowizna samochodu
Nieco inaczej kształtują się zasady opodatkowania umowy darowizny. W świetle art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna ma charakter nieodpłatnego, jednostronnego świadczenia. W związku z aktem darowizny darczyńca nie otrzymuje żadnych wartości pieniężnych, ani innego przysporzenia majątkowego, nie osiąga zatem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Może jednak wywoływać pewne skutki w zakresie podatku od spadków i darowizn.
Ustawodawca ustanowił w tym zakresie jednak szereg przywilejów, uprawniając osoby najbliższe do zwolnień z tego podatku. Małżonek znajduje się w pierwszej grupie podatkowej a w jej obrębie w grupie zerowej, dlatego niezależnie od wartości pojazdu – przedmiotu umowy darowizny, obdarowany ma prawo ubiegać się o zwolnienie z należnego podatku.
Mąż może darować żonie pieniądze lub przedmiot o wartości 9637 zł bez żadnych formalności. Darowizna taka może być dokonana raz na pięć lat. Co oznacza, że jeżeli nabycie na własność rzeczy bądź praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, to wówczas ujmuje się wartość przekazanej darowizny łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Suma wszystkich otrzymanych darowizn od jednej osoby w ciągu 5 lat będzie stanowiła podstawę opodatkowania, o ile przekroczyła kwotę 9637 zł, stanowiącą kwotę wolną od podatku.
W przypadku 0 grupy podatkowej wszystkie darowizny, bez względu na ich wartość, mogą być zwolnione z opodatkowania. Po przekroczeniu kwoty wolnej nadal można skorzystać ze zwolnienia, konieczne jest jednak dopełnienie określonych formalności. Obdarowany powinien zgłosić fakt zawarcia umowy darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2. Za dzień powstania obowiązku podatkowego uznaje się dzień spełnienia świadczenia, czyli faktycznego przekazania samochodu, a nie termin sporządzenia umowy. Spóźnienie ze złożeniem formularza lub brak dokumentacji umowy oraz ujawnienie darowizny w trakcie kontroli skarbowej generuje obowiązek opłacenia podatku w wysokości 20 % wartości samochodu.
Nie ma formalnych przeszkód aby małżonek przedsiębiorcy w dalszej kolejności sprzedał samochód, także bez konieczności opłacania podatku dochodowego. Aby było to możliwe muszą być jednak spełnione dwie przesłanki:
upływ 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny
brak wykorzystywania pojazdu na cele działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka przedsiębiorcy.
Podatek od towarów i usług
Wykup samochodu leasingowanego, a następnie jego darowiznę należy rozważyć również pod katem konieczności opłacenia podatku VAT. Na mocy art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r., przez dostawę towarów, opodatkowaną podatkiem VAT, rozumie się m. in przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Z powyższego przepisu wynika, że o konieczności opodatkowania podatkiem VAT decyduje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.
Aby czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług, podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z wykonaniem tej czynności pozostaje podatnikiem VAT.
W świetle art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego. Nie ma możliwości dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Uznanie, czy w odniesieniu do konkretnej czynności przedsiębiorca działa jako podatnik VAT wymaga więc oceny okoliczności faktycznych danej sprawy. W przypadku gdy przedsiębiorca wykupił samochód z przeznaczeniem na cele prywatne, podczas nieodpłatnego przekazywania auta małżonce, nie będzie działał w charakterze podatnika VAT. Sam wykup odbywa się poza prowadzoną działalnością gospodarczą, podobnie jak późniejsze przekazanie samochodu małżonce w formie darowizny. Jest ona wyrazem uprawnień wynikających z prawa własności przysługujących przedsiębiorcy w zakresie majątku prywatnego.
Brak prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego decyduje o tym, że darowizna samochodu wykupionego uprzednio na cele prywatne nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 2021 poz. 2459 t.j.)
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 138 t.j.)
Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 t.j.)
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r. poz. 685 t.j.)
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
