Obecny kryzys oraz pogarszająca się sytuacja nie tylko na rynku pracy, przyczynia się do obniżenia zamożności gospodarstw domowych oraz pogorszenia efektywności przedsiębiorstw, co w efekcie skutkować może brakiem ich płynności finansowej. Niestety na niekorzyść klientów niezapłacenie raty kredytu w terminie może prowadzić do wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank oraz rozwiązania umowy. Instytucje kredytowe są uprawnione do nadawania bankowego tytułu egzekucyjnego, na podstawie pisemnego oświadczenia klienta zawartego w umowie.
Czym jest bankowy tytuł egzekucyjny?
Instytucje bankowe mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne na podstawie posiadanych ksiąg lub innych dokumentów związanych z wykonywaniem czynności bankowych. Może on być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej. Przy czym wymagane jest złożenie przez tą osobą pisemnego oświadczenia o poddaniu się wspomnianej egzekucji.
Oświadczenie, o którym mowa powyżej, powinno określać kwotę zadłużenia, do której bank może wystawić wspomniany tytuł egzekucyjny, oraz termin, do którego bank może wystąpić o nadanie mu klauzuli wykonalności.
Nadany bankowy tytuł egzekucyjny ma taką samą moc jak wyroki bądź nakazy sądowe, a możliwość ich samodzielnego wystawiania przez instytucje kredytowe jest znacznym ułatwieniem. Jedyną czynnością, jaką bank musi wykonać jest to złożenie odpowiedniego wniosku do organów sądownictwa, aby nadały klauzulę wykonalności na omawiany tytuł egzekucyjny. Sąd podczas weryfikacji sprawdza, czy bankowy tytuł egzekucyjny posiada wymagane prawem elementy, jest zgodny z wydanym przez kredytobiorcę oświadczeniem oraz czy wniosek został złożony w wymaganym terminie. Wszystko dzieję się bez powiadamiania dłużnika podczas niejawnego posiedzenia. Bank posiadając klauzulę wykonalności może wówczas skierować sprawę do komornika.
Jak się bronić?
W praktyce najczęściej dłużnik dowiaduje się dopiero od komornika o wystawionym bankowym tytule egzekucyjnym z nadaną klauzulą wykonalności. Kredytobiorca jednak w tej sytuacji nie zostaje całkowicie bezbronny. Otóż ma prawo złożyć zażalenie na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności lub wytoczyć przeciw bankowi powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego w całości lub części.
- Zażalenie na postanowienie sądu - ma podstawę, kiedy nie zostały spełnione formalne przesłanki nadania klauzuli, przykładowo minął wskazany w oświadczeniu termin w jakim bank miał prawo do wystąpienia o jej nadanie. W przypadku, kiedy poprzez zażalenie dłużnik próbuje kwestionować zasadność wypowiedzenia umowy kredytu - nie jest to skuteczne.
- Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego - dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego w całości lub części albo ograniczenia (art. 840 k.p.c.). Zgodnie z tym może wystąpić z zarzutami dotyczącymi wierzytelności objętymi klauzulą wykonalności, wśród których mogą się znaleźć: twierdzenia o braku podstaw do wypowiedzenia umowy, do potrącenia należności bądź błędnym wyliczeniu kwoty zadłużenia. Jednak nie jest to jednoznaczne z zawieszeniem podejmowanych działań komorniczych. W tym celu kredytobiorca powinien złożyć wniosek o zabezpieczenie powództwa przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Dodatkowo jest wyznaczona opłata za pozew wynosząca 5% kwoty będącej przedmiotem sprawy.
Przedawnienie roszczeń
Stosując przepisy Kodeksu cywilnego (art. 118) roszczenia banków przedawniają się z upływem trzech lat, ponieważ należą do czynności związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarcza. Terminem początkowym okresu przedawnienia jest data spłaty raty kredytu wykazana w umowie. W sytuacji, kiedy bank postanowi wypowiedzieć umowę kredytu, raty dotychczas niewymagalne - stały się wymagalne wraz z nadejściem terminu wymówienia umowy, a więc od tej daty należy rozpocząć liczenie okresu przedawnienia. Jednak złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, powoduje naliczanie terminu przedawnienia od początku.
