Sprzedajesz a nie masz firmy - sprawdź, jakie są za to kary!

Rozpoczęcie działalności gospodarczej może wyglądać bardzo niepozornie - np. w przypadku drobnych transakcji sprzedaży na serwisach aukcyjnych. Zaczynamy wyprzedawać zbędne w domu przedmioty, które zalegają na półkach od lat, gromadząc jedynie kurz. Kiedy liczba chętnych na towary rośnie, kupujemy następne rzeczy w celu ich dalszej odsprzedaży. Ale uwaga! Podejmowanie działań zarobkowych w sposób zorganizowany i ciągły to już działalność gospodarcza. Jeżeli więc sprzedajesz a nie masz firmy - grożą Ci kary!

Co na to przepisy?

Warto zwrócić uwagę, jak aktualne przepisy definiują działalność gospodarczą. Główną podstawą prawną regulującą to zagadnienie jest Ustawa Prawo Przedsiębiorców, a konkretnie jej przepisy ogólne. Charakteryzują one działalność gospodarczą jako:

• zorganizowaną działalność zarobkowa,
• wykonywaną we własnym imieniu
• wykonywaną w sposób ciągły.

Istotne w tej kwestii będzie również wyjaśnienie pojęcia działalności gospodarczej zawartego w Ordynacji podatkowej. Definicja ta odnosi się bowiem do ww. ustawy, gdzie dodatkowo obejmuje wszelką działalność zarobkową, w tym wykonywanie wolnego zawodu oraz każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek. Co istotne, ma to zastosowanie również do czynności, których inne ustawy nie odnoszą do działalności gospodarczej lub osób je wykonujących - do przedsiębiorców.

Wyjaśnienie działalności gospodarczej znajduje się też w ustawie o PIT, która łączy w sobie obie wyżej przytoczone definicje. Natomiast bycie podatnikiem według ustawy o VAT oznacza samodzielne wykonywanie działalności gospodarczej obejmującej:

• producentów,

• handlowców,

• usługodawców,

• podmioty pozyskujące zasoby naturalne oraz rolników,

• działalność osób wykonujących wolne zawody.

Wspólnym elementem, łączącym wszystkie definicje wynikające z przepisów prawa, jest natomiast stwierdzenie, iż działalność wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, mająca charakter zarobkowy, zostanie uznana za działalność gospodarczą. Zatem osoba spełniająca powyższe przesłanki będzie zobowiązana do dokonania zgłoszenia jako prowadząca działalność.

Warto także wiedzieć, iż nie ma znaczenia wysokość osiąganych dochodów, ponieważ każda kwota, uzyskana z czynności nastawionych na uzyskanie przychodu w sposób zamierzony i ciągły, będzie uznana za prowadzenie działalności.

Kary za prowadzenie niezgłoszonej działalności gospodarczej

Prowadzenie działalności gospodarczej bez zgłoszenia jej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) najczęściej jest równoznaczne z nieuiszczaniem zobowiązań względem organów państwowych - podatków od uzyskanych dochodów, podatku VAT oraz składek na ubezpieczenia ZUS. Niestety, uchylanie się od obowiązków podatkowych w ten sposób może w niektórych przypadkach zostać surowo ukarane. Jak wynika z kodeksu wykroczeń, osoba, która wykonuje działalność gospodarczą bez:

• wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej,

• wpisu do rejestru działalności regulowanej lub

• bez wymaganej koncesji albo zezwolenia,

- podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

Brak zapłaty podatku dochodowego i VAT

Podatek należy opłacać od każdego uzyskanego dochodu, nawet jeżeli nie prowadzi się działalności gospodarczej. Uchylanie się od tego obowiązku może zostać odebrane przez organy skarbowe jako uzyskiwanie przychodów z nieujawnionych źródeł. W przypadku, gdy prowadzenie niezarejestrowanej działalności zostanie wykryte przez urzędników, wówczas osoba dokonująca daży może zostać zobowiązana do zapłaty należnego podatku wraz z odsetkami od momentu rozpoczęcia wykonywania danych czynności. Jednocześnie warto mieć na uwadze przepisy Kodeksu karnego skarbowego, w którym widnieje zapis, iż podatnik, który nie ujawnia przedmiotu lub podstawy opodatkowania, naraża podatek na uszczuplenie. W związku z tym podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych lub karze pozbawienia wolności - albo obu tym karom łącznie.

Ten sam problem dotyczy również podatku od towarów i usług. W zależności od rodzaju wykonywanych czynności (sprzedaż towarów akcyzowych, świadczenie usług maklerskich, itp.) osoba dokonująca sprzedaży może być zobowiązana do rejestracji jako czynny podatnik VAT oraz uiszczania zobowiązań z tego tytułu na konto urzędu skarbowego. W innym przypadku może być zobligowana do rejestracji dopiero, gdy przekroczy limit wartość sprzedaży w wysokości 200.000 PLN. Podobnie jak przy podatku dochodowym, osoba dokonująca sprzedaży bez rozliczeń podatku VAT może zostać zobowiązana do zwrotu zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, które mogą osiągnąć wysoką wartość.

Nieprowadzenie ewidencji księgowej

Brak formalnego zgłoszenia prowadzonej działalności zarobkowej często wiąże się również z brakiem prowadzenia wymaganych prawem ewidencji. Dokonując sprzedaży towarów lub świadczenia usług, przedsiębiorca zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji księgowej zdarzeń gospodarczych w KPiR, księgach rachunkowych, ewidencji sprzedaży lub rejestrach VAT.

W Kodeksie karnym skarbowym można przeczytać, iż podatnik, który uchyla się od prowadzenie księgi lub prowadzi ją nierzetelnie i w sposób wadliwy, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Konsekwencje braku kasy fiskalnej

Obowiązek zastosowania kasy fiskalnej w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności oraz rolników ryczałtowych reguluje ustawa o VAT. W przypadku niedopełnienia obowiązku instalacji urządzenia na podatnika może zostać nałożona dodatkowa kara w postaci zobowiązania podatkowego. Kara nakładana przez organ skarbowy wynosi 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, licząc do momentu rozpoczęcia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej.

Dodatkowo z powodu niedotrzymania wymaganych warunków przedsiębiorca nie będzie miał prawa do skorzystania z ulgi na zakup kasy rejestrującej.

Nieopłacone składki na ubezpieczenia społeczne

Obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wraz z założeniem firmy należy zgłosić się do właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za pomocą właściwego formularza. Konieczność ta wynika bezpośrednio z Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W tym przypadku brak zgłoszenia działalności gospodarczej będzie skutkował zaległościami w płatnościach składek od początku wykonywanych czynności oraz odsetkami od tych zaległości. Wysokość kary może zostać powiększona również o dodatkowe obciążenie wynoszące 100% wysokości należnych i nieopłaconych składek z tytułu ubezpieczeń społecznych.

Zatem rozpoczynając działalność zarobkową w sposób zorganizowany i ciągły, nastawioną na osiąganie dochodu, warto się dobrze zastanowić, czy brak rejestracji firmy będzie dobrym rozwiązaniem. Jak wynika z powyższych rozważań, kary za takie przewinienie mogą osiągnąć bardzo duże wartości.