Wykreślenie z VAT w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej

Z uwagi na wystąpienie różnych okoliczności faktycznych oraz prawnych naczelnik US może dokonać wykreślenia podatnika z rejestru podatku VAT. W poniższym artykule zastanowimy się, czy taką okolicznością może być zawieszenie działalności gospodarczej oraz czy powoduje automatyczne wykreślenie z VAT.

Przyczyny powodujące wykreślenie z VAT

Zgodnie z regułą ogólną przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej przedsiębiorca ma obowiązek zarejestrować się jako podatnik VAT, składając formularz VAT-R.

Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego fakultatywnie mogą dokonać rejestracji.

Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników zwolnionych – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie. 

Należy jednak mieć na uwadze, że istnieje obszerny katalog przypadków, które mogą powodować wykreślenie z VAT podatnika.

Jak możemy przeczytać w art. 96 ust. 9 ustawy VAT, wykreślenie z VAT jest dokonywane przez naczelnika urzędu skarbowego z urzędu bez konieczności zawiadamiania podatnika o tym, jeżeli:

1. podatnik nie istnieje lub
2. mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub
3. dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub
4. podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, lub
5. posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi, lub
6. wobec tego podatnika sąd orzekł zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

Natomiast na podstawie art. 96 ust. 9a ustawy VAT wykreślenie z VATz urzędu dotyczy również podatnika, który:

1. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub
2. będąc obowiązanym do złożenia deklaracji, o której mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, nie złożył takich deklaracji za 3 kolejne miesiące bądź takiej deklaracji za kwartał, lub
3. składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży, nabycia towarów lub usług ani importu towarów z kwotami podatku do odliczenia, lub,
4. wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane, lub
5. prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.

W konsekwencji z treści art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy VAT wynika, że wykreślenie z VAT na na skutek zawieszenia działalności gospodarczej następuje, jeśli dokonywane jest na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. 

Przykład 1.

Czynny podatnik VAT zawiesił działalność gospodarczą w okresie od 1 lutego do 1 sierpnia. W takim przypadku wykreślenie z VAT będzie dokonane przez Naczelnika urzędu skarbowego na mocy art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy VAT.

Przykład 2.

Czynny podatnik VAT zawiesił działalność gospodarczą w okresie od 1 lutego do 1 lipca. Następnie zawiesił działalność w okresie od 1 września do 31 grudnia. Mimo że okres zawieszenia przekracza łącznie 6 miesięcy, to jednak nie dojdzie do wykreślenia z rejestru VAT, ponieważ nie jest to okres 6 kolejnych miesięcy.

Wykreślenie z VAT - czy zawsze występuje w przypadku zawieszenia działalności?

Warto przy tym mieć na uwadze, że zgodnie z art. 96 ust. 9b ustawy VAT, jeżeli podatnik, o którym mowa w ust. 9a pkt 1, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej będzie wykonywał czynności opodatkowane, jest on obowiązany przed dniem:

1. zawieszenia działalności gospodarczej albo
2. rozpoczęcia wykonywania takich czynności w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

– zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wskazując okres, w którym będzie je wykonywał.

W przypadku złożenia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 9b, naczelnik urzędu skarbowego nie wykreśla podatnika z rejestru albo przywraca zarejestrowanie podatnika jako podatnika VAT na okres wskazany w zawiadomieniu (art. 96 ust. 9c ustawy VAT).

Trzeba zauważyć, że na mocy art. 25 ust. 1 i ust. 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:

1. może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
2. może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;

Przykład 3.

Czynny podatnik VAT zawiesił działalność gospodarczą od 1 lutego do 31 grudnia. Przed zawieszeniem zawarł umowę najmu na okres 5 lat. Oznacza to, że w okresie zawieszenia będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu odpłatnej usługi wynajmu nieruchomości. Podatnik przed zawieszeniem działalności 31 stycznia złożył w US zawiadomienie, że w okresie zawieszenia będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu. W konsekwencji, mimo że okres zawieszenia trwa więcej niż 6 kolejnych miesięcy, na mocy art. 96 ust. 9c ustawy VAT wykreślenie z VAT nie będzie dotyczyć tego podatnika.

Zawiadomienie można złożyć również w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej. Wywołuje to analogiczne skutki podatkowe w postaci braku wykreślenia podatnika z rejestru VAT.

Reguła ogólna wskazuje, że wykreślenie z VAT dokonywane jest w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej na okres 6 kolejnych miesięcy. Od zasady tej przewidziano jednak wyjątki związane z podejmowaniem w okresie zawieszenia czynności opodatkowanych VAT.