Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną liniowo. Działalność była zawieszona przez cały rok podatkowy i nie osiągnęłam z niej żadnych przychodów ani nie poniosłam żadnych kosztów, dochód z działalności był zerowy, w związku z czym składam zerowy PIT-36L za dany rok podatkowy. W ciągu roku pracowałam na umowę o pracę. Proszę o wyjaśnienie kwestii zawieszenie działalności a rozliczenie z małżonkiem. Czy mogę rozliczyć się wspólnie z mężem?
Agnieszka, Koszalin
Jeżeli z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym i zawieszonej przez cały rok podatkowy nie osiągnięto żadnych dochodów, co zostało potwierdzone złożeniem zerowego PIT-36L z działalności, to będzie możliwe wspólne rozliczenie z małżonkiem dochodów uzyskanych z tytułu umowy o pracę.
Podatek liniowy wyklucza wspólne rozliczenie z małżonkiem
Co do zasady małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów, tak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o PIT. Jednak art. 6 ust. 2 tej ustawy przewiduje możliwość preferencyjnego opodatkowania dochodów osiąganych przez małżonków pozostających w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:
- przez cały rok podatkowy, albo
- od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego.
Przy czym wyjątek od tej zasady określony został w art. 6 ust. 8 ustawy o PIT. Wspólne rozliczenie z małżonkiem nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:
stosuje przepisy:
- a) art. 30c, lub
- b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z Ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 roku o podatku tonażowym lub Ustawy z dnia 6 lipca 2016 roku o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
W art. 30c ustawy o PIT mowa o podatku liniowym, co oznacza, że wspólne rozliczenie z małżonkiem nie jest dopuszczalne wtedy, gdy chociaż jedno z małżonków stosuje jako formę opodatkowania podatek liniowy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów czy poniesionych kosztów uzyskania przychodów.
Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że wspólne opodatkowanie małżonków stanowi odstępstwo od generalnej zasady odrębnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie. Prawa do łącznego opodatkowania dochodów pozbawieni zostali m.in. małżonkowie w sytuacji, gdy w roku podatkowym chociażby jedno z nich opodatkowało swoje dochody podatkiem liniowym. W konsekwencji opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej liniowym podatkiem dochodowym stanowi przesłankę do utraty możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem (nawet dochodów uzyskiwanych ze źródeł innych niż prowadzona działalność gospodarcza).
Zawieszenie działalności opodatkowanej podatkiem liniowym a rozliczenie z małżonkiem
Należy mieć na uwadze, że sam fakt zawieszenia działalności gospodarczej nie oznacza, że firma przestaje istnieć. Zawieszenie działalności gospodarczej jest instytucją prawną, która umożliwia przedsiębiorcy czasowe zaprzestanie wykonywania działalności bez konieczności jej likwidacji. Oznacza to, że firma formalnie nadal istnieje, jest wpisana do odpowiednich rejestrów (np. CEIDG lub KRS), zachowuje swoją tożsamość prawną, NIP, REGON. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać tej działalności i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, jednak w dalszym ciągu ma pewne prawa i obowiązki, w szczególności może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Niekiedy przedsiębiorca w trakcie zawieszenia działalności ponosi koszty wynikające z tytułu wcześniej zawartych umów zobowiązań (np. opłaty za najem lokalu przeznaczonego na cele działalności, opłaty za media, abonament za telefon czy internet). Co więcej, przedsiębiorca podczas zawieszenia działalności może również osiągać pewne przychody, np. z tytułu sprzedaży środków trwałych lub wyposażenia czy przychody finansowe.
Jeżeli zatem w danym roku podatkowym osiągnięto przychody lub poniesiono koszty z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, to nawet jeśli działalność pozostawała zawieszona przez cały rok podatkowy, przedsiębiorca nie ma wówczas prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
Przykład 1.
Pani Adriana prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Działalność pozostawała zawieszona przez cały rok podatkowy, jednak w lipcu 2024 roku kobieta sprzedała środek trwały. Przychód ze sprzedaży (i ewentualny koszt) należy wykazać w zeznaniu rocznym za 2024 rok. W konsekwencji pani Adriana nie może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem z dochodów uzyskanych z umowy o pracę. Aktualnie obowiązujące przepisy pozwalają na wspólne rozliczenie z małżonkiem w sytuacji, gdy pomimo podlegania przepisom o podatku liniowym przedsiębiorcy składają „zerowy” PIT-36L, ponieważ przez cały rok podatkowy nie osiągnęli żadnych przychodów ani nie ponieśli żadnych kosztów uzyskania przychodów, do których mają zastosowanie przepisy o podatku liniowym (np. w związku z zawieszeniem działalności gospodarczej). W odniesieniu do dochodów uzyskanych za dany rok podatkowy może być zastosowane łączne opodatkowanie dochodów małżonków przewidziane w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdy do któregoś z małżonków prowadzącego działalność gospodarczą mają zastosowanie przepisy o podatku liniowym, ale złoży on „zerowy” PIT-36L, co oznacza, że:
- przez cały rok podatkowy nie osiągnął przychodów, ani
- nie poniósł kosztów uzyskania przychodów, ani
- nie był obowiązany lub nie korzysta z uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, ani
- nie jest obowiązany albo nie korzysta z uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.
Jeżeli zatem przedsiębiorca, który wybrał jako formę opodatkowania podatek liniowy, ale jego działalność pozostaje zawieszona w danym roku podatkowym i dodatkowo nie uzyskał on żadnych przychodów ani nie poniósł żadnych kosztów ze źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, to ma on prawo do wspólnego rozliczenia z małżonkiem w zakresie dochodów z innych źródeł przychodów opodatkowanych skalą podatkową (np. umowy o pracę), oczywiście przy spełnieniu pozostałych warunków wspólnego rozliczenia z małżonkiem. W takiej sytuacji podatnik może dokonać łącznego opodatkowania dochodów z małżonkiem (opodatkowanych skalą podatkową), o ile fakt nieuzyskania dochodów opodatkowanych podatkiem liniowym zostanie udokumentowany złożonym „zerowym” zeznaniem podatkowym PIT-36L.
Przykład 2.
Jeżeli pani Adriana z przykładu 1. nie sprzedałaby środka trwałego, a także nie uzyskałaby żadnych innych przychodów ani nie poniosła żadnych kosztów z działalności gospodarczej w 2024 roku, to złożyłaby wówczas zerowy PIT-36L. W takiej sytuacji możliwe byłoby wspólne rozliczenie z małżonkiem z dochodów uzyskanych z umowy o pracę.
