Wirtualna waluta może być przedmiotem obrotu gospodarczego, co oznacza, że nie tylko może zostać sprzedana, ale również podarowana. Warto zatem zastanowić się nad skutkami podatkowymi dokonania darowizny wirtualnej waluty oraz ewentualnego wpływu na późniejsze kwestie odpłatnego zbycia. Wyjaśniamy czy darowizna wirtualnej waluty powinna być opodatkowana!
Darowizna wirtualnej waluty a podatek od spadków i darowizn
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.
Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Podkreślenia wymaga, że przedmiotem darowizny mogą być zarówno rzeczy materialne, jak i prawa majątkowe.
Chociaż wirtualna waluta nie jest rzeczą materialną, to jednak jest to prawo majątkowe.
Możemy wskazać, że prawa majątkowe to prawa podmiotowe pozostające w ścisłym związku z ekonomicznym interesem uprawnionego, związane z jego majątkiem charakteryzujące się dwoma podstawowymi cechami, tj.:
działalnością (mogą być przedmiotem obrotu),
posiadaniem określonej wartości majątkowej.
Do tej kategorii należy zatem zaliczyć te wszystkie uprawnienia, które nie przyjmują postaci rzeczy, a stanowią jednocześnie wymierne korzyści, którymi można rozporządzać, albo z których można czerpać korzyści.
W tej kategorii mieści się więc waluta wirtualna, bo nie przyjmuje postaci rzeczy, a wiążą się z nią wymierne korzyści.
Powyższe oznacza, że darowizna wirtualnej waluty jest traktowana jako darowizna prawa majątkowego, a więc jest to czynność prawna podlegająca opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Takie samo stanowisko zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 19 lipca 2021 roku, nr 0111-KDIB2-3.4015.78.2021.3.BD.
W przypadku darowizny wirtualnej waluty obowiązek podatkowy spoczywa na osobie obdarowanej. Jeżeli darowizna została zawarta pomiędzy członkami najbliższej rodziny, to obdarowany może skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku. Warunkiem jest zgłoszenie faktu nabycia do naczelnika Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny na formularzu SD-Z2.
Sprzedaż wirtualnych walut otrzymanych w drodze darowizny
W przypadku odpłatnego zbycia wirtualnej waluty mamy do czynienia z przychodem podatkowym podlegającym opodatkowaniu PIT. Powstały z tego tytułu przychód jest kwalifikowany do kapitałów pieniężnych.
Art. 30b ust. 1a ustawy PIT podaje, że stawka podatku wynosi w takim przypadku 19%, a podatek obliczany jest od uzyskanego dochodu. Natomiast wspomnianym dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 14-16.
Przyjrzyjmy się zatem bliżej zagadnieniu kosztów podatkowych w przypadku sprzedaży wirtualnej waluty.
Zgodnie z art. 22 ust. 14 ustawy PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia wirtualnej waluty stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie takiej waluty oraz koszty związane z jej zbyciem, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Z treści cytowanego wyżej przepisu wynika, że kosztami podatkowymi z tytułu zbycia wirtualnych walut są wszystkie udokumentowane, poniesione w danym roku podatkowym wydatki, których bezpośrednim celem jest nabycie takich walut.
Kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. W ich przypadku możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Zatem koszty bezpośrednie to te, które można na podstawie pomiaru lub dokumentów źródłowych zaliczyć wprost na określony produkt. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru.
Natomiast „pośrednie koszty uzyskania przychodów” to takie wydatki, których ponoszenie jest racjonalnie uzasadnione jako służące osiąganiu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu ich źródła, nie ma jednak możliwości przypisania ich do określonych, konkretnych przychodów. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika – brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód.
Przykładowo w piśmie Dyrektora KIS z 6 września 2021 roku, nr 0113-KDIPT2-1.4011.539.2021.2.AP czytamy, że podatnik nie może zaliczyć poniesionych wydatków pośrednich (zakup sprzętu komputerowego, zakup usług telekomunikacyjnych, zakup energii elektrycznej, kosztów bankowych) do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zwróćmy zatem uwagę, że kosztami podatkowymi są wyłącznie te wydatki, które zostały faktycznie poniesione na nabycie wirtualnych walut. Tymczasem darowizna jest czynnością nieodpłatną, w związku z czym obdarowany nie ponosi żadnego ekonomicznego wydatku. Nie pojawia się w takiej sytuacji koszt podatkowy.
Jeżeli zatem osoba obdarowana dokonuje sprzedaży wirtualnych walut otrzymanych w drodze darowizny, to w przypadku sprzedaży 19% podatek zapłaci od uzyskanego przychodu. Nie ma możliwości pomniejszenia przychodu o uzyskane koszty podatkowe.
Jak widać z przedstawionej analizy, darowizna wirtualnej waluty wywołuje określone skutki podatkowe zarówno na gruncie podatku od spadków i darowizn, jak i podatku dochodowego od osób fizycznych.
Warto zapamiętać, że darowizna wirtualnych walut podlega regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Natomiast otrzymane w darowiźnie wirtualne waluty nie są kosztem w momencie odpłatnego zbycia.
