Zgodnie z art. 73 pkt 20 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 zwanej dalej ustawą o SARS-CoV-2 przedsiębiorca, a także organizacja pozarządowa oraz państwowa osoba prawna, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, może zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo na dofinansowanie do wynagrodzeń z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19.
Na co zwrócić szczególną uwagę przy ubieganiu się o dofinansowanie do wynagrodzeń z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy? Na to pytanie odpowiadamy w niniejszym artykule.
Obniżenie wymiaru czasu pracy lub wystąpienie przestoju w pracy pracownika
Przedsiębiorca, u którego wystąpiły negatywne konsekwencje oddziaływania COVID-19, może ubiegać się o dofinansowanie z FGŚP (gdzie podmiotem obsługującym jest wojewódzki urząd pracy zwany dalej WUP) z tytułu:
- zastosowania obniżenia wymiaru czasu pracy,
- wystąpienia przestoju w pracy pracowników.
Osoby, na które można uzyskać dofinansowanie, to osoby świadczące pracę na podstawie stosunku pracy, umowy o pracę nakładczą, umowy-zlecenia bądź innej umowy o świadczeniu usług.
Co istotne, przedsiębiorca ma możliwość ubiegania się o świadczenia z FGŚP z obydwu tytułów jednocześnie, jednak na jednego pracownika na ten sam okres może przypadać tylko jedna opcja.
Jeżeli zdarzy się, że przedsiębiorca będzie chciał skorzystać jednocześnie z dwóch opcji w sposób mieszany, który polega na tym, że w jednym miesiącu część pracowników pracuje w ramach przestoju, a dla drugiej części pracowników obniża się wymiar czasu pracy, natomiast w kolejnym miesiącu następuje rotacja tych pracowników z jednej opcji do drugiej, wówczas przedsiębiorca będzie musiał co miesiąc składać odrębny wniosek. Wyklucza to zatem możliwość złożenia jednego wniosku od razu na 3 miesiące.
O dofinansowanie do wynagrodzeń z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy lub z powodu wprowadzonego przestoju z FGŚP firmy mogą starać się niemal do końca września 2020 r., jednak nie warto zwlekać, ponieważ pula środków jest ograniczona.
Niniejsza publikacja skupia się na opcji pierwszej, a więc dotyczącej obniżenia wymiaru czasu pracy.
Kto może składać wniosek dofinansowanie do wynagrodzeń?
Wnioski o dofinansowanie do wynagrodzeń z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy lub z powodu wprowadzonego przestoju mogą składać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zatrudniające przynajmniej jednego pracownika, spółki osobowe (wspólnicy spółki cywilnej), kapitałowe, organizacje pozarządowe.
Pracodawca chce złożyć wniosek o dofinansowanie do wynagrodzeń – co dalej?
Pracodawca wniosek o dofinansowanie do wynagrodzeń z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy lub z powodu wprowadzonego przestoju z FGŚP może złożyć zarówno w formie papierowej, jak i w formie elektronicznej poprzez poniższy link:
https://www.praca.gov.pl/eurzad/index.eup#/inneSprawy/listaDokumentow?dest=TARCZA.
Pracodawca ma możliwość złożyć wniosek:
- od razu za 3 miesiące z góry (jeżeli nie będzie w tym okresie przesunięć pracowników z opcji przestoju do obniżenia czasu pracy i odwrotnie),
- za każdy miesiąc odrębnie.
W przypadku wnioskowania o dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP powstaje wiele wątpliwości związanych z jednoczesnym korzystaniem ze zwolnienia ze składek ZUS.
W tej sytuacji istnieją dwie opcje:
- przedsiębiorca składa jeden wniosek i uwzględnia w wykazie pracowników (plik xlsx), że są oni objęci zwolnieniem ze składek ZUS, a w punkcie 6 wniosku, w podpunkcie „b” nie ujmuje żadnej kwoty (ani też 0),
- przedsiębiorca składa jeden wniosek za każdy miesiąc.
Drugą opcję warto przemyśleć szczególnie wówczas, gdy pracodawca nie jest pewien, czy utrzyma miejsca pracy przez 3 miesiące pobierania dofinansowania i dodatkowo 3 miesiące po tym czasie.
Jeżeli zdarzy się, że pracodawca jednak wyśle wniosek o dofinansowanie do wynagrodzeń i składek ZUS za okres objęty zwolnieniem z ZUS, może on jeszcze w ramach pisma do WUP złożyć wyjaśnienie prostujące tę kwestię.
Jeżeli jednak pracodawca otrzymał już dofinansowanie (do wynagrodzenia + składki ZUS), może on w ramach jego rozliczenia zwrócić tę część kwoty (składki ZUS), na którą przyznano zwolnienie z opłacania ZUS.
Pracodawca składa wniosek w maju 2020 r.
Pracodawca, który złoży wniosek o dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP w maju 2020 r. niezależnie od tego, czy zrobi to pierwszego czy ostatniego dnia maja, będzie mógł ubiegać się o dopłaty do wynagrodzeń za ten miesiąc lub od tego miesiąca.
Innymi słowy, wniosek złożony w maju 2020 r. obejmie wynagrodzenia za maj 2020 r. bez względu na to, czy są one wypłacone ostatniego dnia maja czy np. 10 czerwca 2020 r.
Innym niezwykle istotnym elementem jest to, że pracodawca nie może złożyć wniosku np. 31 maja 2020 r. i uwzględnić w nim dofinansowania do majowego wynagrodzenia, jeżeli okres porównania przychodów dotyczy także maja 2020 r.
Przykład 1.
Przedsiębiorca zatrudniający 11 pracowników spełnia warunki obniżki przychodów w kwietniu i w maju 2019 r. oraz w kwietniu i w maju 2020 r.
W tym wypadku pracodawca może złożyć wniosek najwcześniej 1 czerwca 2020 r. z uwagi na to, że okres porównawczy przychodów obejmuje jeszcze maj 2020 r. (cały miesiąc). Dofinansowanie do wynagrodzenia, o jakie będzie mógł się ubiegać pracodawca, obejmie więc czerwiec, lipiec i sierpień 2020 r., jeżeli zdecyduje się on złożyć wniosek z góry na 3 miesiące.
Dodatkowo należy brać aktualnie pod uwagę obciążenie urzędów zwiększoną ilością pracy. Mogą one przyznać dofinansowanie po wypłacie wynagrodzeń, co oznacza, że jej koszt będzie musiał najpierw pokryć w całości pracodawca, a dopiero później otrzyma on zwrot w wysokości należnych dopłat.
Na kogo może być przyznane dofinansowanie?
Jak już wyżej wspomniano, dofinansowanie do wynagrodzeń może być przyznane wobec osób zatrudnionych na umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą, umowę zlecenie oraz inną umowę o świadczenie usług.
Powyższe należy uzupełnić informacją, że pracownicy przebywający na świadczeniu chorobowym (wynagrodzenie chorobowe) także mogą być objęci dopłatami. Jednak w przypadku pracownika pobierającego zasiłek chorobowy przedsiębiorca może złożyć wniosek o dofinansowanie do jego wynagrodzenia dopiero po jego powrocie z zasiłku.
Ta sama sytuacja dotyczy osób przebywających na urlopie macierzyńskim czy pobierających świadczenie rehabilitacyjne.
Bez problemu natomiast pracodawca może ubiegać się o dofinansowanie dla osoby otrzymującej wynagrodzenie chorobowe. Ponadto gdy pracownik w trakcie wypłacania dofinansowania zachoruje i będzie otrzymywał wynagrodzenie chorobowe, wówczas dopłata do jego wynagrodzenia nie ulegnie zmianie w trakcie otrzymywania środków (rozliczenie następuje dopiero po upływie okresu dofinansowania). . Natomiast w końcowym rozliczeniu pracodawca będzie zobowiązany do zwrotu nadwyżki otrzymanych środków w odniesieniu do takich pracowników.
W myśl art. 15g ust. 7 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zwanej dalej ustawą o COVID-19 dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń tych pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, o którym mowa w ust. 1, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS, czyli przekroczyło 15 595,74 zł.
Fundamentalne uwarunkowania – pogarszająca się sytuacja tylko z tytułu COVID-19
Podstawowym warunkiem kwalifikacji do omawianego dofinansowania jest poniesienie przez przedsiębiorcę negatywnych skutków oddziaływania COVID-19. W związku z tym jeżeli WUP po weryfikacji uzna, że przesłanki niekorzystnej, pogarszającej się sytuacji firmy wystąpiły np. kilka miesięcy przed wystąpieniem COVID-19, może odmówić przyznania świadczenia.
Fundamentalne uwarunkowania – brak przesłanek upadłościowych
Drugi warunek przyznania dofinansowania stanowi brak wystąpienia przesłanek upadłościowych. To oznacza, że przedsiębiorca jest zobligowany do przeanalizowania przyczyny gorszego stanu firmy pod kątem warunków występujących w art. 11 lub art. 13 ust. 3 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe.
Fundamentalne uwarunkowania – brak zaległości podatkowych i ZUS
Trzeci warunek kwalifikujący do ubiegania się o dofinansowanie do kosztów wynagrodzeń z WUP stanowi brak zaległości podatkowych i w składkach ZUS na 30 września 2019 r.
Jednak tu występuje wyjątek – mianowicie, gdy przedsiębiorca zawarł z urzędem skarbowym lub ZUS (decyzja potwierdzająca możliwość ratalnego spłacania lub odroczenia w czasie otrzymana najpóźniej w dniu złożenia wniosku) umowę o ratalne spłacanie zaległości w podatkach i w składkach ZUS albo o odroczenie płatności i wywiązuje się z tych umów. Należy przy tym pamiętać, że samo zawarcie umowy bez decyzji organu podatkowego lub ZUS nie stanowi spełnienia omawianego warunku o otrzymaniu dofinansowania.
Fundamentalne uwarunkowania – spadek obrotów
Czwartym warunkiem ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP jest wystąpienie w określonych przedziałach czasowych określonego w ustawie minimalnego obniżenia obrotów firmy.
Art. 15g ust. 9 ustawy o COVID-19 mówi, że spadek sprzedaży towarów lub usług można mierzyć ilościowo lub wartościowo. Spadek obrotów gospodarczych w takim rozumieniu kwalifikuje przedsiębiorcę do ubiegania się o wsparcie w ramach FGŚP, jeżeli był on:
- nie mniejszy niż 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, czyli w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, lub
- nie mniejszy niż 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, czyli w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.
Co to oznacza w praktyce?
Badaniu poziomu sprzedaży podlegają łączne przychody ze sprzedaży:
- obejmujące nieprzerwany okres 60 dni albo 30 dni,
- występujące między 1 stycznia 2020 r. a dniem złożenia wniosku o dofinansowanie,
- porównywane do dokładnie tego samego okresu w 2019 r.
Przedsiębiorca ma do wyboru (w zależności od poziomu spadku obrotów w swojej firmie):
- porównanie nieprzerwanego okresu 60 dni w 2019 r. oraz w 2020 r. (okres od 1 stycznia do dnia złożenia wniosku),
- porównanie nieprzerwanego okresu 30 dni, ale tylko w 2020 r. (okres od 1 stycznia do dnia złożenia wniosku) w stosunku do 30 dni poprzedzających ten okres.
Przykład 2.
Pracodawca przed wypełnianiem wniosku ustalił, że największy spadek przychodów zanotował od 23 lutego 2020 r. do 23 kwietnia 2020 r. (60 dni) w stosunku do tego samego okresu w 2019 r. Spadek ten wyniósł 39%. Pracodawca może w ten sposób ustalić największy spadek obrotów. Najważniejsze, aby koniec okresu 60 dni następował w miesiącu poprzednim w stosunku do miesiąca złożenia wniosku.
Warto zaakcentować, że badanie przez WUP spadku obrotów następuje w chwili analizy wniosku pracodawcy. Z wyjaśnień urzędników wynika, że w kolejnych okresach obroty firmy nie są przedmiotem zainteresowania urzędu.
Kolejnym obowiązkowym elementem wniosku o dofinansowanie do wynagrodzeń jest porozumienie zawarte z pracownikami, określające warunki obniżenia wymiaru czasu pracy (i/lub przestoju ekonomicznego). O tym i o wielu innych wątpliwościach i ich rozwiązaniach w drugiej części publikacji.
