Formalności celne przy eksporcie towarów poza UE

Przedsiębiorstwa zajmujące się eksportem towarów muszą pamiętać o licznych obowiązkach podatkowych i celnych. Ich zakres jest uzależniony przede wszystkim od tego, gdzie dokładnie wykonywany będzie eksport – czy w ramach Unii Europejskiej lub obszaru EOG, czy też do krajów trzecich. Jakie występują formalności celne przy eksporcie towarów poza UE?

Czym jest eksport towarów?

Pojęcie eksportu towarów zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 8 Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem eksport towarów to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

• dostawcę lub na jego rzecz, lub
• nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych bądź innych środków transportu służących do celów prywatnych

– jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.

Eksport towarów poza terytorium UE to więc nic innego, jak wywożenie określonych dóbr rzeczowych do kraju niebędącego członkiem Unii Europejskiej bez względu na to, w której części świata się on znajduje.

Eksport towarów poza UE a procedura celna

Eksport towarów poza terytorium Unii Europejskiej wiąże się z konieczności dopełnienia formalności celnych. Bez znaczenia jest tutaj liczba eksportowanych towarów, cło może więc zostać naliczone także wobec jednej rzeczy. Rodzaj wywożonych produktów odgrywa już jednak znacznie większą rolę, ponieważ wpływa na wartość naliczanego cła, czasami na brak obowiązku celnego.

Procedura celna przy eksporcie towarów poza UE dla eksportera sprowadza się do 4 podstawowych kroków:

1. zgłoszenia eksportowanych przedmiotów do procedury wywozu;
2. przyjęcia zgłoszenia celnego przez właściwy urząd celno-skarbowy, utworzenie numeru ewidencyjnego operacji wywozowej oraz przesłanie go do eksportera;
3. dokonania kontroli celnej towarów oraz zwolnienie ich do wywozu, gdy rzecz może zostać wywieziona poza UE. Na tym etapie wygenerowany zostaje EAD (Wywozowy Dokument Towarzyszący);
4. udzielenia zgody przez urząd celno-skarbowy na opuszczenie przez towar unijnego obszaru celnego oraz zwolnienie towaru w systemie.

Formalności celne przy eksporcie towarów poza UE

Przedstawienie organom celnym towarów do wysyłki poza UE oraz wylegitymowanie się numerem EORI to jednak niejedyne obowiązki, które spoczywają na eksporterze. Niezbędne jest bowiem przygotowanie odpowiedniej dokumentacji wysyłkowej, do której należą:

• faktura handlowa lub inny dowód sprzedaży towaru;
• list przewozowy;
• faktura za transport i jego organizację;
• packing list będąca instrukcją zapakowania towaru na czas transportu;
• inne dokumenty, które będą wymagane ze względu na rodzaj towaru (np. procedura postępowania ze środkami wymagającymi zachowania odpowiedniej temperatury przewozu – dotyczy to przede wszystkim wrażliwych wyrobów medycznych i farmaceutycznych).

Po zebraniu odpowiedniej ilości dokumentów eksporter dokonuje zgłoszenia celnego poprzez system AES (Automatyczny System Eksportu). Formularz celny znajduje się na oficjalnej rządowej stronie PUESC pod adresem https://puesc.gov.pl/

Organy celne dopuszczają także ustną formę zgłaszania wywozu towarów poza terytorium UE. Dotyczy to:

• towarów o charakterze niehandlowym (są to towary umieszczane w przesyłkach wysyłanych przez osoby prywatne innym osobom prywatnym, jeżeli takie przesyłki mają charakter okazjonalny, zawierają towary, które są przeznaczone wyłącznie na użytek własny odbiorcy lub jego rodziny i które ze względu na swój charakter lub ilość nie posiadają żadnego przeznaczenia handlowego oraz są wysyłane przez nadawcę do odbiorcy bez żadnego rodzaju opłat);
• towarów o charakterze handlowym, pod warunkiem że ich wartość nie przekracza 1000 euro lub ich masa netto nie przekracza 1000 kg;
• towarów znajdujących się w bagażu osobistym podróżnych, w przypadku gdy mają charakter okazjonalny oraz składają się wyłącznie z towarów przeznaczonych na użytek własny podróżnych lub ich rodzin, lub z towarów przeznaczonych na prezenty; rodzaj i ilość takich towarów nie może wskazywać na ich przywóz lub wywóz w celach handlowych.

Odprawa celna, a więc naliczenie odpowiednich opłat i uiszczenie ich na rachunek właściwej agencji celnej, może nastąpić samodzielnie przez eksportera. W przypadku pomyłki przedsiębiorca będzie jednak odpowiedzialny za całe zdarzenie, co z pewnością znacząco wydłuży okres oczekiwania na wysłanie towarów. W związku z powyższym odprawę można zlecić pracownikom organów celnych, choć oczywiście nastąpi to za dodatkową odpłatnością. Eksporter zyskuje jednak gwarancję, że cała procedura będzie wykonana poprawnie i skróci czas oczekiwania na wysyłkę towarów.

Cło przy eksporcie towarów poza UE

Co do zasady eksporter nie jest zobowiązany do zapłacenia cła przy wywożeniu towarów poza UE. Obowiązek ten obciąża bowiem importera – nabywcę określonych rzeczy. Nieco inaczej przedstawia się kwestia podatku VAT przy eksporcie.

Zgodnie z treścią art. 41 ust. 6–8 ustawy o podatku od towarów i usług stawkę podatku 0% stosuje się w eksporcie towarów poza UE pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Takim dokumentem jest w szczególności:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu;
• dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
• zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.

Jeżeli powyższy warunek nie został spełniony, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania dokumentu wymienionego wcześniej przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. W przypadku nieotrzymania tego dokumentu w terminie określonym w zdaniu poprzednim mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju.

Podsumowując, eksport towarów poza UE nie wymaga uiszczania przez eksportera żadnych opłat celnych. Z drugiej strony wysyłający musi pamiętać o zebraniu dokumentów potrzebnych do wysłania danej rzeczy oraz zainicjowania procedury celnej (w formie elektronicznej lub ustnej). Co do zasady eksport poza UE jest opodatkowany zerową stawką podatku VAT.