Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej (art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej zwanej u.p.d.o.f.). Ile wynosi kwota zmniejszająca podatek po ustaniu zatrudnienia?
Zaliczka na podatek dochodowy – według jakich zasad jest pobierana?
Zaliczki na podatek dochodowy pobierane są według zasad określonych w art. 32 u.p.d.o.f., zgodnie z którymi pomniejsza się je o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Jednak pracownik powinien przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym, złożyć pracodawcy oświadczenie na formularzu według wzoru, ze wskazaniem że:
-
nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika,
-
nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
-
nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3,
-
nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
-
ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia (art. 32 ust. 3 u.p.d.o.f.).
Poprzez powyższe oświadczenie, pracownik upoważnia płatnika do uwzględniania pomniejszonej kwoty podatku przy obliczaniu zaliczek z wynagrodzenia wypłacanego w trakcie zatrudnienia. Zdarzają się jednak sytuacje, w których pracodawca wypłaca wynagrodzenie już po ustaniu stosunku pracy. Wówczas pracodawca przy wyliczaniu wynagrodzenia, powinien nadal uwzględniać zaliczkę pomniejszoną o kwotę podatku.
Kwota zmniejszająca podatek – czy obowiązuje przy wyliczeniu wynagrodzenia już po ustaniu zatrudnienia?
Warto podkreślić, że pracownik upoważnia płatnika w stosownym oświadczeniu do pomniejszenia zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek od wypłaconego wynagrodzenia. Powyższe oświadczenie powinno być złożone przez pracownika jeszcze przed pierwszą wypłatą.
Należy dodać, że oświadczenie składane przez pracownika, zachowuje swoją ważność po rozwiązaniu umowy o pracę. Zazwyczaj ostatnie wynagrodzenie jest naliczane i wypłacane już po ustaniu stosunku pracy, zatem powinno uwzględniać dotychczasowe reguły naliczania zaliczki na podatek dochodowy. W powyższej sytuacji, stan faktyczny musi być zgodny ze złożonym wcześniej formularzem PIT-2 i brakiem odmiennej decyzji pracownika w zakresie pobierania pomniejszonych zaliczek na podatek.
Należy wskazać, że mimo wcześniejszego odmiennego stanowiska Ministerstwa Finansów, wyżej wskazane oświadczenie o pomniejszeniu zaliczki na podatek, obowiązuje również przy naliczaniu płacy, którą pracownik otrzymuje już po ustaniu zatrudnienia.
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 marca 2016 roku (sygn. akt II FSK 41/14):
„(...)pomniejszenie zaliczki w sposób określony w art. 32 ust. 3 u.p.d.o.f. i stosownie do złożonego przez pracownika oświadczenia, o którym mowa w tym przepisie, możliwe jest także wtedy, gdy w momencie dokonywania wypłaty stosunek pracy już ustał, a więc jego strony nie są już dla siebie pracownikiem i zakładem pracy (…) Skoro w zmianie interpretacji indywidualnej Minister Finansów nadal potwierdził, że w takiej sytuacji dokonana wypłata stanowi wynagrodzenie ze stosunku pracy - co jest oczywiste - oraz, że Spółka przy dokonywaniu tej wypłaty, działając jako płatnik powinna uwzględnić koszty uzyskania przychodów określone w art. 22 ust. 2 u.p.d.o.f. (jak dla stosunku pracy) - co również jest oczywiste, to niezrozumiałe jest, dlaczego w ocenie tegoż Ministra Finansów, niemożliwe jest już pomniejszenie przez Spółkę, działającą również w charakterze płatnika, zaliczki w sposób określony w art., o którym mowa w tym przepisie”.Powyższy wyrok wpłynął na zmianę interpretacji indywidualnej Ministra Finansów z dnia 30 listopada 2012 roku (nr DD3/033/22/OBQ/12/PK-463) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych i uznanie, że po ustaniu zatrudnienia możliwe jest pomniejszenie zaliczki określonej w art. 32 ust. 3 u.p.d.o.f. i stosownie do złożonego przez pracownika oświadczenia."
Jaka jest kwota zmniejszająca podatek i wysokość zaliczki w 2019 roku?
Zgodnie z art. 27 ust. 1b. u.p.d.o.f. podatek dochodowy pobiera się od podstawy jego obliczenia, według następującej skali:
-
w przypadku podatników, których dochody nie przekroczą kwoty 85 528 zł stanowiącej górnej granicy pierwszego przedziału skali określonej w ust. 1 – kwota zmniejszająca podatek, wynosi 556,02 zł rocznie;
-
w przypadku podatników, których dochody przekroczą kwotę 85 528 zł stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali określonej w ust. 1 – zaliczki nie pomniejsza się o kwotę zmniejszającą podatek, o której mowa w pkt 1.
Zatem, jeśli pracownicy otrzymują dochody, które nie przekraczają 85 528 zł, pracodawcy powinni naliczać mniejsze zaliczki na podatek, tj. kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli 46,33 zł miesięcznie. Warunkiem jest złożenie przez pracownika oświadczenia o pomniejszeniu zaliczki na podatek, przed naliczeniem pierwszej wypłaty.
Przykład 1.
Pan Jan złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2 przed naliczeniem pierwszego wynagrodzenia. Pracownik w czerwcu 2019 roku uzyskał przychód ze stosunku pracy w wysokości 78 000 zł. Pracodawca ustalił zaliczkę na podatek dochodowy, z uwzględnieniem ulgi podatkowej w wysokości 46,33 zł miesięcznie. Koszty uzyskania przychodów wynoszą 111,25 zł. Pracodawca rozwiązał z panem Janem umowę z końcem sierpnia 2019 roku. Zatem wynagrodzenie wypłacone pracownikowi 10 września 2019 roku, powinno uwzględniać zaliczkę pomniejszoną o kwotę podatku.
Konkludując, należy podkreślić, że ustanie zatrudnienia nie powoduje, iż płatnik traci uprawnienie do pomniejszenia zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek od wypłaconego po tej dacie wynagrodzenia. Ważne jest, aby w chwili naliczania pracownikowi płacy, nadal obowiązywało jego oświadczenie zgodne z PIT-2. Natomiast pracodawca będzie mógł uwzględnić kwotę zmniejszającą podatek przy wypłacie wynagrodzenia w kolejnym miesiącu po rozwiązaniu stosunku pracy.
