Podatek VAT należy do takich danin, w których po stronie przedsiębiorcy leży obowiązek obliczenia należnej urzędowi kwoty, a następnie odprowadzenia jej na konto tego urzędu. Z tego powodu przedsiębiorcy mogą niejednokrotnie nie uregulować należności w terminie. Jakie w tej sytuacji mogą grozić kary? Od czego zależą?
Niezapłacenie podatku VAT może wystąpić w sytuacji, gdy podatnik złożył w terminie rzetelną i niewadliwą deklarację. W takim przypadku, jak przewidziano w art. 57 Kodeksu karnego skarbowego, czyn uznawany jest za wykroczenie skarbowe dopiero w momencie uporczywego niewpłacania podatku. Oznacza to, że podatnik, który jednorazowo dopuścił się nieuregulowania należności, nie musi obawiać się grzywny ze strony organów skarbowych. Jednakże przepisy nie precyzują, w którym momencie zaczyna się taka uporczywość - w związku z tym trudno określić, przy którym nieopłaconym w terminie podatku zostaną podjęte działania. Grzywna za wykroczenie, jakim jest uporczywe nieterminowe opłacenie podatku, może wynieść od 160 do 32 000 zł.
W innej sytuacji jest natomiast przedsiębiorca, który uchyla się od opodatkowania - zgodnie z art. 54 ww. kodeksu. Taki czyn ma miejsce, gdy podatnik nie ujawnia organowi skarbowemu zdarzeń, które powinny zostać włączone do podstawy opodatkowania.
WAŻNE! Uchylanie się od opodatkowania to także niezłożenie w terminie deklaracji VAT. Taki czyn traktowany jest jako niezgłoszenie zdarzeń, podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Natomiast w art. 55 kodeksu opisano oszustwo podatkowe. Jest to sytuacja, w której podmiot ujawnia zdarzenia gospodarcze, przedstawia organowi podatkowemu podstawę opodatkowania, natomiast robi to nierzetelnie - zatajając część obrotu w deklaracji.
Oba te czyny - uchylenie się od opodatkowania oraz oszustwo podatkowe - podlegają ukaraniu w taki sam sposób, a uznanie ich za przestępstwo lub wykroczenie zależne jest od szkodliwość społecznej danego czynu. Jeśli bowiem nieodprowadzona kwota podatku nie przekroczy ustawowo ustalonego progu 8000 zł, to zdarzenie takie zostanie zakwalifikowane jako wykroczenie. W takiej sytuacji przedsiębiorcy grozi grzywna w wysokości od 160 do 32 000 zł.
Jeśli jednak uszczuplony lub niezapłacony podatek będzie większy, niż przewidziany w przepisach próg, ale nie przekroczy sumy 320 000 zł (określanej ustawowo jako tzw. mała wartość), to czyn zostanie uznany za przestępstwo uprzywilejowane. W takim przypadku podatnik może obawiać się grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych, co w praktyce oznacza kwotę od 533 do ponad 15 000 000 zł.
Największe restrykcje przewidziane są w przypadku, gdy nieopłacony VAT przekracza małą wartość - wtedy czyn zabroniony uznaje się za przestępstwo podstawowe. Oznacza to, że na podatnika może zostać nałożona grzywna w wysokości takiej, jak dla przestępstwa uprzywilejowanego, jednakże dodatkową konsekwencją może być także pozbawienie wolności od 5 dni do 5 lat. Oba rodzaje konsekwencji mogą być zastosowane łącznie.
