Kiedy jest możliwe obniżenie wpłat na PFRON w związku z zakupem usług lub produktów?

Pracodawcy są obowiązani do dokonywania wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Istnieje jednak sposób na obniżenie wpłat na PFRON, co zostało uregulowane w określonych przepisach prawa. Jednym z takich rozwiązań jest obniżenie wpłat na wskazany fundusz w związku z zakupem usług lub produktów od firm zatrudniających osoby niepełnosprawne. Jak to wygląda od strony prawnej – piszemy poniżej w artykule.

Obniżenie wpłat na PFRON – podstawa prawna 

Kwestie dotyczące zasad obniżenia wpłat na PFRON z tytułu zakupu usług lub produktów u pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne zostały unormowane w przepisach Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwanej dalej ustawą rehabilitacyjną.

Kiedy obniżenie wpłat na PFRON w związku z zakupem usług lub produktów od firm zatrudniających niepełnosprawnych jest możliwe? 

Obowiązkowe wpłaty na PFRON – wynikające z art. 21 ustawy rehabilitacyjnej – mogą zostać obniżone, przy czym muszą być spełnione ustawowe warunki w tym zakresie.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy rehabilitacyjnej obowiązkowe wpłaty na PFRON ulegają obniżeniu z tytułu zakupu produkcji lub usługi, z wyłączeniem handlu, odpowiednio wytworzonej bądź świadczonej przez pracodawcę zatrudniającego osoby niepełnosprawne. Oznacza to, że wspomniane wpłaty podlegają obniżeniu, jeżeli zakup produkcji lub usługi nastąpił u pracodawcy, który spełnia łącznie następujące warunki:

• zatrudnia co najmniej 25 pracowników – w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz
• osiąga wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych będących osobami niepełnosprawnymi zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności lub do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych – w wysokości co najmniej 30%.

Warunki zastosowania obniżenia wpłat na PFRON 

Warunkiem obniżenia wpłaty na PFRON jest:

• udokumentowanie zakupu fakturą;
• uregulowanie należności za zakup produkcji lub usługi w terminie określonym na fakturze, z tym że w przypadku płatności dokonywanych za pośrednictwem banku za datę uregulowania należności uważa się datę obciążenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu;
• udokumentowanie przez nabywcę kwoty obniżenia informacją o tej kwocie wystawioną przez sprzedającego w terminie określonym w art. 22 ust. 10 pkt 1 ustawy rehabilitacyjnej (o terminie tym będzie mowa w dalszej części artykułu). 

Wysokość obniżenia wpłaty oraz sposób jej obliczania

Obniżenie wpłaty przysługuje do wysokości 50% wpłaty na PFRON, do której obowiązany jest nabywca w danym miesiącu.

Kwota obniżenia z tytułu zakupu produkcji lub usługi odpowiednio wytworzonej bądź świadczonej przez pracodawcę zatrudniającego osoby niepełnosprawne:

• stanowi iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów;
• nie może być wyższa niż 50% kwoty należności za zakup produkcji lub usług od pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne, określonej na fakturze, pomniejszonej o kwotę podatku VAT, z uwzględnieniem korekt tej faktury.

Przy ustalaniu kwoty obniżenia wpłaty na PFRON pojawia się pojęcie „wskaźnik wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności” – zgodnie z art. 22 ust. 6 ustawy rehabilitacyjnej wskaźnik ten stanowi iloczyn współczynnika wynagrodzeń tych pracowników i liczby etatów odpowiadającej różnicy między rzeczywistym zatrudnieniem wszystkich pracowników niepełnosprawnych a zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%.

Z kolei współczynnik wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników uwzględniany przy ustalaniu wspomnianego wskaźnika oznacza iloczyn najniższego wynagrodzenia pomniejszonego o należne składki na ubezpieczenia społeczne i ilorazu liczby pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz liczby pracowników niepełnosprawnych ogółem w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.

Procedura określania kwoty obniżenia wpłat na PFRON przewiduje jeszcze jedno pojęcie, mianowicie „wskaźnik udziału przychodów”. Zostało ono również objaśnione w ustawie rehabilitacyjnej (art. 22 ust. 8). Wskaźnik ten uzyskuje się zatem w wyniku podzielenia (ilorazu) przychodu ze sprzedaży własnej produkcji lub własnej usługi, z wyłączeniem handlu, odpowiednio wytworzonej lub świadczonej w danym miesiącu na rzecz nabywcy i przychodu ogółem uzyskanego w tym miesiącu ze sprzedaży własnej produkcji lub własnej usługi, z wyłączeniem handlu.

Obliczając stan zatrudnienia i wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, uwzględnia się zatrudnienie pracowników za miesiąc poprzedzający miesiąc wystawienia faktury dokumentującej dany zakup.

Do ustalania poziomu zatrudnienia pracowników oraz omówionych w niniejszym artykule wskaźników mają zastosowanie wyłączenia ze stanów zatrudnienia określone w art. 21 ust. 5 ustawy rehabilitacyjnej. Oznacza to, że do liczby pracowników nie wlicza się osób niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych oraz osób niebędących niepełnosprawnymi zatrudnionych:

• na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego;
• przebywających na urlopie rodzicielskim;
• przebywających na urlopach wychowawczych;
• nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej;
• będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy;
• nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego;
• przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy.

Obowiązki sprzedającego produkcję lub usługi, których zakup uzasadnia obniżenie wpłat na PFRON

Jak wynika z art. 22 ust. 10 ustawy rehabilitacyjnej – sprzedający produkcję lub usługi, których zakup uzasadnia obniżenie wpłat na PFRON:

1. wystawia informację o kwocie obniżenia niezwłocznie po:

• otrzymaniu odwołania oświadczenia o rezygnacji z zamiaru korzystania z prawa do obniżenia wpłat – nie później niż do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup, oraz terminowym uregulowaniu należności,
• terminowym uregulowaniu należności w przypadku nieotrzymania oświadczenia o rezygnacji z zamiaru korzystania z prawa do obniżenia wpłat – do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup, lub w przypadku niewykonania obowiązku określonego w art. 22 ust. 1a ustawy rehabilitacyjnej
  – jednak nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup;

Wzór informacji sprzedającego o kwocie obniżenia zawarto w załączniku nr 1 (symbol INF-U) do Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 września 2018 roku w sprawie informacji dotyczących kwot obniżenia wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz ewidencji wystawionych informacji o kwocie obniżenia. Przepisy te określają ponadto wzór informacji miesięcznej o informacjach o kwocie obniżenia przekazywanej przez sprzedającego Zarządowi PFRON (INF-1-u).

Obniżenie wpłat na PFRON w związku z zakupem usług lub produktów od firm zatrudniających niepełnosprawnych – podsumowanie

Pracodawcy mają obowiązek dokonywania wpłat na PFRON w określonej ustawowo wysokości. Istnieją jednak możliwości obniżenia tych wpłat, jeżeli są spełnione pewne warunki. Dotyczy to postępowania przewidującego obniżenie obligatoryjnych wpłat na PFRON w związku z zakupem produkcji lub usługi odpowiednio wytworzonej bądź świadczonej przez pracodawcę zatrudniającego osoby niepełnosprawne oraz osiągającego wskaźnik pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności w wysokości minimum 30%. Warunkiem zastosowania takiego obniżenia jest m.in. udokumentowanie zakupu fakturą i terminowe uregulowanie należności za zakup produkcji lub usługi. Kwota obniżenia nie może być jednak wyższa niż 50% kwoty należności za zakup produkcji lub usług od pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne.