Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 ww. ustawy, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Z kolei podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Obowiązek ten dotyczy również lekarzy specjalistów, w tym dentystów, którzy wystawiają paragon fiskalny przy usługach stomatologicznych.
Paragon fiskalny przy usługach stomatologicznych - kwestie prawne
W uproszczeniu można więc przyjąć założenie, że w sytuacji, w której nabywcą towaru jest podatnik VAT, należy wystawić fakturę, natomiast gdy nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, sprzedaż należy udokumentować wystawiając paragon fiskalny przy usługach lub sprzedaży towarów.
Ponadto wskazać należy, iż nie ma zakazu prawnego, który zabraniałby wystawienia faktury i paragonu. Taki przypadek obarczony jest oczywiście ryzykiem podwójnego opodatkowania, jednakże z treści art. 106h ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że w przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż.
Zwolnienia z ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej
Nie każda sprzedaż na rzecz osób fizycznych podlega obowiązkowi ewidencjonowania za pomocą kasy fiskalnej. Przepisy przewidują bowiem szereg zwolnień zarówno o charakterze podmiotowym, jak i przedmiotowym.
W rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących wskazano, iż zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2018 r.:
-
podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 000 zł;
-
podatników rozpoczynających po 31 grudnia 2017 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 000 zł;
Jednocześnie wskazano, że zwolnień, o których mowa powyżej, nie stosuje się w ramach świadczenia usług w zakresie opieki medycznej przez lekarzy i lekarzy dentystów, z wyłączeniem usług świadczonych przez osoby wymienione w poz. 51 załącznika do rozporządzenia.
Jakie elementy powinien zawierać paragon fiskalny przy usługach stomatologicznych
Obok obowiązku związanego z ewidencjonowaniem sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej podatnicy zobligowani są również zawrzeć na paragonach fiskalnych odpowiednią treść dokumentującą daną sprzedaż. I tak, w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących w § 8 ust. 1 wskazano elementy, które powinien zawierać paragon fiskalny.
Paragon fiskalny przy usługach bądź sprzedaży towarów powinien zawierać co najmniej takie elementy jak:
- imię i nazwisko lub nazwę podatnika, adres punktu sprzedaży, a dla sprzedaży prowadzonej w miejscach niestałych – adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika;
- numer identyfikacji podatkowej podatnika (NIP);
- numer kolejny wydruku;
- datę oraz godzinę i minutę sprzedaży;
- oznaczenie "PARAGON FISKALNY";
- nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację;
- cenę jednostkową towaru lub usługi;
- ilość i wartość sumaryczną sprzedaży danego towaru lub usługi z oznaczeniem literowym przypisanej stawki podatku;
- wartość rabatów lub narzutów, o ile występują;
- wartość sprzedaży brutto i kwoty podatku według poszczególnych stawek podatku po uwzględnieniu rabatów lub narzutów;
- wartość sprzedaży zwolnionej od podatku;
- łączną kwotę podatku;
- łączną kwotę sprzedaży brutto;
- oznaczenie waluty, w której rejestrowana jest sprzedaż, przynajmniej przy łącznej kwocie sprzedaży brutto;
- kolejny numer paragonu fiskalnego;
- numer kasy i oznaczenie kasjera – przy więcej niż jednym stanowisku kasowym;
- numer identyfikacji podatkowej nabywcy (NIP nabywcy) – na żądanie nabywcy;
- logo fiskalne i numer unikatowy kasy.
W § 8 ust. 1 pkt 6 ww. rozporządzenia wskazano, że paragon fiskalny zawiera co najmniej nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację. Z kolei w ust. 2 ww. przepisu wskazano, że paragon fiskalny musi być czytelny i umożliwić nabywcy sprawdzenie prawidłowości dokonanej transakcji. Paragon fiskalny może zawierać w miejscu określonym dla nazwy, o której mowa w ust. 1 pkt 6, również opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy.
Jak zatem wynika z powyższych regulacji, ustawodawca sam sugeruje, aby nazwę usługi, którą po pierwsze można jednoznacznie identyfikować również z punktu widzenia nabywcy, dodatkowo rozwinąć poprzez jej opis. W przypadku lekarzy stomatologów, którzy z reguły wystawiając paragon fiskalny przy usługachstomatologicznych opisują jedynie poprzez zastosowanie nazwy "usługa stomatologiczna", nie pozwala to na jednoznaczną identyfikację świadczonej usługi.
Paragon fiskalny przy usługach stomatologicznych w interpretacjach podatkowych
Jak możemy przeczytać w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 12 września 2013 r. (PT7/033/1/589/MHL/13/RD94492): (...) Podatnik powinien zatem zastosować oznaczenia nazw towarów lub usług do oferowanego asortymentu tak, aby do użytej nazwy towaru lub usługi możliwe było przyporządkowanie odpowiedniej stawki podatku oraz użyta nazwa była zgodna z będącym przedmiotem obrotu towarem lub usługą. Oznacza to, że podatnik stosujący nazewnictwo spełniające wymóg "jednoznaczności", o którym mowa w przepisie § 8 ust. 1 pkt 6 ww. rozporządzenia z 2013 r., zamiast posługiwać się takimi określeniami (właściwymi z reguły dla nazwy grupowania) jak warzywa/owoce, pieczywo, nabiał, napoje alkoholowe, napoje bezalkoholowe powinien stosować nazwy jak np. pomidory, jabłka (dla grupy warzywa/owoce), chleb, bułka (dla grupy pieczywo), ser żółty, mleko (dla grupy nabiał), piwo, wino, wódka (dla grupy napoje alkoholowe), woda, sok (dla grupy napojów bezalkoholowych/soków). Analogicznie zamiast usługa stomatologiczna winno być np. leczenie kanałowe, protetyka, chirurgia itd.
Do podobnych wniosków doszedł Naczelny Sąd Administracyjny, który w jednym ze swoich orzeczeń wskazał, iż: Z treści paragonu musi wynikać przedmiot transakcji, a to z kolei wymaga podania nazwy towaru (usługi) identyfikującej tenże towar (usługę) w sposób, który nie budzi wątpliwości. Nie jest przy tym istotne, że kupujący – zwłaszcza, jeżeli samodzielnie dokonuje zakupu – wie, co stanowiło jego przedmiot. Konieczne jest, aby informacje w tym zakresie zawierał paragon fiskalny. Zdaniem sądu nieuprawnione jest również powoływanie się na możliwość zidentyfikowania przedmiotu transakcji na podstawie innych okoliczności (w rozpoznawanej sprawie: np. dokumentacji medycznej, której dostępność dla nabywców zasadniczo ma charakter ograniczony).Zdaniem NSA, uszczegółowienie tych opisów w sposób jednoznacznie identyfikujący przedmiot transakcji nie stanowi ryzyka ujawnienia tajemnicy lekarskiej. Zauważyć, bowiem należy, że co do zasady paragon fiskalny przy usługachstomatologicznych nie identyfikuje w żaden sposób nabywcy towaru (usługi). Ponadto uszczegółowienie to mogłoby nastąpić w sposób korespondujący z przyjętym przez spółkę cennikiem dokonywanych świadczeń – wyrok NSA z 18 maja 2017 r., sygn. Akt I FSK 1687/15 LEX nr 2291117.
