W dobie panującego stanu epidemii wiele usług jest świadczonych w sposób zdalny. Zagadnienie to dotyczy także usług prawniczych. W związku z tym warto pochylić się nad problematyką kasy fiskalnej w sytuacji gdy odbiorcami usług są osoby prywatne. Sprawdzamy, czy świadczenie usług prawniczych na odległość uprawnia do korzystania ze zwolnienia z kasy fiskalnej.
Obowiązek posiadania kasy fiskalnej
Reguła ogólna wskazuje, że w przypadku świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (oraz rolników ryczałtowych) pojawia się konieczność ewidencjonowania usług przy pomocy kasy rejestrującej oraz obowiązek wydawania paragonów.
Na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie VAT Minister Finansów wydał Rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Regulacje zawarte w powołanym rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na wysokość obrotu – do określonej tym przepisem wysokości obrotów (zwolnienie podmiotowe zasadniczo do 20 000 zł) oraz zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (zwolnienie przedmiotowe).
Natomiast stosownie do zapisu § 2 ust. 1 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2023 roku, czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.
Należy jednocześnie wskazać, że na mocy tego rozporządzenia niektóre usługi oraz dostawa niektórych towarów zostały wyłączone przez ustawodawcę z prawa do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej. Katalog takich czynności został szczegółowo określony w § 4 powołanego rozporządzenia.
Jak wynika z zapisu § 4 ust. 1 pkt 2 lit. g i h ww. rozporządzenia, zwolnień z obowiązku ewidencjonowania nie stosuje się w przypadku świadczenia:
- usług prawniczych z wyłączeniem usług określonych w poz. 27 załącznika do rozporządzenia czyli czynności notarialnych,
- doradztwa podatkowego.
Świadczenie usług prawniczych na odległość a zwolnienie z kasy fiskalnej
Pomimo brzmienia przywołanego § 4 wspomnianego rozporządzenia ustawodawca wskazał określone wyjątki od obowiązkowej kasy fiskalnej dla usług prawniczych.
Po pierwsze w przypadku usług prawniczych wyjątkiem jest usługa określona w poz. 27 załącznika do rozporządzenia. W pozycji tej wymieniono czynności notarialne. Te jednak nie mogą być świadczone na odległość.
Po drugie wskażmy, że zgodnie z § 4 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia obowiązkowego ewidencjonowania na kasie fiskalnej nie stosuje się do świadczenia usług, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. f-h, jeżeli świadczenie tych usług zgodnie z warunkami określonymi w poz. 37 załącznika do rozporządzenia ma miejsce wyłącznie przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat jest przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków.
W konsekwencji, aby usługi prawnicze i usługi doradztwa podatkowego zostały objęte zwolnieniem, konieczne jest przeanalizowanie, czy świadczenie tych usług będzie odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w poz. 37 załącznika do rozporządzenia.
Zgodnie z przywołaną poz. 37 załącznika do rozporządzenia muszą łącznie zostać spełnione następujące warunki dla skorzystania ze zwolnienia:
- świadczący usługę na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem);
- z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Niespełnienie któregokolwiek z warunków oznacza brak możliwości zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Zwróćmy uwagę, że powyższy przepis posługuje się wyrażeniem „w całości”, co odnosi się do poszczególnych transakcji świadczonych przez podatnika. Warunkiem zwolnienia jest bowiem to, aby konkretna transakcja została w całości zapłacona za pośrednictwem m.in. banku lub poczty.
Przykład 1.
Radca prawny udzielił porady drogą elektroniczną. Połowę wynagrodzenia otrzymał w formie przelewu bankowego, natomiast drugą połowę w gotówce w swojej kancelarii. Czy podatnik może korzystać ze zwolnienia z kasy fiskalnej?
W takim przypadku wyłączenie od obowiązku posiadania kasy fiskalnej nie znajdzie zastosowania ze względu na otrzymanie zapłaty w gotówce.
Należy przypomnieć, że dla zwolnienia z usług prawniczych świadczenie tych usług musi się odbywać zgodnie z warunkami określonymi w poz. 37 załącznika do rozporządzenia oraz wyłącznie przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat będzie przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków.
W powyższym przypadku, jeżeli świadczenie usług prawniczych oraz usług doradztwa podatkowego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych, za które zapłata będzie przekazywana na rachunek bankowy, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie będzie wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczyła, będzie korzystało ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej w zw. z poz. 37 załącznika oraz przy uwzględnieniu § 4 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia.
Takie też stanowisko zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 8 lipca 2021 roku (nr 0111-KDIB3-2.4012.356.2021.2.MN).
Przykład 2.
Doradca podatkowy udzielił telefonicznej porady klientowi. Za wykonaną usługę otrzymał wynagrodzenie w formie przelewu bankowego. Z treści przelewu wynika, kto był nabywcą usługi, jaka była wartość usługi oraz jaką konkretną czynność obejmuje zapłata. Czy możliwe jest w tym przypadku korzystanie ze zwolnienia z kasy fiskalnej?
W takich okolicznościach doradca podatkowy nie ma obowiązku wystawiania paragonu ani nie ma obowiązku ewidencjonowania usługi na kasie fiskalnej.
Świadczenie usług prawniczych na odległość jest szczególnych przypadkiem, który mimo wszystko umożliwia odstąpienie od konieczności posiadania kasy fiskalnej. Istotne jest, aby w tym przypadku całość zapłaty została przekazana poprzez rachunek bankowy lub pocztę oraz aby transakcja została właściwie udokumentowana.
