W trakcie miesiąca zmarł nasz pracownik. Nie wiem jak postąpić w związku z tą sytuacją. W jaki sposób opodatkować wynagrodzenie zmarłego pracownika?
Zofia, Szczecin
Od wynagrodzenia zmarłego pracownika wypłaconego osobom uprawnionym po zmarłym pracowniku nie nalicza się składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne. Taki przychód nie jest bowiem przychodem ze stosunku pracy, lecz przychodem z praw majątkowych. W takiej sytuacji potrącana jest tylko zaliczka na podatek.
W chwili śmierci pracownika stosunek pracy wygasa (art. 631 § 1 kodeksu pracy). Prawa majątkowe ze stosunku pracy, tj. wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawa pośmiertna, a także inne należności pieniężne – przechodzą w równych częściach na małżonka i inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku (art. 631 § 2 kodeksu pracy). Te same osoby są uprawnione do odprawy pośmiertnej.
Do praw majątkowych ze stosunku pracy zaliczamy wszystkie niewypłacone należności zmarłego pracownika, takie jak:
- zaległe i bieżące wynagrodzenie za pracę,
- nagroda jubileuszowa,
- dodatki do wynagrodzenia i prowizje,
- ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
- świadczenia z tytułu niezdolności do pracy,
- odszkodowania i odprawy
Definicja przychodu z praw majątkowych wskazuje, że są to w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w myśl odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. Użyty zwrot „w szczególności” sugeruje, że nie jest to zamknięty katalog przychodów z praw majątkowych. Do przychodów z tego źródła zalicza się każdy przychód osiągnięty przez podatnika w związku z posiadaniem przez niego praw o charakterze majątkowym. Skoro uprawnionemu zmarłego pracownika – w myśl przepisów Kodeksu pracy – przysługiwało prawo do otrzymania świadczenia mającego swoje źródło w stosunku pracy (prawo majątkowe), to wypłata świadczenia stanowi realizację tego prawa majątkowego, a w konsekwencji powstaje przychód z praw majątkowych.
Od wynagrodzenia zmarłego pracownika wypłaconego osobom uprawnionym nie nalicza się składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne. Taki przychód nie jest bowiem przychodem ze stosunku pracy, lecz przychodem z praw majątkowych, określonym w art. 18 ustawy o PIT i zwolnionym ze składek ZUS.
Co niezwykle istotne zgodnie z art. 22 ust. 9 ustawy o PIT nie przewiduje się kosztów uzyskania przychodów dla praw majątkowych, w związku z czym podstawa opodatkowania nie powinna zostać pomniejszona o koszty uzyskania przychodów. Brak jest również podstaw do zastosowania zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej zaliczkę.
Zaliczki pobrane od przychodów z praw majątkowych należy wpłacić do urzędu skarbowego do 20. dnia następnego miesiąca po dniu wypłaty tego wynagrodzenia i rozliczyć w zbiorczej rocznej deklaracji o pobranych zaliczkach PIT-4R, którą należy przesyłać do końca stycznia następnego roku kalendarzowego urzędowi skarbowemu właściwemu dla siedziby pracodawcy lub miejsca prowadzenia działalności czy miejsca zamieszkania.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, w interpretacji indywidualnej z 28 stycznia 2016 r., sygn. IPTPB3/4511-263/15-2/AC, gdzie możemy przeczytać:
(…) wypłacone małżonce i małoletniemu synowi zmarłego pracownika należności, z tego tytułu jako wynikające z praw majątkowych ze stosunku pracy, o których mowa w art. 631 § 2 Kodeksu pracy należy zakwalifikować jako przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Płatnik wypłacający świadczenie będące realizacją prawa majątkowego określonego w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z treścią art. 41 ust. 1 tejże ustawy, obowiązany jest pobrać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczkę na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkowa określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Jednocześnie wskazać należy, iż art. 22 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje kosztów uzyskania przychodów dla praw majątkowych, w związku z czym podstawa opodatkowania nie powinna zostać pomniejszona o koszty uzyskania przychodów. Brak jest również podstaw do zastosowania zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej zaliczkę, bowiem cytowany powyżej art. 41 ust. 1 nie zawiera odniesienia do art. 32 ust. 3 ustawy (…).
Oprócz tego, wypłacone wynagrodzenie zmarłego pracownika należy wykazać w PIT-11, który należy wystawić i doręczyć każdej z uprawnionych osób oraz właściwym dla nich urzędom skarbowym do końca lutego następnego roku kalendarzowego. Na podstawie PIT-11 osoby uprawnione do otrzymania pieniędzy wykażą przychód z praw majątkowych w swoich rocznych zeznaniach podatkowych.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w piśmie z 18 listopada 2008 r., nr ITPB2/415-830/08/ENB, gdzie czytamy:
(…) stosownie do art. 42 ust. 2 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 1, oraz urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi według miejsca zamieszkania podatnika - imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 41 ust. 1, sporządzone według ustalonego wzoru.
Wnioskodawca będzie zobowiązany wystawić osobom uprawnionym do otrzymania świadczeń PIT-11 i wykazać w nim wypłacone świadczenie jako przychód z praw majątkowych (…).
