Wypadek przy pracy pracownika tymczasowego – co należy wiedzieć?

Praca wykonywana przez pracownika tymczasowego jest świadczona w zakładzie pracy pracodawcy użytkownika. Jednakże umowa o pracę łączy pracownika tymczasowego nie z pracodawcą użytkownikiem, a z agencją pracy tymczasowej. Na kim i w jakim zakresie ciążą zatem obowiązki w sytuacji, kiedy będzie miał miejsce wypadek przy pracy?

Wypadek przy pracy – kiedy można o nim mówić?

Zgodnie z art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie:

• wywołane przyczyną zewnętrzną,

• powodujące uraz lub śmierć,

• pozostające w związku z pracą.

Zdarzenie musi ponadto mieć miejsce w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia lub podczas ich wykonywania bądź w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Z kolei na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

• w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wyżej wskazane, chyba że wypadek przy pracy spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

• podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

• przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Wypadek przy pracy – jakie obowiązki w związku z nim ma pracodawca użytkownik?

Na pracodawcy użytkowniku, z uwagi na fakt, że to na jego rzecz i na terenie jego zakładu pracy pracownik tymczasowy świadczy pracę, ciążą następujące obowiązki:

• udzielenie pierwszej pomocy medycznej poszkodowanym w wypadku pracownikom, w tym pracownikom tymczasowym,

• zabezpieczenie miejsca, w którym doszło do wypadku przy pracy, w taki sposób, by nie dopuścić do niego osób niepowołanych,

• zabezpieczenie przed uruchomieniem bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które zostały zatrzymane w związku z wypadkiem,

• zabezpieczenie przed dokonywaniem zmiany położenia maszyn i innych urządzeń oraz innych przedmiotów, które spowodowały wypadek przy pracy lub pozwalają na odtworzenie jego okoliczności,

• niezwłoczne powiadomienie agencji pracy tymczasowej zatrudniającej poszkodowanego pracownika tymczasowego o wypadku przy pracy,

• zapewnienie możliwości działania komisji powypadkowej ustalającej okoliczności i przyczyny wypadku poprzez udostępnienie jej miejsca wypadku, niezbędnych materiałów, informacji oraz udzielenie wszechstronnej pomocy.

Zgodnie z art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (tj. z 1 marca 2018 r. Dz. U. z 2018 r. poz. 594) pracodawca użytkownik odpowiada także za zapewnienie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy pracownika tymczasowego. Zespół powypadkowy powołany w tym celu ma zgodnie z rozporządzeniem RM z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) w szczególności obowiązek dokonania oględzin miejsca zdarzenia, sporządzenia dokumentacji fotograficznej lub szkicu miejsca wypadku, zebrania informacji od świadków, poszkodowanego, lekarza i innych specjalistów oraz zebrania pozostałych dowodów w tej sprawie.

Wskazany wyżej obowiązek został w ustawie obwarowany sankcją. Pracodawca użytkownik lub osoba działająca w jego imieniu popełnia wykroczenie przeciwko zasadom zawartym w ustawie, nie wypełniając uzgodnionych na piśmie z agencją pracy tymczasowej obowiązków pracodawcy, w tym nie zapewniając ustalenia w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, któremu uległ pracownik tymczasowy, w związku z czym podlega karze grzywny od 1000 do 30 000 zł.

Nie jest natomiast jasne, po czyjej stronie leży obowiązek niezwłocznego powiadomienia inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i prokuratora w sytuacji, gdy doszło do wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego z udziałem pracownika tymczasowego. Interpretacja funkcjonalna przemawia za uznaniem, że powinien tego dokonać pracodawca użytkownik z uwagi na fakt, że to on może zadziałać w tej sprawie bez zbędnej zwłoki. Niemniej jednak wskazane wyżej organy zawiadomić może również agencja pracy tymczasowej.

Jakie obowiązki w związku z wypadkiem ma agencja pracy tymczasowej?

Efektem pracy zespołu powypadkowego jest protokół powypadkowy. W dokumencie tym jako pracodawcę wskazujemy jednak agencję pracy tymczasowej, ponieważ to ona w rzeczywistości odpowiada za zdarzenie wypadkowe. Tym samym to agencja zatwierdza protokół powypadkowy w sytuacji, gdy doszło do wypadku przy pracy pracownika tymczasowego. Obowiązek ten agencja realizuje w ciągu 5 dni od sporządzenia protokołu powypadkowego.

Po stronie agencji pracy tymczasowej leży również obowiązek prowadzenia rejestru wypadków przy pracy oraz tworzenia i udostępniania statystycznej karty wypadku.

Agencja pracy tymczasowej zobowiązana jest ponadto, by na żądanie pracownika tymczasowego skierować wniosek do ZUS-u o ustalenie prawa do świadczeń wypadkowych.

Wypadek przy pracy – jakie świadczenia przysługują pracownikowi?

Pracownikowi tymczasowemu z tytułu wypadku przy pracy przysługują następujące świadczenia:

• zasiłek chorobowy – dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;

• świadczenie rehabilitacyjne – dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;

• zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

• jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

• jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;

• renta z tytułu niezdolności do pracy – dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;

• renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;

• renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;

• dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej;

• dodatek pielęgnacyjny;

• pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.