Zmiany podatkowe na przełomie roku o których warto pamiętać!

Koniec roku to czas podsumowań np. efektywności prowadzonego biznesu czy opłacalności stosowanych rozwiązań podatkowych. Część z nich nie jest zgłaszana osobno w urzędzie skarbowym, natomiast podatnik ma obowiązek stosować je konsekwentnie przez cały rok podatkowy. Ponadto każdy przedsiębiorca powinien znać limity, jakie obowiązują go w ramach danego roku podatkowego. Przełom roku to dobry moment również na zmiany w sposobie rozliczania podatków, czyli zgłoszenie zmiany formy opodatkowania, częstotliwości rozliczeń czy statusu VAT. Sprawdźmy, jakie zmiany podatkowe na przełomie roku są możliwe, aby zoptymalizować rozliczenia z urzędem skarbowym!

Metoda rozliczania kosztów – kasowa czy memoriałowa?

Podatnicy, którzy prowadzą KPiR, ujmują w ewidencji koszty uzyskania przychodów. Sposób ich rozliczenia wpływa na dochód firmy w zależności od przyjętej metody rozliczania kosztów. Każdy przedsiębiorca ma do wyboru dwie metody – kasową, czyli metodę uproszczoną, lub memoriałową. Przyjęta metoda nie podlega zgłoszeniu w urzędzie skarbowym, ale należy stosować ją konsekwentnie w trakcie roku podatkowego. Przełom roku to właściwy moment, aby w nowym roku zmienić stosowaną dotychczas metodę rozliczania kosztów.

Zgodnie z art. 22 ust. 5c ustawy o PIT koszty pośrednie są potrącalne w dacie ich poniesienia, jednak gdy dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy i nie ma możliwości określenia, jaka ich część odnosi się do danego roku podatkowego, to w takim przypadku należy zastosować proporcję w odniesieniu do długości okresu, którego dotyczą.

Przykład 1.

Pani Monika rozlicza koszty metodą memoriałową i zawarła umowę polisy ubezpieczeniowej samochodu wykorzystywanego w prowadzonej działalności. Polisa obejmuje okres od 1 grudnia 2023 roku do 30 listopada 2024 roku. Jak pani Monika powinna ująć wydatek w KPiR?

Z racji tego, że okres obowiązywania polisy przekracza rok podatkowy, pani Monika powinna podzielić ją na poszczególne miesiące i w ramach rozliczenia międzyokresowego kosztów, tzw. RMK, wykazać w danym roku część kosztu przypadającą na ten okres w kolumnie 13. KPiR – Pozostałe wydatki.

Stosując metodę kasową rozliczania kosztów, zgodnie z art. 22 ust. 6b ustawy o PIT za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień wystawienia faktury lub innego dowodu stanowiącego podstawę zaksięgowania kosztu, a koszty ujmuje się w KPiR tylko w roku podatkowym, w którym zostały poniesione. W praktyce oznacza to, że nie ma potrzeby podziału kosztów na pośrednio i bezpośrednio związane z przychodami, ponieważ wydatki księgowane są w całości w dniu ich poniesienia.

Przykład 2.

Pani Halina rozlicza koszty metodą kasową i wykupiła 2-letnią prenumeratę czasopisma branżowego. W styczniu dostała fakturę zakupu za dostęp do platformy obejmującą opłatę abonamentową za cały okres. Jak pani Halina powinna zaksięgować w KPiR otrzymaną fakturę?

Z racji tego, że pani Halina rozlicza koszty metodą kasową, w kolumnie 13. KPiR powinna ująć całą wartość faktury w dacie jej wystawienia, bez względu na to, że dotyczy 2-letniego okresu.

Metoda rozliczania składek społecznych – jako koszt w KPiR czy odliczenie w zaliczce?

Każdy przedsiębiorca ma obowiązek opłacania składek ZUS. Nie każdy podatnik natomiast wie, że ma wpływ na sposób rozliczenia składek społecznych. Dostępne ich formy dla właściciela firmy to ujęcie jako koszt w KPiR lub jako odliczenie od podstawy opodatkowania bezpośrednio w zaliczce na podatek, co wynika z art. 26 ust. 13a ustawy o PIT.

Przykład 3.

Pan Aleksander opłacił składki społeczne ZUS za listopad 5 grudnia w kwocie 1 000 zł. W grudniu uzyskał przychód ze sprzedaży w kwocie 15 000 zł i koszty w kwocie 3 000 zł. Która forma rozliczania składek ZUS będzie dla niego korzystniejsza – jako koszt w KPiR czy bezpośrednio odliczenie w zaliczce na podatek? Pan Aleksander stosuje opodatkowanie podatkiem liniowym.

Jeżeli pan Aleksander zdecydowałby się na ujęcie składek ZUS jako koszt w KPiR, zostałyby one ujęte 5 grudnia na podstawie DW w kolumnie 13. KPiR, zwiększając kwotę kosztów. Oznacza to, że dochód, a tym samym podstawa opodatkowania w zaliczce za grudzień, wyniósłby 11 000 zł (15 000 zł - 3 000 zł - 1 000 zł). Za grudzień pan Aleksander zapłaciłby zaliczkę na podatek w wysokości 2 090 zł.

Jeżeli zdecydowałby się na rozliczenie składek ZUS bezpośrednio jako odliczenie w zaliczce na podatek, to dochód do opodatkowania wyniósłby 12 000 zł (15 000 zł - 3 000 zł). W celu obliczenia podstawy opodatkowania należy od dochodu odjąć składki społeczne, a więc wyniosłaby 11 000 zł, tym samym podatek za grudzień objąłby 2 090 zł.

Różnice podatkowe powyższych metod rozliczania składek społecznych są widoczne przy ustalaniu dochodowości firmy np. przy wniosku do kredytu bankowego. Podatnik, chcąc wykazać wyższe zyski, powinien wybrać ujmowanie składek ZUS jako odliczenie bezpośrednio w zaliczce na podatek. Dzięki temu w podsumowaniu przychodów i kosztów w KPiR nie zawyża kosztów, co korzystnie wpływa na wizerunek firmy.

Drugim momentem, w którym wybrana metoda rozliczenia składek społecznych ma znaczenie, jest zeznanie roczne. Co do zasady wykazywana jest w nim suma zapłaconych w danym roku składek społecznych. Odliczane są one od dochodu ustalonego w ujęciu rocznym, przy czym kwota odliczenia nie może przekroczyć wartości dochodu.

Oznacza to, że w sytuacji, gdy firma poniesie stratę lub dochód jest niewystarczający do odliczenia całej wartości zapłaconych składek społecznych, pozostała nieodliczona kwota składek przepada, wartość ta nie przechodzi bowiem na kolejny rok do odliczenia. Podatnik, który zdecydował się na rozliczenie składek społecznych jako koszt w KPiR, nie ma takiego problemu. Składki społeczne ujmowane jako koszt w KPiR powiększają ewentualną stratę z działalności – ta natomiast nie przepada, ponieważ może być rozliczona w kolejnych latach jako strata z lat ubiegłych.

W załączniku PIT-B w części E w poz. 34 należy wprowadzić kwotę składek społecznych, które zostały ujęte jako koszt w KPiR w danym roku. Podatnik, który zdecydował się na ujmowanie składek społecznych bezpośrednio jako odliczenie w zaliczce na podatek, nie wypełni tej części formularza PIT-B.

Metoda rozliczania składek zdrowotnych na podatku liniowym

Przedsiębiorcy, którzy jako formę opodatkowania wybrali podatek liniowy, mają możliwość odliczenia składek zdrowotnych, a tym samym ujęcia ich jako koszt w kolumnie 13 KPiR – Pozostałe wydatki lub jako odliczenie bezpośrednio w zaliczce na podatek dochodowy.

Z pozoru, analogicznie jak w przypadku odliczenia składek społecznych, sposób rozliczenia składki zdrowotnej nie ma wpływu na wyliczenia podatkowe w trakcie roku. Natomiast ma on znaczenie w sytuacji ustalania podstawy wyliczenia składki zdrowotnej.

Do podstawy wyliczenia składki zdrowotnej brany jest bowiem pod uwagę dochód z działalności gospodarczej. Oznacza to, że w przypadku zdecydowania się na ujęcie zapłaconej składki zdrowotnej w kosztach, czyli w kolumnie 13 KPiR, jednocześnie dochód będący podstawą wyliczenia składki zdrowotnej w kolejnym miesiącu jest mniejszy, a tym samym składka zdrowotna będzie w niższej wartości. Gdyby podatnik zdecydował się na ujęcie zapłaconej składki zdrowotnej jako bezpośrednie odliczenie w zaliczce na podatek, to dochód będący podstawą wyliczenia składki zdrowotnej w kolejnym okresie nie uwzględniałby tego odliczenia.

Sposób ujmowania zaliczek na kasie fiskalnej a przychód podatkowy

Prowadząc sprzedaż na rzecz osób prywatnych (nieprowadzących działalności) lub rolników ryczałtowych, przedsiębiorcy mają obowiązek rejestrowania transakcji na kasie fiskalnej. Zgodnie z art. 14 ust. 1j ustawy o PIT w przypadku pobrania wpłat na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych podlegających zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej, za datę powstania przychodu podatnik może uznać dzień pobrania wpłaty. Oznacza to, że nabicie na kasie fiskalnej zaliczki powoduje powstanie obowiązku podatkowego zarówno na gruncie PIT, jak i VAT w tym samym momencie. Jest to korzystne rozwiązanie, w przypadku gdy w trakcie miesiąca podatnik często przyjmuje płatności zaliczkowe od osób prywatnych. Dzięki temu nie musi prowadzić dodatkowej ewidencji zaliczek nabitych na kasie fiskalnej i eliminuje ryzyko przeoczenia kwoty przychodu do wykazania w KPiR lub ewidencji przychodów w przypadku ryczałtowców. Oprócz ułatwienia w wykazywaniu przychodu stosowanie uproszczonej metody rozliczania zaliczek na kasie fiskalnej ma wpływ również na prezentowaną sytuację finansową firmy, np. przy wniosku do kredytu bankowego. Ujęcie wpłaconej zaliczki na poczet przyszłego świadczenia w dniu jej wypłaty zwiększa wartość przychodów wykazywanych w ewidencjach podatkowych, co przekłada się na wyższy dochód firmy, a tym samym na lepszy obraz kondycji finansowej przedsiębiorstwa.

Jeżeli natomiast podatnik chciałby stosować zasady ogólne wykazywania zaliczek, to przychód podatkowy byłby wykazywany dopiero w momencie realizacji zamówienia, a więc w dacie dostawy towarów lub wykonania usługi.

Przykład 4.

Pan Piotr rozlicza zaliczki na kasie fiskalnej na zasadach ogólnych. W 2023 roku uzyskał przychód wykazany w KPiR w kwocie 120 000 zł i koszty na poziomie 70 000 zł. Wartość zaliczek na poczet usług wykonywanych w kolejnym roku, jakie otrzymał od klientów w 2023 roku, wyniosły 40 000 zł. Jak zmieniłaby się sytuacja finansowa firmy przedstawiona w dokumentach do kredytu, jeżeli pan Piotr ujmowałby zaliczki zgodnie z metodą uproszczoną?

Obecnie z podsumowania KPiR za 2023 roku wynika, że firma pana Piotra wypracowała w 2023 roku dochód w wysokości 50 000 zł (120 000 zł - 70 000 zł). Nie ma znaczenia, że pan Piotr wypracował wyższy przepływ pieniężny z racji otrzymanych zaliczek, ponieważ przy stosowaniu zasad ogólnych zaliczki nie powodują powstania przychodu.

Gdyby pan Piotr stosował uproszczenie i rozpoznawał przychód w momencie nabicia zaliczki na kasie fiskalnej, wówczas dochód, który wynikałby z podsumowania KPiR, wynosiłby 90 000 zł (120 000 zł + 40 000 zł - 70 000 zł).

Podatnik, który zdecydował się na skorzystanie z uproszczonego wykazywania przychodu z tytułu zaliczek od osób prywatnych, czyli w momencie wpłaty zaliczki, ma obowiązek zaznaczyć odpowiednie pole w zeznaniu rocznym składanym za 2023 rok w terminie do 30 kwietnia 2024 roku:

• w części C. w poz. 44 (podatnik) lub 45 (małżonek) – w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych, czyli skalą podatkową;
• w części C. w poz. 13 – w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym;
• w części W. w poz. 265 – w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Jeśli w 2024 roku podatnik również zdecyduje się na skorzystanie z uproszczenia, wówczas w zeznaniu składanym za 2024 rok (w 2025 roku) także będzie zobowiązany oznaczyć ten fakt we właściwej pozycji zgodnie z formularzem obowiązującym za ten rok rozliczenia.

Status małego podatnika PIT

Wraz z końcem roku trzeba zweryfikować, czy przedsiębiorca posiada status małego podatnika PIT. Małym podatnikiem dla celów podatku dochodowego jest podatnik, którego przychód ze sprzedaży w poprzednim roku (wraz z kwotą VAT należnego w przypadku czynnego podatnika VAT) nie przekroczył wartości 2 000 000 euro. Limit ten należy przeliczyć na złotówki, gdzie kursem przeliczeniowym jest średni kurs NBP z pierwszego dnia roboczego października bieżącego roku i zaokrągla się do 1 000 zł.

Przykład 5.

Pani Janina jest czynnym podatnikiem VAT i w 2023 roku uzyskała przychód w wysokości 8 500 000 zł netto, przy czym całą sprzedaż opodatkowuje stawką 23%. Pan Karol również uzyskał przychód w wysokości 8 500 000 zł, jednak korzysta ze zwolnienia z VAT. Który z podatników może stosować przywileje dla małego podatnika PIT?

Z racji tego, że pan Karol nie przekroczył kwoty limitu sprzedaży w 2023 roku, posiada status małego podatnika PIT. W przypadku pani Janiny należy ustalić wartość brutto sprzedaży, która wynosi 10 455 000 zł, w tym 1 955 000 zł VAT. Oznacza to, że pani Janina przekroczyła limit sprzedaży i utraciła status małego podatnika PIT.

Zgodnie z art. 22k ust. 7 ustawy o PIT podatnicy, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności w danym roku, oraz przedsiębiorcy posiadający status małego podatnika PIT, mogą korzystać z prawa do jednorazowej amortyzacji środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 KŚT (z wyłączeniem samochodów osobowych) oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.

Drugim przywilejem małych podatników PIT jest prawo do opłacania zaliczek za okresy kwartalne, co wynika z art. 44 ust. 3g ustawy o PIT. Zaliczki kwartalne uiszcza się w terminie do:

• 20 kwietnia za I kwartał;
• 20 lipca za II kwartał;
• 20 października za III kwartał;
• 20 stycznia kolejnego roku za IV kwartał.

Co ważne, jeżeli termin zapłaty zaliczki przypada w sobotę lub inny dzień ustawowo wolny, to przesuwa się go na najbliższy dzień roboczy.

Podatnik, który zdecyduje się na opłacanie kwartalnych zaliczek na podatek, nie informuje o tym fakcie urzędu na początku danego roku. Wystarczy, że będzie wpłacał zaliczki na podatek w wyznaczonych terminach. Zgłoszenie wyboru kwartalnego rozliczania z podatku dochodowego ma miejsce dopiero w zeznaniu rocznym poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola w zeznaniu składanym za 2023 rok w terminie do 30 kwietnia 2024 roku:

• w części C. w poz. 52 (podatnik) lub 53 (małżonek) – w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych, czyli skalą podatkową;
• w części C. w poz. 17 – w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym;
• w części W. w poz. 264 – w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Jeśli w 2024 roku podatnik również zdecyduje się na skorzystanie z kwartalnego rozliczania zaliczek, wówczas w zeznaniu składanym za 2024 rok (w 2025 roku) także będzie zobowiązany oznaczyć ten fakt we właściwej pozycji zgodnie z formularzem obowiązującym za ten rok rozliczenia.

Status małego podatnika VAT

Przedsiębiorcy posiadający status czynnego podatnika VAT powinni zweryfikować, czy nie byłoby dla nich korzystniej zmienić formę rozliczania podatku VAT na tzw. metodę kasową, która przysługuje wyłącznie małym podatnikom VAT. Aby ustalić status małego podatnika VAT, należy przeanalizować wartość uzyskanego przychodu w danym roku.

Zgodnie z art. 2 ust. 25 ustawy o VAT małym podatnikiem VAT jest przedsiębiorca:

• u którego wartość sprzedaży brutto nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro;
• prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi brutto nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro

– przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 000 zł.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o VAT mały podatnik VAT może wybrać kasową metodę rozliczania VAT, która polega na tym, że obowiązek podatkowy powstaje w dniu:

• otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz innego czynnego podatnika VAT;
• otrzymania całości lub części zapłaty nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika zwolnionego z VAT lub osoby prywatnej nieprowadzącej działalności.

Analogicznie mały podatnik VAT stosujący metodę kasową VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT od dokonywanych zakupów w momencie uregulowania płatności.

Ponadto zgodnie z art. 99 ust. 2 ustawy o VAT przedsiębiorca posiadający status małego podatnika VAT, który wybrał rozliczanie podatku VAT metodą kasową, ma obowiązek rozliczenia VAT w okresach kwartalnych. Co ważne, po rejestracji do VAT przedsiębiorca ma obowiązek rozliczania VAT w okresach miesięcznych przez 12 kolejno następujących po sobie miesiącach kalendarzowych. Po tym okresie przedsiębiorcy rozliczający VAT metodą kasową przechodzą na kwartalne rozliczenie podatku VAT.

Przykład 6.

Pan Mariusz prowadzi działalność gospodarczą i w 2023 roku korzystał ze zwolnienia z VAT. Od stycznia 2024 roku dokonał rejestracji do VAT, zaznaczając na formularzu VAT-R rozliczanie VAT metodą kasową za okresy kwartalne. Do kiedy będzie składał plik JPK_V7M?

W związku z rejestracją do VAT pan Mariusz ma obowiązek przez 12 miesięcy rozliczać podatek VAT za okresy miesięczne, czyli przez cały 2024 rok składa pliki JPK_V7M. Natomiast pierwsze kwartalne rozliczenie podatku VAT będzie miało miejsce za I kwartał 2025 roku.

Przykład 7.

Pan Mikołaj zdecydował się na rozliczanie podatku VAT metodą kasową w 2024 roku. Do kiedy powinien złożyć formularz VAT-R?

Aby możliwe było rozliczenie VAT metodą kasową od stycznia 2024 roku, pan Mikołaj powinien złożyć aktualizację formularza VAT-R do naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej 31 grudnia 2023 roku.

Kwartalne rozliczenie podatku VAT

Zgodnie z art. 99 ust. 3 ustawy o VAT kwartalne rozliczenie z tytułu VAT jest przywilejem małych podatników VAT bez względu na to, czy stosują metodę kasową VAT, czy też rozliczają się na zasadach ogólnych w VAT. Aby wybrać kwartalne rozliczenie VAT, przedsiębiorca najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa, musi zawiadomić o tym wyborze naczelnika urzędu skarbowego. W tym celu trzeba złożyć aktualizację formularza VAT-R. Przełom roku to również dobry moment na zmianę częstotliwości z tytułu rozliczania VAT wraz z nowym rokiem. Aby rozliczać VAT kwartalnie od stycznia, aktualizację VAT-R należy złożyć w urzędzie skarbowym najpóźniej 25 lutego.

Należy mieć jednak na uwadze, że zmiana częstotliwości rozliczania podatku VAT z miesięcznego na kwartalny jest możliwa dopiero po spełnieniu warunków wymienionych w art. 99 ust. 3a ustawy o VAT czyli:

1. od rejestracji do VAT upłynął okres 12 następujących po sobie miesięcy;
2. w 4 ostatnich kwartałach podatnik nie dokonał dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy, chyba że łączna wartość tych dostaw bez kwoty podatku nie przekroczyła, w żadnym miesiącu, kwoty 50 000 zł;
3. w danym kwartale podatnik nie korzystał z rozliczania importu towarów w sposób uproszczony, a więc na zasadach określonych w art. 33a ust. 1 ustawy o VAT – czyli bezpośrednio w pliku JPK_V7;
4. w danym kwartale podatnik zapewniał możliwość dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego.

Zmiana statusu VAT – podatnik czynny czy zwolniony z VAT?

Przełom roku jest także właściwym czasem na weryfikację opłacalności statusu podatnika VAT – czynnego lub zwolnionego z VAT. Zgodnie z art. 96 ust. 5 ustawy o VAT, chcąc dobrowolnie dokonać rejestracji do VAT, podatnik ma obowiązek złożenia formularza rejestracyjnego VAT-R do końca miesiąca, w którym rezygnuje ze zwolnienia z VAT. Oznacza to, że przedsiębiorca, który w 2023 roku korzystał ze zwolnienia z VAT i chce być czynnym podatnikiem VAT np. od II kwartału 2024 roku, ma obowiązek złożenia formularza rejestracyjnego VAT-R do 30 marca 2024 roku.

Jeżeli podatnik chce powrócić do zwolnienia z VAT, jest zobligowany złożyć aktualizację formularza VAT w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpi zmiana.

Przed podjęciem decyzji o zmianie statusu VAT podatnik powinien przeanalizować opłacalność swojej decyzji nie tylko pod kątem podatkowym, lecz także biznesowym.

Jeżeli nabywcą jest osoba prywatna nieprowadząca działalności, to status podatnika VAT nie ma większego znaczenia z punktu widzenia klienta. Podatnik zwolniony z VAT ma natomiast mniej obowiązków sprawozdawczych – nie musi sporządzać comiesięcznego pliku JPK_V7 i wystawiać faktury bez VAT. Nie musi martwić się również o prawidłowość stosowanej stawki VAT. W sytuacji, gdy nabywcą jest firma będąca czynnym podatnikiem VAT, to sprzedawca, który również posiada status czynnego podatnika VAT, jest bardziej atrakcyjny na rynku. Ma to związek z faktem, że podatek VAT, który wskazany jest na fakturze sprzedaży, może zostać odliczony przez nabywcę, obniżając tym samym jego zobowiązanie z tytułu VAT względem fiskusa.

W przypadku. gdy podatnik nabywa towary lub usługi opodatkowane obniżoną stawką VAT, a sprzedaje je z podstawowym 23-procentowym podatkiem VAT, to na gruncie VAT transakcje kupna i sprzedaży nie są neutralne. Jeżeli natomiast nabywcą jest kontrahent zagraniczny będący podatnikiem, sprzedawca wystawia fakturę bez naliczonego VAT. Dzięki temu jako czynny podatnik VAT może ubiegać się o zwrot nadwyżki podatku VAT naliczonego nad należnym, który wykazuje co miesiąc w pliku JPK_V7.

Jeżeli podatnik planuje rozpoczęcie inwestycji, będzie ponosił wysokie koszty z nią związane. Czynny podatnik VAT będzie mógł na bieżąco odliczać podatek VAT z faktur dotyczących inwestycji, który zmniejszy zobowiązanie z tytułu VAT względem urzędu. Natomiast nievatowiec nie ma prawa do odliczenia VAT, a cała wartość inwestycji zostanie ujęta w kosztach dopiero po jej zakończeniu.

Zmiany podatkowe na przełomie roku a forma opodatkowania

Na podjęcie decyzji o zmianie formy opodatkowania podatnicy mają czas do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został uzyskany pierwszy przychód w danym roku, co wynika z art. 9a ust. 2 ustawy o PIT. Zawiadomienie to składa się poprzez aktualizację wniosku CEIDG-1, na którym wybiera się nową formę opodatkowania.

Przykład 8.

Pan Jan w 2023 roku jako formę opodatkowania stosował skalę podatkową. Od 2024 roku chce zmienić sposób opodatkowania dochodów na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Do kiedy ma obowiązek zgłosić zmianę formy opodatkowania?

Aby zmienić sposób opodatkowania dochodów ze skali podatkowej na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, pan Jan musi złożyć aktualizację formularza CEIDG-1 do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskał pierwszy przychód w danym roku. Uzyskując więc przychód w styczniu 2024 roku, pan Jan musi dokonać zgłoszenia najpóźniej do 20 lutego 2024 roku.

W przypadku zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na zasady ogólne lub opodatkowanie podatkiem liniowym podatnicy muszą pamiętać o sporządzeniu remanentu.

Przykład 9.

Pani Aleksandra stosowała opodatkowanie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 2023 roku. Od stycznia 2024 roku chce przejść na skalę podatkową. Do kiedy powinna zgłosić zmianę w urzędzie i na jaki dzień powinna sporządzić remanent?

Z racji tego, że ryczałtowcy nie mają obowiązku sporządzania remanentu, pani Aleksandra nie przeprowadza spisu z natury na 31 grudnia 2023 roku. W związku ze zmianą formy opodatkowania na zasady ogólne jest natomiast zobligowana do sporządzenia remanentu początkowego na 1 stycznia 2024. Remanent ten będzie pierwszym wpisem otwierającym KPiR. Natomiast na zgłoszenie zmiany formy opodatkowania na zasady ogólne pani Aleksandra ma czas do 20. dnia po miesiącu, w którym uzyskała pierwszy przychód. Jeżeli pierwszy przychód zostanie uzyskany dopiero w lutym, to aktualizacja CEIDG-1 powinna zostać zrealizowana do 20 marca.

Podsumowując, wszyscy przedsiębiorcy, którzy chcą zoptymalizować rozliczenia swojej firmy z urzędem skarbowym i ZUS-em, powinni zwrócić szczególną uwagę na zmiany podatkowe na przełomie roku. W tym przypadku nie chodzi o zmianę przepisów podatkowych, ale o kwestie związane ze sposobem rozliczenia z fiskusem oraz formę opodatkowania, jaką zobowiązani są stosować konsekwentnie przez cały rok podatkowy.