Wprowadzając do ewidencji środków trwałych firmy samochód osobowy o wartości przewyższającej 20 tys. euro, przedsiębiorca może zaliczyć jedynie część odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych. Zasada ta wynika bezpośrednio z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Czy przepis ten dotyczy również samochodów leasingowanych?
Limity kosztów dotyczących samochodu osobowego
Amortyzacja środka trwałego to sposób zaliczenia jego zakupu do kosztów podatkowych. Oznacza to, iż jego wartość nie trafia bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu, ale dzieje się to przez tzw. odpisy amortyzacyjne, które co miesiąc obejmują określoną część wartości początkowej danego składnika majątku. Konieczność amortyzacji dotyczy również samochodów osobowych, jednak w ich przypadku ustawodawca przewidział pewne ograniczenie.
Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, nie są kosztem uzyskania przychodu odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej 20 tys. euro. Przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania. Oznacza to, iż jeżeli przedsiębiorca wprowadzi do środków trwałych firmy pojazd, którego wartość początkowa (w przypadku, gdy podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług - wartość brutto, gdy prawo takie przysługuje - wartość netto) przekracza równowartość 20 tys. euro, wówczas może on zaliczyć do kosztów jedynie część odpisów. Wartość łącznego i miesięcznego odpisu amortyzacyjnego będzie ustalona według proporcji, w jakiej pozostaje kwota 20 tys. euro do całkowitej ceny nabycia samochodu.
Nie jest to jedyne ograniczenie dotyczące samochodów osobowych, których wartość przekracza 20 tys. euro. W ich przypadku do kosztów uzyskania przychodu może zostać zaliczona również tylko część ubezpieczenia. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 47 za koszt nie uznaje się składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 tys. euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Należy przy tym zaznaczyć, iż ograniczenie to dotyczy wyłącznie polisy AC, a więc dobrowolnego ubezpieczenia samochodu (natomiast składki na ubezpieczenie OC, NNW i assistance podlegają zaliczeniu do kosztów bez ograniczenia).
Jak omawiane ograniczenia mają się do leasingu samochodu osobowego?
Leasing operacyjny samochodu osobowego
Najczęściej wybieranym przez przedsiębiorców rodzajem leasingu w przypadku wynajmu samochodu osobowego jest leasing operacyjny. Charakterystyczną cechą takiej umowy jest fakt, że przez cały okres długoterminowego wynajmu pojazd pozostaje własnością leasingodawcy. To on jest również odpowiedzialny za dokonywanie odpisów amortyzacyjnych. Przedsiębiorca nie wprowadza zatem użytkowanego w ten sposób samochodu do ewidencji środków trwałych swojej firmy. Kosztem w tym wypadku są faktury otrzymywane za poszczególne raty leasingowe, najczęściej wraz z częścią odsetkową.
Czy w tym wypadku przedsiębiorcę obowiązuje wspomniany limit kosztów? Nie, ponieważ odnosi się on jedynie do amortyzowanych środków trwałych, a jak zostało wspomniane, w przypadku leasingu operacyjnego samochód pozostaje własnością firmy leasingującej i to ona dokonuje amortyzacji. Obowiązkiem właściciela firmy jest jedynie opłacanie ustalonych rat, bez żadnego ograniczenia.
Jednak należy w tym miejscu wspomnieć, iż aby leasing mógł stanowić koszt podatkowy, musi spełnić określone warunki. Przepisy ustawy o PIT doprecyzowują, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby opłaty dotyczące umowy leasingu mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych. I tak umowa leasingu powinna:
- być zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji (w przypadku samochodów będzie to okres 24 miesięcy), jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne;
- określać sumę ustalonych opłat, która pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.
Jeżeli więc powyższe warunki zostaną spełnione, a umowa leasingu ma charakter leasingu operacyjnego, przedsiębiorcy nie obowiązuje żaden limit kosztów uwzględniający wartość umowy leasingu. W przypadku więc gdy leasingowi podlega samochód o wartości przewyższającej równowartość 20 tys. euro kosztem podatkowym przedsiębiorcy będzie również wartość przewyższająca limit 20 tys. euro, który odnosi się tu jedynie do samochodów amortyzowanych przez przedsiębiorcę.
Inaczej będzie z limitem dotyczącym ubezpieczenia dobrowolnego AC. Koszty składek na tego rodzaju polisę wykupioną do samochodu osobowego używanego na podstawie umowy leasingu operacyjnego, będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu w wysokości nieprzekraczającej ich części ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 tys. euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Oznacza to, iż również w przypadku tego rodzaju leasingu stosuje się ogólną zasadę dotyczącą ubezpieczenia samochodu. Stanowisko takie zaprezentował w interpretacji wydanej 7 kwietnia 2010 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (IPPB1/415-98/10-4/ES).
Leasing finansowy samochodu osobowego
Mniej popularną formą leasingu jest leasing finansowy. W tym wypadku samochód osobowy od początku trwania umowy jest własnością przedsiębiorcy i to on odpowiedzialny jest za dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, które wraz z ratą odsetkową ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. W związku z tym, iż pojazd ten będzie stanowił środek trwały w prowadzonej działalności, zastosowanie będzie tu miał przepis dotyczący limitu kosztów.
Oznacza to, iż jeżeli przedsiębiorca nabędzie samochód o wartości przekraczającej 20 tys. euro w ramach umowy leasingu finansowego, do kosztów podatkowych będzie miał prawo zaliczyć jedynie część odpisów amortyzacyjnych.
Podobnie wygląda kwestia ubezpieczenia takiego pojazdu - tak jak w przypadku leasingu operacyjnego - do kosztów zaliczyć można jedynie wartość składek na ubezpieczenie dobrowolne AC w wysokości nieprzekraczającej ich części ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 tys. euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia.
Podsumowując, to czy przedsiębiorca będzie ograniczony limitem kosztów wynikającym z ustawy o PIT dotyczącym samochodu osobowego, zależy od rodzaju zawartej umowy. Przy leasingu operacyjnym pojazdu o wartości przewyższającej równowartość 20 tys. euro, kosztem podatkowym przedsiębiorcy będzie również wartość przewyższająca wspomniany limit. Inaczej będzie przy leasingu finansowym, przy którym to przedsiębiorca jest odpowiedzialny za dokonywanie odpisów amortyzacyjnych. W tym wypadku musi on uwzględnić limit wynikający z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT.
Natomiast w przypadku ubezpieczenia AC, bez względu na rodzaj zawartej umowy, przy samochodzie, którego wartość przekracza 20 tys. euro, przedsiębiorca do kosztów podatkowych może zaliczyć jedynie część składek.
