Używane części samochodowe - sprzedaż i rozliczenie na gruncie VAT

W ostatnich latach obserwujemy gwałtowny rozwój motoryzacji i kupujemy coraz więcej samochodów. Często nie są one jednak nowe i w efekcie musimy je naprawiać. Zakup używanych samochodów spowodował, że wielu przedsiębiorców decyduje się sprzedawać używane części samochodowe.

VAT – marża

Ustawodawca dla podatników dokonujących dostawy niektórych towarów ustanowił szczególny sposób opodatkowania od marży. Związane z tym uregulowania zostały określone w art. 120 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT).

Jak stanowi jej art. 120 ust. 4, w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.

Kwota sprzedaży to całkowita kwota, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednio związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę (art. 120 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).

Kwota nabycia to natomiast wszystkie składniki wynagrodzenia, o których mowa w pkt 5, które dostawca towarów otrzymał lub ma otrzymać od podatnika (art. 120 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT).

Ustawodawca określił dla potrzeb stosowania szczególnej procedury w zakresie dostawy towarów używanych, że przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1–3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112; PKWiU 24.41.10.0, 24.41.20.0, ex 24.41.30.0, ex 32.12.11.0, ex 32.12.12.0 i 38.11.58.0).

Czy używane części samochodowe to towar używany

Analiza powyższych przepisów wskazuje, że części samochodowe winny zostać uznane za towary używane. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na orzeczenie TSUE w sprawie C-471/15 dotyczące zastosowania procedury VAT-marża dla dostawy części samochodowych. W wyroku  stwierdzono mianowicie, że art. 311 ust. 1 pkt 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „towarów używanych” obejmuje części samochodowe, które po wymontowaniu z pojazdu wycofanego z eksploatacji nabytego przez przedsiębiorstwo recyklingu samochodowego od osoby fizycznej są odsprzedawane jako części zamienne, co pozwala podatnikowi-pośrednikowi na zastosowanie procedury marży.

Ograniczenie stosowania procedury VAT-marża

Jak wspomniano wyżej, opodatkowanie w systemie marży jest ograniczone do pewnej kategorii towarów, w tym na używane części samochodowe. Ponadto bardzo ważne jest to, od kogo nabyto towary używane.

Przykład 1.

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą polegającą na kupowaniu wymontowanych części od osób fizycznych. Zazwyczaj skupu dokonuje na giełdach samochodowych lub za pośrednictwem ogłoszeń. Zakupione używane części samochodowe są następnie sprzedawane innym osobom. Części są kupowane od osób fizycznych na podstawie umowy kupna sprzedaży. Czy w takiej sytuacji podatnik może skorzystać z procedury VAT-marża?

W tym miejscu należy przypomnieć, że stosowanie procedury VAT-marża jest możliwe w sytuacji, gdy podatnik nabył towary używane od:

1. osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15, lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej;

2. podatników, o których mowa w art. 15, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;

3. podatników, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana zgodnie z ust. 4 i 5;

4. podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;

5. podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w ust. 4 i 5, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Tym samym podatnik w analizowanym przypadku będzie mógł dokonać opodatkowania sprzedaży części używanych zakupionych od osób fizycznych zgodnie z procedurą VAT-marża. 

Zwolnienie z VAT

Prowadząc działalność w małym zakresie, możemy skorzystać z podmiotowego zwolnienia z podatku VAT. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Powyższe zwolnienie dotyczy także podatnika, który rozpoczął działalność w trakcie roku. W takim przypadku przewidywana przez podatnika rozpoczynającego działalność wartość sprzedaży nie może przekroczyć kwoty w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).

Wyłączenia ze zwolnienia z VAT

Ustawodawca przewidział jednak szereg wyłączeń od powyższego zwolnienia. Przepis art. 113 ust. 13 ustawy o VAT przewiduje ich katalog i stanowi, że zwolnienia nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw:

• towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy;

• towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),

• wyrobów tytoniowych,

• samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji;

• budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b;

• terenów budowlanych;

• nowych środków transportu;

• następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

• preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),

• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

• urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),

• maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28);

• hurtowych i detalicznych części do:

• pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),

• motocykli (PKWiU 45.4).

W związku z tym podatnik, który dokonuje handlu częściami samochodowymi, musi od początku swojej działalności być podatnikiem podatku VAT. Co istotne, nie ma tutaj znaczenia, jakimi częściami handluje podmiot gospodarczy.

Podsumowując, podatnik zajmujący się handlem na używane części samochodowe może skorzystać pod pewnymi warunkami z procedury VAT-marża. Przedsiębiorca zamierzający prowadzić handel częściami musi pamiętać, że już od pierwszej sprzedaży musi być czynnym podatnikiem podatku VAT.

Kasa rejestrująca – używane części samochodowe

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (art. 111 ust. 1 ustawy o VAT). Ustawodawca przewidział, że niektórzy podatnicy ze względu na wielkość sprzedaży będą mogli korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania na kasie rejestrującej.

Przykład 2.

Podatnik sprzedaje używane części samochodowe do silników. Większość sprzedaży jest kierowana do warsztatów samochodowych. Wartość sprzedaży dla odbiorców detalicznych to 12 000 zł rocznie. Czy w takiej sytuacji podatnik musi instalować kasę rejestrującą?

Podatnik pomimo niewielkiej sprzedaży detalicznej na rzecz osób fizycznych będzie obowiązany zainstalować kasę rejestrującą. W przypadku handlu częściami musimy bowiem pamiętać, że ustawodawca uznał, że bez względu na wielkość obrotu podatnik musi ewidencjonować przychód na kasie rejestrującej. Powyższe dotyczy:

• części do silników (PKWiU 28.11.4);

• silników spalinowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych do napędu pojazdów (PKWiU 29.10.1);

• nadwozi do pojazdów silnikowych (PKWiU 29.20.1);

• części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 29.32.30.0);

• silników spalinowych tłokowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych w motocyklach (PKWiU 30.91.3).

Oznacza to, podatnicy handlujący częściami samochodowymi w większości przypadków będą musieli zainstalować kasę rejestrującą.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że podatnicy sprzedający używane części samochodowe mogą sprzedaż opodatkowywać według zasad VAT-marża. Przedsiębiorcy muszą jednak pamiętać, że już od pierwszej sprzedaży będą podatnikami podatku VAT i że sprzedaż muszą dokumentować na kasie fiskalnej.