0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Dwa etaty a odwołanie z urlopu. Koszty zastępstwa pracownika

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Artykuł skierowany jest zarówno do pracowników, jak i pracodawców. Udzieli on odpowiedzi na pytania związane z urlopem wypoczynkowym pracownika – jaka jest jego podstawa prawna oraz wymiar, od czego zależy długość urlopu. Poruszona zostanie kwestia odwołania pracownika z urlopu – kiedy pracodawca może to zrobić, a także czy pracownik może odmówić powrotu do pracy. Wskazane zostaną też konsekwencje takiej odmowy. Naświetlony zostanie problem kosztów, jakie pracodawca będzie musiał ponieść w związku z zastępstwem za pracownika, który pozostaje na urlopie, a także co w sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony w więcej niż jednym zakładzie pracy.

Prawo pracownika do urlopu – z czego wynika, ile wynosi?

Zgodnie z art. 152 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego nie można się zrzec.

Cechami urlopu wypoczynkowego są zatem jego:

  • nieprzerwalność;
  • płatność;
  • niemożność zrzeczenia się.

Wymiar urlopu wynosi:

  • 20 dni, jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
  • 26 dni, jeśli pracownik jest zatrudniony dłużej niż 10 lat.

Ważne jest jednak to, że do okresu zatrudnienia wlicza się też okresy poprzedniego zatrudnienia, dotyczy to więc zatrudnienia w ogóle, a nie u konkretnego pracodawcy.

Do tego okresu wlicza się także okres:

  1. zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata;
  2. średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat;
  3. średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
  4. średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
  5. szkoły policealnej – 6 lat;
  6. szkoły wyższej – 8 lat.

Okresy nauki nie podlegają sumowaniu!

Przykład 1.

Pani Kinga ukończyła studia wyższe na kierunku informatyka. Przez 6 miesięcy pracowała w kawiarni na stanowisku baristki. Następnie przez rok była zatrudniona na stanowisku młodszego programisty w firmie PROGRAMOWANIE Sp. J.

Wymiar jej urlopu wynosi 20 dni, gdyż łącznie jej okres zatrudnienia to 9 lat i 6 miesięcy – 8 lat w związku z ukończeniem studiów i następnie 1,5 roku zatrudnienia. Po kolejnych przepracowanych 6 miesiącach uzyska prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego.

Kiedy może mieć miejsce odwołanie z urlopu?

Zgodnie z art. 167 § 1 Kodeksu pracy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

Najczęściej przyczyną odwołania pracownika z urlopu będzie awaria lub inne zdarzenie, spowodowane siłą wyższą.

Wezwanie do pracy wskutek odwołania z urlopu będzie zasadne, jeśli to pracownik przebywający na urlopie jest jedyną kompetentną osobą w zakresie przywrócenia przedsiębiorstwa do stanu sprzed awarii. Odwołanie z urlopu może dotyczyć też sytuacji, gdy w zakładzie pracy ma być przeprowadzona kontrola, np. skarbowa, sanitarna, a osobą, która zajmuje się właśnie tym, jest pracownik na urlopie.

Kolejnym przykładem, obecnie aktualnym w dobie pandemii, może być nagła niedyspozycja innego pracownika, brak możliwości szybkiego zorganizowania zastępstwa z uwagi na charakter pracy. W sytuacji wykrycia wśród pracowników zakażenia koronawirusem oraz skierowania pozostałych pracowników na obligatoryjną kwarantannę, może się okazać, że wyłącznie pracownik na urlopie jest osobą, która nie miała kontaktu z chorym i tylko ona jest w stanie wykonać obowiązki tych, którzy są chorzy lub nie mogą opuszczać miejsca zamieszkania z uwagi na styczność z osobą zakażoną.

Przykład 2.

Radca prawny, pan Krzysztof, zatrudniony w przedsiębiorstwie na podstawie umowy o pracę wziął urlop wypoczynkowy w okresie 10–30 września 2020 r. 25 września 2020 r. zaplanowana była rozprawa w jednym z najważniejszych postępowań gospodarczych toczących się przeciwko temu przedsiębiorstwu. 20 września 2020 r. okazało się, że drugi z radców prawnych zatrudniony w przedsiębiorstwie otrzymał pozytywny wynik testu na koronawirusa. W przedsiębiorstwie zatrudnionych było tych 2 radców oraz 2 aplikantów radcowskich, którzy tworzyli mały dział prawny. Obaj aplikanci trafili na kwarantannę. W takim przypadku uzasadnione i prawidłowe jest poinformowanie pana Krzysztofa o sytuacji i odwołanie go z urlopu wypoczynkowego, gdyż nie ma możliwości, by inna osoba wzięła udział w tym postępowaniu pod względem prawidłowego przygotowania się do sprawy.

Istotny problem rodzi jednak kwestia tego, w jaki sposób poinformować pracownika o tym, że zostaje odwołany z urlopu. Kwestia techniczne nie są w żaden sposób uregulowane w Kodeksie pracy, zatem to pracodawca powinien wprowadzić w zakładzie pracy odpowiednie reguły. Najprościej byłoby wprowadzić tę praktykę w regulaminie lub w przypadku, gdy pracodawca nie ma obowiązku jego ustalenia – w umowie o pracę. Łatwym wyjściem jest możliwość kontaktu telefonicznego, choć należy mieć na uwadze, że pracownik może spędzać urlop wypoczynkowy w miejscu, gdzie nie ma zasięgu albo za granicą. Pracodawca musi jednak dążyć do tego, aby mieć możliwość skontaktowania się z pracownikiem w sytuacji, gdy jego obecność w zakładzie pracy jest niezbędna i wymagane jest odwołanie go z urlopu.

Czy pracownik może odmówić stawienia się w pracy? Konsekwencje odmowy

Odwołanie z urlopu jest poleceniem pracodawcy wydawanym pracownikowi. Ten zaś ma obowiązek stosowania się do poleceń, które dotyczą pracy, nie są sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Pracownik może zatem odmówić tylko w przypadku, gdy:

  • odwołanie z urlopu nie jest związane z pracą;
  • odwołanie z urlopu jest sprzeczne z przepisami prawa;
  • odwołanie z urlopu jest sprzeczne z umową o pracę. 

Za niestawienie się w pracy po odwołaniu pracownika z urlopu może grozić mu kara upomnienia lub nagany. Istotne jest, że może to doprowadzić nawet do zwolnienia pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia z jego winy.

Konsekwencje dla pracownika mogą być zatem wysokie, zwłaszcza, jeśli już w przeszłości otrzymywał kary porządkowe, gdyż może to stanowić podstawę do rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem z jego winy, czyli dyscyplinarnie.

Koszty zastępstwa pracownika

Sposobów zastąpienia pracowników przebywających na urlopach wypoczynkowych jest wiele. Wśród najpopularniejszych wyróżnić można:

  • powierzenie zastępstwa nieobecnych pracowników innym pracownikom tego samego zakładu pracy, pamiętając, że nie można im powierzyć na czas dłuższy niż 3 miesiące innego rodzaju pracy;
  • zatrudnienie pracownika z zewnątrz na podstawie umowy o pracę na zastępstwo, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy;
  • zatrudnienie osoby z zewnątrz na podstawie umowy cywilnoprawnej, np. zlecenia, o dzieło, umów o współpracy;
  • skorzystanie z pracy pracowników agencji pracy tymczasowej.

Koszty te ponosi oczywiście pracodawca.

Czy istnieje jakakolwiek różnica, jeśli pracownik jest zatrudniony u kilku pracodawców?

Kodeks pracy nie przewiduje żadnych różnic w sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony na dwa czy więcej etatów. To wyłącznie jego decyzja, jeśli pracuje u kilku pracodawców, w myśl zasady „chcącemu nie dzieje się krzywda”.

Oczywiste jest, że gdy korzysta z urlopu wypoczynkowego, to wówczas w jednym okresie będzie na urlopie w dwóch zakładach pracy. U pracodawcy, który nie odwołał pracownika, będzie on nadal korzystał z przysługującego mu urlopu wypoczynkowego.

Podsumowanie

Odwołanie pracownika z urlopu, który jest jego prawem niepodlegającym zrzeczenia się, jest sytuacją absolutnie wyjątkową. Musi być to uzasadniona sytuacja, która wystąpiła w zakładzie pracy, a nie dało się jej przewidzieć w chwili rozpoczynania urlopu przez pracownika. Jeśli odwołanie z urlopu jest zasadne, dotyczy pracy i nie jest sprzeczne z przepisami prawa i umową o pracę, pracownik ma obowiązek stawienia się w pracy.

Pracodawca może powierzyć tę pracę innemu pracownikowi, co jest dla niego poleceniem i obowiązany jest ją wykonywać.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów