W transakcjach między przedsiębiorcami często ma miejsce sytuacja, kiedy to sprzedawca wydaje nabywcy towary (lub świadczy usługi), wystawia fakturę, ustalając termin płatności po upływie np. 30 lub więcej dni. Jest to sprzedaż z tzw. odroczonym terminem zapłaty. Rozwiązanie to często stanowi ukłon strony sprzedającej w stronę kontrahenta - może on zapłacić w dogodnym dla siebie momencie, oczywiście w okresie wynikającym z faktury (lub umowy) - i ma służyć pozyskaniu lojalnego klienta. Jednocześnie stanowi spore obciążenie dla płynności finansowej firmy-sprzedawcy. W celu upłynnienia środków z takich transakcji przedsiębiorca może skorzystać z usług zakupu wierzytelności przez faktora. W zależności od ustalonych warunków umowa taka może przybrać formę faktoringu pełnego, niepełnego lub mieszanego.
Czym jest faktoring?
Faktoring to usługa finansowa polegająca na zakupie nieprzeterminowanej należności z odroczonym terminem płatności przez faktora, czyli np. bank lub inną firmę faktoringową. Inaczej mówiąc, przedsiębiorca sprzedaje swoje należności, otrzymując w zamian gotówkę, którą może wykorzystać na bieżącą działalność swojej firmy. Bardzo ważne jest, by sprzedawana wierzytelność nie była przeterminowana, czyli by istniała realna szansa, że kontrahent zapłaci swoje zobowiązania w wyznaczonym wcześniej terminie, bez jakichkolwiek opóźnień.
| Uwaga! Pod względem prawnym faktoring należy do tzw. umów nienazwanych, w związku z czym nie jest on regulowany przez szczególne przepisy Kodeksu cywilnego - stosuje się do niego zasady swobodnego kontraktowania wynikające z art. 3531 k.c. |
W zależności od postanowień umowy faktoringowej dotyczących zarządzania ryzykiem związanym z obrotem należnościami (czyli tego, kto będzie odpowiedzialny za ściągnięcie wierzytelności w sytuacji, gdy kontrahent nie zapłaci w terminie) wyróżnić można trzy rodzaje faktoringu:
-
pełny,
-
niepełny,
-
mieszany.
Faktoring pełny
Pierwszym rodzajem faktoringu jest tzw. faktoring pełny (inne nazwy to właściwy lub bez regresu). W przypadku tego typu umowy następuje przekazanie faktorowi zarówno wierzytelności, jak i całego ryzyka z nią związanego. W takiej sytuacji przedsiębiorstwo po zbyciu należności nie martwi się już jej monitorowaniem, nie musi ponosić kosztów związanych z jej odzyskiwaniem w przypadku, gdy kontrahent nie wywiąże się z postanowień umowy. Wszystkie te obowiązki spoczywają na faktorze. Przez wzgląd na fakt, że faktorant pozbywa się wszelkiego ryzyka związanego z wierzytelnością, faktoring pełny jest najdroższą opcją.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Faktoring niepełny
Inaczej kwestia ryzyka nieściągalności danej wierzytelności jest rozwiązana w faktoringu niepełnym (zwanym też niewłaściwym lub z regresem). W tym wypadku faktorant przejmuje od przedsiębiorcy nieprzeterminowaną należność do momentu jej zapadalności. Właściciel firmy musi mieć na uwadze, że w przypadku, gdy jego dłużnik nie zwróci należnej sumy w terminie wyznaczonym w umowie lub na fakturze, wówczas faktor ma prawo zażądać zwrotu całej kwoty wraz z poniesionymi przez niego kosztami. Przedsiębiorstwo sprzedające należność musi w takiej sytuacji na własną rękę zająć się odzyskaniem należnej kwoty od nierzetelnego kontrahenta. Przyczyną zerwania umowy faktoringu niepełnego może być każda trudność związana ze zwrotem należności.
Faktoringu niepełnego używa się głównie w celu upłynnienia należności i pozyskania potrzebnej w danym momencie gotówki. Przez wzgląd na fakt, iż w tym wypadku nie jest przenoszone ryzyko związane z wierzytelnością, rozwiązanie to jest tańsze niż faktoring pełny.
Faktoring mieszany
Ostatni z rodzajów faktoringu łączy w sobie cechy dwóch wcześniej omówionych. Faktoring mieszany wiąże się z tym, że faktor przejmuje na siebie ryzyko, ale wyłącznie do określonej w umowie kwoty. Niewypłacalność powyżej określonego limitu wiąże się z odpowiedzialnością po stronie przedsiębiorstwa, które sprzedaje swoje należności. Mieszany charakter tej formy wynika zatem z tego, iż do pewnej kwoty przyjmuje on cechy faktoringu pełnego, a powyżej jej - faktoringu niepełnego.
Reasumując, to która forma faktoringu będzie właściwa zależy od charakteru posiadanych należności, sytuacji finansowej przedsiębiorcy oraz pewności co do kontrahenta. Przed podjęciem decyzji warto przeanalizować, jakie są szanse na odzyskanie wierzytelności od danego klienta oraz ile pieniędzy firma jest w stanie przeznaczyć na ewentualne koszty związane ze ściąganiem pieniędzy.
