Aktualne przepisy nakładają na kontrahentów obowiązek dokonywania płatności na rachunek podatnika wskazany w wykazie określanym jako biała lista podatników VAT. Może jednak zdarzyć się sytuacja, w której przedsiębiorca otrzymuje fakturę od kontrahenta spoza tej listy. W poniższym artykule zastanowimy się, czy faktura od kontrahenta spoza białej listy może być rozliczona.
Biała lista podatników VAT
Wspomniana biała lista podatników VAT jest wykazem zawierającym najważniejsze dane, w tym:
-
firmę (nazwę) lub imię i nazwisko;
-
numer, za którego pomocą podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany;
-
status podmiotu:
-
w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT,
-
zarejestrowanego jako „podatnik VAT czynny” albo „podatnik VAT zwolniony”, w tym podmiotu, którego rejestracja została przywrócona;
-
daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
-
podstawę prawną odpowiednio odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
-
numery rachunków rozliczeniowych wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym.
Obowiązkiem nabywcy towarów lub usług jest dokonywanie płatności na rachunek bankowy wskazany w białej liście. Trzeba przy tym podkreślić, że naruszenie go wiąże się z określonymi konsekwencjami podatkowymi.
W konsekwencji dokonanie płatności z pominięciem rachunku wykazanego na białej liście powoduje, że tego rodzaju wydatek nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu u nabywcy.
Warto w tym miejscu podkreślić, że zasada ta ma zastosowanie, w przypadku gdy dostawcą towarów lub usług jest podatnik zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.
Podmioty wpisane na białą listę podatników VAT
W świetle powyższych wyjaśnień należy zastanowić się, jaka kategoria podatników podlega obowiązkowemu wpisowi na białą listę podatników VAT.
Zgodnie z art. 96b ust. 1 ustawy VAT szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów:
-
w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
-
zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
Jak widać, w białej liście umieszczane są podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT. Należy zatem zastanowić się, kiedy pojawia się konieczność rejestracji na potrzeby VAT.
W tym celu musimy sięgnąć do treści art. 96 ust. 1 ustawy VAT, gdzie czytamy, że podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne VAT-R.
Dodatkowo, jak podaje art. 96 ust. 3 ustawy VAT, podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.
W świetle powyższych przepisów możemy wskazać, że podatnicy czynni podlegają obligatoryjnej rejestracji na potrzeby podatku VAT, natomiast podatnicy korzystający ze zwolnienia od podatku (podmiotowego lub przedmiotowego) mogą, ale nie muszą rejestrować się jako podatnicy zwolnieni z VAT.
To z kolei powoduje, że podatnicy czynni VAT zawsze podlegają rejestracji, zatem równolegle zawsze są ujmowani w wykazie białej listy podatku VAT. Natomiast podatnicy zwolnieni z VAT, którzy nie dokonali rejestracji, nie muszą znajdować się w wykazie.
Faktura od kontrahenta spoza białej listy podatników VAT
Mając powyższe na uwadze, możemy wskazać, że jeżeli kontrahent otrzymuje fakturę od kontrahenta spoza białej listy, mamy bowiem do czynienia z dostawcą towarów i usług, który jest zwolniony od podatku VAT, to nabywca może rozliczyć i opłacić taką fakturę bez ryzyka poniesienia negatywnych konsekwencji podatkowych omówionych powyżej.
Tego rodzaju faktura nie musi być opłacana na rachunek ujęty w wykazie białej listy.
Musimy również podkreślić, że z zupełnie inną sytuacją będziemy mieli do czynienia, gdy na fakturze jest wykazany podatek VAT, a podatnik nie figuruje w wykazie białej listy podatników VAT.
W takiej sytuacji należy przyjąć, że nie mamy do czynienia z podatnikiem zwolnionym z VAT. Prowadzi to do wniosku, że wystawcą faktury jest podatnik czynny, który powinien być ujęty w wykazie.
Tego rodzaju sytuacja powinna wzbudzić czujność kontrahenta, ponieważ może mieć do czynienia z oszustwem podatkowym na gruncie podatku VAT.
Zagadnienie rozliczenia faktury od kontrahenta spoza białej listy podatników VAT determinowane jest statusem sprzedawcy. Jeżeli jest to podatnik zwolniony z VAT, to nabywca może taką fakturę rozliczyć bez konsekwencji związanych z naruszeniem obowiązku dokonywania płatności na rachunek niewykazany w białej liście.
