Jeden z kontrahentów zawsze po przesłanym zamówieniu wysyła mi fakturę pro forma. Pracownik przez pomyłkę odliczył z niej podatek VAT. Kwoty zgadzają się z fakturą ostateczną. Różnica dotyczy wyłącznie dat. Czy otrzymana faktura pro forma uprawnia do odliczenia podatku VAT?
Tomasz, Nowy Mińsk
Faktura pro forma nie uprawnia do odliczenia VAT. Jest ona jedynie wewnętrznym dokumentem rozliczeniowym podatnika, na podstawie którego kontrahent dokonuje zapłaty. Nie wywiera ona natomiast żadnych skutków w sferze rozliczeń podatkowych, co powoduje, że nie można odliczyć z niej podatku VAT.
Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Gdy kwota VAT naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty VAT należnego, powstała nadwyżka obniża podatek należny za następne okresy rozliczeniowe lub podlega zwrotowi na rachunek bankowy.
Podstawowym dokumentem umożliwiającym odliczenie jest w większości przypadków faktura. Szczegółowe zasady wystawiania faktur odnaleźć można w ustawie o VAT.
Dokument o nazwie faktura pro forma w obrocie handlowym pełni jedynie rolę oferty handlowej. W zasadzie jest ona wystawiana przed zawarciem transakcji towarowej i przysyłana przez dostawcę razem z ofertą lub potwierdzeniem przyjęcia zamówienia do wykonania.
Faktura pro forma nie stanowi żadnego dowodu potwierdzającego dokonanie transakcji handlowej (nabycia lub dostawy towarów i usług), nie jest także dokumentem księgowym. Jej wystawienie nie rodzi bowiem skutków w zakresie powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, a jej posiadanie nie uprawnia nabywcy do odliczenia podatku naliczonego w niej zawartego. Dla rozliczeń prawno-podatkowych pozostaje dokumentem obojętnym.
W konsekwencji faktura pro forma nie jest dokumentem z którego możemy odliczyć podatek VAT. Takie stanowisko prezentują również organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 13 lipca 2011 r. sygn. ITPP1/443-596/11/BK, gdzie możemy przeczytać:
(…) faktura pro forma nie jest dokumentem przewidzianym w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do ustawy wywierającym jakiekolwiek skutki podatkowe.
Należy zauważyć, iż faktura z adnotacją pro forma choćby zawierała wszystkie elementy faktury VAT, jednak nie jest ona wystawiona jako dowód wykonania transakcji handlowej, lecz przed jej wykonaniem i przesłana przez dostawcę czy też przez świadczącego usługę najczęściej razem z ofertą lub potwierdzeniem przyjęcia zamówienia do wykonania.
W związku z powyższym Spółka nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury pro forma otrzymanej od kontrahenta z uwagi na fakt, iż nie stanowi ona dokumentu rodzącego jakiekolwiek skutki podatkowe i dającego prawo do odliczenia podatku z niej wynikającego (…).
Podobne stanowisko zaprezentował Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wieruszowie, w interpretacji indywidualnej sygn. US-III/443-3/07 z 6 czerwca 2007 r., gdzie możemy przeczytać:
(…) 1. Według słownika wyrazów obcych autor Władysław Kopaliński, pro forma łac. oznacza dla pozoru, prowizoryczny, tymczasowy.
2. Leksykon biznesu autor J. Penc , faktura pro forma to faktura fikcyjna. Wprawdzie zawiera wszystkie elementy faktury handlowej, jest jednak wystawiona nie jako dowód wykonania transakcji handlowej, lecz przed jej zawarciem i przesyłana przez dostawcę razem z ofertą lub potwierdzeniem przyjęcia zamówienia do wykonania, ewentualnie przedkładana w ślad za towarami wysyłanymi na prośbę na sprzedaż konsygnacyjną.
Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, która nie odnosi się do faktur pro forma, jak również posiłkując się słownikową definicją znaczenia dokumentu faktura pro forma, należy stwierdzić, że przedmiotowa faktura z adnotacją pro forma nie ma charakteru faktury handlowej, a zatem nie rodzi żadnych skutków podatkowych zarówno po stronie wystawcy jak i nabywcy, tym samym podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tej faktury. W rozumieniu przepisów prawa, faktura taka może jedynie stanowić dowód zastępczy do czasu otrzymania właściwej faktury VAT (…).
