Ze względu na konieczność ciągłego dostosowywania się do realiów rynkowych zarówno przedsiębiorcy jak i ich pracownicy muszą być mobilni. Możliwość rozwijania firmy i pozyskiwania nowych kontrahentów nierozerwalnie wiąże się z koniecznością częstych wyjazdów i podejmowania zleceń w różnych miejscach Polski czy świata.
W związku z powyższym coraz częściej pojawiają się wątpliwości w kwestiach rozliczania delegacji służbowych pracowników, w szczególności jeśli chodzi o kwestie związane z noclegiem, a konkretniej z możliwością odliczenia z tego tytułu podatku VAT.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług czynnemu podatnikowi VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Na podstawie powyższego przepisu można stwierdzić, iż poniesienie kosztów w związku z opłaceniem pracownikom noclegów podczas wyjazdu służbowego, jest zakupem dokonanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Czy w związku z tym przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur za usługi noclegowe?
Otóż nie. Jak wskazuje art. 88 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika między innymi usług noclegowych. Tak więc wyłączenie możliwości odliczenia VAT od usług noclegowych wynika wprost z ustawy. Co więcej, zapis ten nakładający ograniczenia na prawo do odliczenia podatku naliczonego jest całkowicie zgodny z prawem unijnym. Jak wskazuje art. 176 dyrektywy 2006/112/WE państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą utrzymywać wyłączenia z prawa do odliczenia podatku od towarów i usług, które były stosowane w chwili, kiedy dany kraj przystępował do Wspólnoty. Wyłączenie prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT przy nabyciu usług noclegowych obowiązywało w Polsce jeszcze przed wejściem do Unii Europejskiej, zatem zgodnie z prawem unijnym może być ono stosowane nadal.
W oparciu o powyższe przedsiębiorca dokonując zakupu usługi noclegowej nie będzie miał prawa do odliczenia VAT wynikającego z faktury mimo, iż koszt ten ściśle związany jest z prowadzoną działalnością. W tej kwestii ustawa o VAT nakłada ograniczenie wykluczające możliwość skorzystania z odliczenia. Brak prawa do odliczenia VAT naliczonego spowoduje konieczność zapłacenia wyższego podatku naliczonego, gdyż przedsiębiorca nie będzie miał możliwości pomniejszenia podatku należnego wynikającego z uzyskanych przychodów ze sprzedaży o VAT naliczony z faktur kosztowych (dotyczących wydatków za nocleg) związanych z tymi przychodami. Poniesiony wydatek na zakwaterowanie przedsiębiorca będzie mógł jednak ująć w kwocie brutto w kosztach uzyskania przychodów. W tym wypadku bowiem nieodliczony VAT stanowi koszt podatkowy.
Szansa na odliczenia VAT istnieje jednakże w przypadku gdy zakup usługi noclegowej następuje w tak zwanym pakiecie, czyli jako usługa kompleksowa. Jeśli usługa noclegowa jest jedynie częścią składową pakietu obejmującego szerszy zakres, czyli w ramach jednej usługi spełnionych jest kilka świadczeń, to nie ma możliwości podzielenia tej usługi pod względem podatkowym. Zatem od usługi kompleksowej możliwe jest odliczenie VAT naliczonego i jest to jedyny taki przypadek, w którym możliwość taka istnieje. W sytuacji zwykłego zakupu usługi noclegowej podatnik nie ma prawa do skorzystania z odliczenia.
