„Pierwszy biznes – wsparcie w starcie” to produkt, który od wielu lat cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem wśród osób planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej. W czerwcu 2024 roku Bank Gospodarstwa Krajowego podpisał nowe umowy z partnerami finansującymi działającymi na obszarze całego kraju, którzy będą odpowiedzialni za udzielanie oraz obsługę pożyczek. Co zatem zmieniło się w produkcie w porównaniu do lat ubiegłych? Przede wszystkim po spełnieniu określonych warunków będzie można skorzystać z umorzenia części kapitału, co czyni produkt jeszcze atrakcyjniejszym. W ramach opracowania przedstawimy najważniejsze zasady ubiegania się o pożyczkę na przykładzie regulaminu udostępnionego przez Fundusz Regionu Wałbrzyskiego. Jest to podmiot finansujący, który udziela wsparcia na obszarze 6 województw: dolnośląskiego, wielkopolskiego, lubuskiego, pomorskiego, zachodnio-pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego. Lista wszystkich podmiotów finansujących działanie „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie” znajduje się na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego. Warto już dziś zainteresować się tym, kto na danym obszarze w nim uczestniczy. Partnerzy finansujący przyjmują bowiem wnioski o pożyczkę do czasu wyczerpania się środków przeznaczonych na realizację programu w ramach danego regionu/makroregionu.
Kto może ubiegać się o pożyczkę w ramach programu „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie”
Produkt kierowany jest do ściśle określonej grupy odbiorców. Wzorem lat ubiegłych o pożyczkę mogą ubiegać się:
- bezrobotni – zarejestrowani w urzędzie pracy do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego;
- studenci – ostatniego roku studiów pierwszego i drugiego stopnia, jednolitych studiów magisterskich;
- absolwenci poszukujący pracy – do 4 lat od ukończenia szkoły lub zdobycia tytułu zawodowego;
- opiekunowie osób niepełnosprawnych – czyli członkowie rodziny opiekujący się dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub osobą niepełnosprawną, niepobierający świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku opiekuńczego.
Powyższy katalog nie zmienił się w porównaniu do poprzednich edycji programu. Nową kategorię, która pojawiła się w roku 2024, stanowią natomiast poszukujący pracy – czyli osoby zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy zgodnie art. 2 ust. 1 pkt 22 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Mowa tutaj zatem o osobach, których średniomiesięczne przychody z okresu ostatnich 3 miesięcy przed miesiącem złożenia wniosku o pożyczkę nie przekraczały przeciętnego wynagrodzenia. Dodanie poszukujących pracy do kategorii osób uprawnionych do składania wniosku znacznie poszerzyło grono potencjalnych zainteresowanych pożyczką.
Jakie są warunki pożyczki?
Na początek należy wspomnieć o kwocie pożyczki, która znacznie wzrosła w porównaniu do lat ubiegłych, a to za sprawą wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce. Zgodnie z regulaminem maksymalna wartość pożyczki na podjęcie działalności nie może przekroczyć 20-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu złożenia wniosku o udzielenie pożyczki i nie może być wyższa niż 20-krotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu podpisania umowy z pożyczkobiorcą. Zgodnie z ostatnimi (za I kwartał 2024 roku) danymi Głównego Urzędu Statystycznego przeciętne miesięczne wynagrodzenie wynosi 8147,38 zł. Obecnie można zatem pozyskać maksymalnie 162 947,60 zł. Jeżeli chodzi o środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, to tak dużej kwoty jeszcze nie było. Spłatę można rozłożyć na 7 lat (84 miesiące). Istnieje możliwość skorzystania z karencji w spłacie do 12 miesięcy. Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na takie rozwiązanie przez pierwszy rok, będą spłacać jedynie raty odsetkowe. Należy jednak pamiętać, że okres karencji wlicza się do okresu spłaty. Pośrednik finansowy nie pobiera żadnych opłat i prowizji za rozpatrzenie wniosku i udzielenie pożyczki. Przejdźmy zatem do najważniejszej informacji, a mianowicie oprocentowania pożyczki. Jest ono bardzo korzystne i wynosi odpowiednio:
- 0,58% – w skali roku dla opiekunów osób niepełnosprawnych oraz żłobków, klubów dziecięcych z miejscami integracyjnymi lub polegających na rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych;
- 1,45% – dla pozostałych uprawnionych do uzyskania pożyczki.
Co ważne, przyszli przedsiębiorcy nie muszą martwić się wzrostem stóp procentowych, gdyż mają zagwarantowane stałe oprocentowanie przez cały okres spłaty.
W jaki sposób zabezpieczyć spłatę pożyczki?
Formą zabezpieczenia spłaty pożyczki jest zawsze weksel in blanco plus poręczenie dwóch osób fizycznych. Należy jednak pamiętać, że jedna osoba może zabezpieczyć maksymalnie do kwoty około 40 000–50 000 zł. W przypadku ubiegania się o pełną pulę (162 000 zł) pośrednik finansowy może wymagać poręczenie nawet 4 osób. Jeżeli chodzi o zarobki poręczycieli, to powinny wynosić co najmniej 4500 zł netto. Istnieje możliwość, żeby poręczycielem był małżonek, ale tylko w przypadku posiadania rozdzielności majątkowej. W regulaminie znalazł się również zapis, że maksymalnym wiekiem, który zgodnie z warunkami rynkowymi nie generuje dodatkowych zabezpieczeń (typu ubezpieczenie na życie), jest 70 lat.
W zależności od oceny zdolności kredytowej oraz ryzyka kredytowego zamiast poręczenia osób fizycznych może być ustanowione inne zabezpieczenie spłaty. Mowa tutaj o:
- hipotece – tylko na nieruchomości, która jest wolna od obciążeń (może to być nieruchomość osób trzecich);
- zabezpieczeniu rzeczowym;
- gwarancji bankowej;
- gwarancji ubezpieczeniowej.
Warto również dodać, że nie ma możliwości zabezpieczenia spłaty za pomocą funduszu poręczeniowego.
Co można finansować z pożyczki?
Należy pamiętać, że pożyczka „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie” jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus i dlatego też wszystkie wydatki muszą być zgodne z regulacjami unijnymi oraz krajowymi. Przedsiębiorcy mogą przeznaczyć pożyczkę na m.in.:
- środki trwałe niezbędne do rozpoczęcia prowadzenia działalności;
- zakup urządzeń, maszyn, materiałów, towarów i usług, infrastruktury;
- towary podlegające sprzedaży w ramach prowadzonej działalności (środki obrotowe);
- szkolenia i kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe.
Ze środków pożyczki można sfinansować koszty stałe przedsiębiorstwa, np. czynsz, opłaty za wynajem lokalu, ale można to robić przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Należy jednak pamiętać, że nie ma możliwości finansowania kosztów osobowych. Wsparcie udzielane w ramach programu stanowi pomoc de minimis.
Jakie są warunki umorzenia pożyczki?
Najważniejsze informacje zostawiliśmy na koniec. Największym bonusem obok bardzo niskiego oprocentowania jest możliwość umorzenia części spłaty. Jakie zatem należy spełnić warunki?
Pożyczka na podjęcie działalności gospodarczej podlega jednorazowemu umorzeniu w kwocie 6-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (czyli około 48 000 zł). Należy jednak dodać, że umorzenie nie może przekroczyć 50% wartości pożyczki. Co to oznacza w praktyce? Jeżeli wnioskowaliśmy o 60 000 zł, umorzenie może wynieść maksymalnie 30 000 zł. Wyjaśnijmy, co należy zrobić, aby skorzystać z umorzenia.
Po pierwsze, o umorzenie można się starać po okresie 12 miesięcy prowadzenia działalności, na którą uzyskało się pożyczkę. Przedsiębiorca nie może wówczas zalegać ze spłatą rat. Po drugie, przedsiębiorca musi złożyć do podmiotu finansującego pisemny wniosek potwierdzający, że na etapie ubiegania się o pożyczkę na podjęcie działalności gospodarczej:
- był osobą bezrobotną lub opiekunem osoby z niepełnosprawnością;
- nie otrzymał bezzwrotnych środków z Funduszu Pracy lub innych bezzwrotnych środków publicznych na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej.
Osoby bezrobotne w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku o pożyczkę nie mogły również przerwać z własnej winy szkolenia, stażu, realizacji indywidualnego planu działania oraz odmówić bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy.
Jak widać, warunki, które należy spełnić, aby cieszyć się z umorzenia części spłaty, nie są zbyt wygórowane. Warto o nich pamiętać już na etapie ubiegania się o wsparcie, aby po 12 miesiącach prowadzenia działalności być pewnym, że wniosek o umorzenie zostanie rozpatrzony pozytywnie.
Podsumowując, osoba, która jest zainteresowana pozyskaniem środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej w ramach pożyczki „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie” musi spełnić następujące warunki:
- w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku nie prowadzić działalności gospodarczej;
- na dzień składania wniosku aż do podjęcia działalności gospodarczej nie być zatrudnionym ani nie wykonywać innej pracy zarobkowej;
- w okresie 3 miesięcy przed złożeniem wniosku nie osiągać przychodów przekraczających średniomiesięcznie wysokość przeciętnego wynagrodzenia.
Zakłada się, że środki w ramach programu dostępne będą przez najbliższe 2 lata. Biorąc pod uwagę bardzo niskie oprocentowanie oraz możliwość umorzenia blisko 50 000 zł zaciągniętej pożyczki i podniesienie kwoty pożyczki do 162 000 zł, można stwierdzić, że jest to obecnie najlepszy produkt dla osób, które myślą o rozpoczęciu własnego biznesu.
